03-Evliya Chelebiye Gore Guneybati Anadolu (Aydin, Denizli, Muyula)
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
155 tarafından birleştirildi. M.ö 650 yıllarında artık şehir Dor medeniyetini temsil etmekte idi. Daha sonra Pers egemenliğine giren Bodrum M.Ö 334 tarihinde İskender tarafından ele geçirildi. 869 Ünlü tarihçi Herodotos’un da yetiştiği antik şehir Roma çağında canlı bir yerleşim yeri olmuş, anıtmezar Mausoleum’u şöhret kazanmıştı. Ancak Bizans döneminde değişen coğrafya şartları çerçevesinde gerilemeye başladı. Müslüman denizcilerin Akdeniz faaliyetleri sırasında iyice söndü Türklerin bölgede göründükleri devirde ıssız terk edilmiş bir yer haline geldi. 870 XV. yüzyıl başlarında Osmanlılar'ın hayli sıkışık dönemlerinde Timur tarafından yıkılan İzmir Kalesi'ni yeniden inşa etmeye başlayan Rodos şövalyelerine engel olmak isteyen Çelebi Mehmed onlara Menteşe kıyılarında yer gösterdi. Bunun üzerine şövalyeler 1415'ten itibaren, eski harabeler önünde karaya bitişik gibi duran ada üzerinde bir kale inşasına giriştiler. İnşasında harabelerin ve Mausoleum'un taşlarının da kullanıldığı kale Haçlı ileri karakolu rolünü oynamış ve hatta bu sebeple yörede XIV. yüzyılda başlamış olan Türk iskânının zarar görmesine yol açmıştır. Nihayet Bodrum, Kanunînin Rodos seferi sırasında İstanköy ile birlikte Kaptanıderyâ Palak Mustafa Paşa tarafından 1522'de Osmanlı hâkimiyeti altına alındı. Kaptanpaşa eyaletinin İstanköy sancağına bağlı bir kale olarak XVI. yüzyıl boyunca önemini ko- rudu. Yüzyılın sonlarında burada görev yapan bir dizdar ve kırk bir kale muhafızı bulunuyordu. XVII. yüzyılda bu sayı seksene çıktıysa da XVIII. yüzyıl sonlarında elli ikiye indi. 871 a- Kale Evliya Çelebi Bodrum Kalesi ile ilgili şu bilgileri biz ulaştırmaktadır. “İç Kale kapısının solunda deniz kıyısında olup Menteşe Oğullarının yaptırdığı mahzenler var. Kral Bodrine bir mahzenlik yer isteyip çalılar arasına senelerce bu kaleyi hile ile inşa etmişler. Daha sonra çalıları ateşe verip kaleyi ortaya çıkarmıştır. Bunun için Bodrum Kalesi derler. 872 Kale deniz kenarında bir burun üzerinde gayet sağlam ve büyük bir binadır. Anadolu topraklarında bu kadar sağlam ve müstahkem 869 Uykucu, a.g.e, s.152-153 870 Baykara, “Bodrum”, DİA, .248 871 Baykara, a.g.m, s.248 872 Seyahatname, s.110 156 bir kale daha yoktur. Kare planlı olup etrafının boyu bin adımdır. Sandık gibi bir çetin zordur. Yirmi arşın yüksekliğindedir. İçi malla dolu bir rıhtımdır. 873 Bu kalenin dış duvarları denizden beş arşın yüksekliğindedir. Allahın emri ile bütün taşları nefti görünüşlüdür. İçi baştanbaşa dolma sarnıç, zindan ve mahzendir. Dört tarafı on beş arşın derinliğinde hendektir. Yirmi beş arşın enindedir. 874 Bu Kale tamamı on bir kat demir kapıdır. İlki taşra lonca hendeği kapısı kuzeye bakan sarp kapıdır. On ayak taş merdivenle çıkılır. Kapının iç tarafında asma köprü bulunur. Onu geçip yokuş aşağı ameli kaldırımlı bir merdiven ile hendeğe inilir. 