Siyosiy psixologiya - jamiyatning siyosiy hayotidagi psixologik
xususiyatlar, holatlar, qonuniyatlar, ta'sirchanlik va ta'sir ko’rsatish
jarayonlari kabi jabhalarni tekshiruvchi psixologiya so?asi.
Oila psixologiyasi - oila psixologiyasini o’rganuvchi, fanlararo
tadqiqot qilishga yo’nalgan psixologiya sohasi.
Parapsixologiya - Hozirgi zamon fanining chegarasidan tashqaridagi,
tushuntirish qiyin bo’lgan psixik hodisalarni o’rganadi.
Fan rivojlanib, taraqqiy etib borishi jarayonida uning sohalari ham
kengayib bormoqda.
Quyida psixologiya sohalarining tavsifiga qisqacha to’xtalib o’tamiz.
Psixologiyaning asosiy metodlari. Aniq izlanish predmetiga ega
bo’lgan har qanday fan o’sha predmetining mohiyatini yoritish va
materiallar to’plash uchun maxsus usullar va vositalardan foydalanadi va
ular fanning
metodlari deb yuritiladi. Fanning salohiyati va obro’si ham
birinchi navbatda o’sha metodlar yordamida to’plangan ma’lumotlarning
ishonchliligi va validliligiga bog’liq bo’ladi. Bu fikrlar bevosita
psixologiyaga ham aloqador bo’lib, metodlar masalasi bu fanda juda katta
ahamiyatga
molik
masala
sifatida
qaraladi.
Chunki
yuqorida
ta’kidlaganimizdek, psixik xodisalarni bevosita qo’l bilan ushlab, ko’z
bilan ilg’ab, quloq bilan sezish qiyin. Lekin juda ko’plab fanlar bilan faol
hamkorlik shunga olib kelganki, psixologiyaning har bir tarmog’i o’z
vazifalarini yechish va ma’lumotlarga ega bo’lish uchun ko’plab
metodlarni sinovlardan o’tkazib, eng ishonchli va mukammallarini saqlab
qolgan.
Matematik statistika va ehtimollar nazariyasining psixologiya sohasida
qo’llanilishi va unda erishilgan muvaffaqiyatlar avvalo har bir metodning
ishonchlilik darajasini aniqlash, qolaversa, to’plangan ma’lumotlarning
qay darajada asosli va valid ekanligini isbotlashga yordam beradi.
2-jadvalda asosiy psixologik metodlar va ularni qo’llash shakllari
keltirilgan.