1. G‘oyaviy bо‘shliq Dunyoning mafkuraviy manzarasi Mafkura evolyusiyasi

Mafkuraviy profilaktika – ijtimoiy institutlar tomonidan amalga oshiriladigan turli shakllardagi g‘oyaviy – tarbiyaviy, ma’naviy – mafkuraviy ishlar majmui bо‘lib, u butun g‘oyaviy tarbiya tizimini qamrab oladi. M.p. g‘oyaviy bо‘shliqni tugatish, mafkuraviy parokandalikni oldini olish yoki biror-bir hudud, qatlam, guruhni yot va zararli g‘oyalar ta’siridan xalos qilish maqsadida amalga oshiriladi. Bunda g‘oyaviy ta’sirning xilma-xil usul va yо‘llaridan foydalaniladi, turli vositalar qо‘llaniladi. M. p. tezkor va qisqa sur’atlarda yoki asta-sekin, bosqichma-bosqich amalga oshirilishi mumkin. Birinchi holatda zudlik bilan chora-tadbirlar qо‘llash lozim bо‘lsa, ikkinchi holda, doimiy va sobit qadamlik bilan ish olib borish kо‘proq natija beradi. Mafkuraviy immunitet tizimini shakllantirishda ham M.p.ning о‘rni katta. Zero, u mohiyatan, yot g‘oyalarning kirib kelishining oldini olish va ularni yо‘qotishga qaratilgan chora-tadbirlarga tayanadi
Mafkuraviy siyosat – muayyan g‘oyaviy qarashlar tizimini odamlar ongiga singdirish, zararli ma’naviy–mafkuraviy ta’sirlar, turli kо‘rinishdagi tazyiqlarning oldini olishga qaratilgan uslub va vositalar hamda ularni ishlab chiqish, tartibga solish va boshqarish bilan bog‘liq faoliyat majmui. M.s.ni mafkuraviy vazifalarni amalga oshirish uchun bо‘lgan harakat tarzida ham tushunish mumkin. Bu vazifalar muayyan mamlakat yoki xalqning dunyo hamjamiyatida tutgan о‘rni, nufuzi, xalqaro iqtisodiy, siyosiy, diplomatik aloqalardagi mavqei, taraqqiyot darajasi kabi bir qator kо‘rsatkichlardan kelib chiqadi. Masalan, mustaqil О‘zbekiston sharoitida milliy istiqlol mafkurasini yaratish orqali milliy xavfsizlikni ta’minlash va mustahkamlash masalasi dolzarb ahami - yatga ega. Odatda ichki hamda tashqi M.s. bir-biridan farqlanadi.
Mafkuraviy tamoyillar — har qanday mafkuraning tarbiyaviy qudrati, uning ta’sirchanligi milliy va umuminsoniy qadriyatlarning mushatarakligiga asoslanishi b-n belgilanadi. Milliy mafkura esa jamiyat a’zolarining millat manfaatlari, orzu-umidlari, istak-xohishlarini о‘zida mujassamlashtiradi. Milliy mafkura, Prezident I.Karimov ta’kidlaganidek, quyidagi tamoyillarga asoslanadi. Birinchidan, mamlakatimizning bugungi hayoti, о‘tmishi, kelajagi butun taqdiri uchun qayg‘uradigan, Vatan qismatini о‘z qismati deb biladigan keng jamoatchilikning ilg‘or dunyoqarashi va tafakkuriga asoslanadi. Ikkinchidan, milliy tariximiz va umumbashariy taraqqiyot rivojiga unutilmas hissa qо‘shgan olimu fozillarning ilmiy merosiga asoslanadi. Uchinchidan, jamiyat mafkurasi shu jamiyatning fuqarosi bо‘lmish oddiy inson va uning manfaatlarini ifoda etishi, fuqarolarning bexavotir, tinch-omon, farovon yashashini ta’minlash uchun kuch-g‘ayrat manbai bо‘lmog‘i lozim.