875 Duvar içinden geçilen kapıdan yokuş yukarı elli ayak taş merdiven ile çıkılıp ve iki yüz adım bu duvarın üzerinden geçilip orta hisarın asma köprülerine varılır. Bütün at, katır, eşek bu duvar üzerinden geçip beş kat asma kapılardan geçerek gidilir. Buradan aşağı bakılsa insanın başı döner. Her gece bu köprüleri kaldırıp kale kapısına siper ederler. Bu köprülerden içeri kilit kapısı yedi ayak taş merdiven ile çıkılır. Ondan içeride bölme hisar kapısı arasında kahve ve yedi dükkân vardır. Kapılardan bir diğeri de mahzen kapısıdır. Bu mahzen kapısından içeri bir kat daha kapı vardır. Kapı kuzeye bakmaktadır. Bu iki kapı arasındaki meydan oldukça geniştir. Gelip gidenler at ve katırlarını bu iç duvara bağlarlar. Ondan içeri ana hisar kapısı vardır. Bu kapılar lodos tarafına bakar. Bu hesap ile on bir kat kale kapısı tamam olur. 876 Mahzen kapısından geçince deniz kıyısında mahzenlere ulaşılır. Bu mahzenler Menteşe Oğulları tarafından yapılmıştır. Kuzeye bakan küçük hendek kapıları vardır. Fakat bunlar kale kapısı değildir. Kapının dört bir tarafında çeşitli suretlerde Frenk tasvirleri var haşa bunları canlı sanırsınız. 877 Bu kalenin doğusu ve batısı limandır. Ama büyük liman kuzey ve batıdadır. Kalenin bir kısmı denizde bir kısmı karadadır. Liman ile hendeği birbirinden ayıran, dalgaların çarptığı bir kat kalın ve sağlam bir duvar vardır. Kırk adım enli ve kırk adım yüksektir. Bu hendek içinden bir kapı ile bu duvar içinden 873 Seyahatname, s.110-111 874 Seyahatname, s.111 875 Seyahatname, s .111 876 Seyahatname., s.111 877 Seyahatname, s.111 157 geçilir. Kuzey tarafındaki büyük liman iskelesi bu iç ve dış kuzey kapıları arasında yer alır”. 878 “Büyük Liman altı rüzgârdan korunmaktadır. Ama lodos ve keşişleme rüzgârlarından etkilenir. Fakat birkaç demir atılınca gayet iyi yataktır. İki yüz parça gemi alır. Evliya Çelebi burada bir de olaydan bahseder. Hatta (…) sene tarihinde Venedik Donanma’sı on yedi parça Cezayir kalyonları bu limanda sıkıştırmış, yedi gün yedi gece büyük bir savaş olmuştur. Kaleye binlerce gülle atılmış, kaleden kafire birkaç balyemez vurup küffarın birkaç paturuna kalyonu batınca, Cezayir kalyonları serbest kalmışlar. Bu savaşta sadece bir Cezayir kaptanı şehit olmuştur. Kale sağlam ve hakim bir yerde olduğu için küffar başarılı olamadı ve kaçtı. Yoksa bütün Cezayir kalyonları kafir alırdı. Hüda hıfzetti. 879 Anadolu’nun bütün deniz kenarlarında bu Bodrum kalesi gibi sağlam sedd-i İskender yoktur. Bütün kafiristanda Bodrine ve Rodos Kale’leri meşhurdur. Allah korusun”. 880 b- Mahalleler Evliya’nın kale içindeki yerleşim hakkında şunları ihade eder. “Yerleşim İç Kalededir, ama burada mahalle bulunmaz. Ana kapıdan içeride hisar içi meydanı oldukça büyüktür. Burayı geçince bir kat daha kapı vardır. Bunun çevresinde çeşitli tasvirler bulunur. İç Kalenin iki büyük kulesi var, Dizdar burada olup cephane ile karşı karşıyadır. 881 Kalede görevli askerler yüz toprak örtülü evlerde kalırlar. Evler bahçesiz, avlusuz ve dardır. Kale içinde bağ, bahçe, çarşı, Pazar, han yada hamam yoktur. 882 Kale içinde camii ve kale kapısı arasında yedi küçük dükkân vardır. Birde askerlerin oturduğu kahvehane bulunur. 883 Kalenin taşrasında ev yoktur. Han, camii, 878 Seyahatname, s.111 879 Seyahatname, s.111 880 Seyahatname, s.111 881 Seyahatname, s.111 882 Seyahatname, s.111 883 Seyahatname, s.111 Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|