1. bo'Lim. Psixologiyaga kirish 1-mavzu. Psixolgiya fanining dolzarb vazifalari, predmeti ва методлари reja

Seskanuvchanlik va tropizm 
Hamma tirik organizmlar o’simliklardan tortib, hayvonlargacha aks 
ettirishning biologik shakli seskanuvchanlik xususiyatiga egadir.
Seskanuvchanlik
- tirik organizmning biologik ahamiyatiga ega 
bo’lgan ta'sirlariga javob qaytarish qobiliyatidir. Biotik, ya'ni biologik 
ahamiyatga ega bo’lgan omillariga maxsus harakatlar bilan reaksiya 
qilish usullariga 
tropizm yoki taksislar 
deyiladi. 
Tropizm turlari quyidagi jadvalda yaqqol aks ettirilga: 
Tropizm turlari. 
Fototropizm 
Termotropizm 
Xemotropizm 
Topotropizm 
Geleotropizm 
Barotropizm 

---

1.Fototropizm
- bu tirik organizmning yorug’lik ta'sirida harakatga 
kelishidir. 
Masalan
, yoz kuni tungi chiroq yorug’ligiga mayda 
chivinlarning uchib kelishi. 
2.Termotropizm
- tirik organizmning issiqlik ta'siri ostida harakat 
qilishga
moyilligidir. 
Masalan,
bahor kelishi bilan qashoratlarning jonlanib 
harakatga kelishi. 
3.Xemotropizm
- tirik organizmning fizik-ximiyaviy muhitni tanlab 
olishga bo’lgan moyilligidir. 
Masalan
, achigan, qatiq, mevalarga mayda 
chivinlarning yig’ilishi. 
4.Topotropizm
- tirik organizmlarning mexanik qo’zg’atuvchilar 
ta'siri ostida harakat qilishiga moyiligidir. 
Masalan,
chirigan olmaga 
tegilsa, unga yig’ilgan mayda hashoratlarning hammasi uchib ketadi. 
Mimoza
o’simligiga tegilsa, u darhol yaproqini yopib oladi. 
5.Gemotropizm
- tirik organizmning quyosh nuri ta'siri ostida harakat 
qilishga moyilligidir. 
Masalan
, kungaboqar o’simligining quyosh nuri 
tomon harakatlanishi. 
6.Barotropizm
- tirik organizmning havo bosimi ostida harakat 
qilishga moyilligidir. 
Masalan,
havo bulut bo’lganida, havoda uchib 
yurgan hashoratlar yerga pastga qarab uchadilar.