1. Grunt turlari

ko‘l muzlik yotqiziqlari — qatlam-qatlam (lentasimon) loylar gilli –

• ko‘l muzlik yotqiziqlari — qatlam-qatlam (lentasimon) loylar gilli –
• qum, qumli – gil;
• zol yotqiziqlari — shamol oqimlari yordamida ko‘chirilgan lyossimon gruntlar, qum tepaliklar, qum barxanlari
• Ko‘rinishi har xil bo‘lishi mumkin. masalan, kaolin mineralining ko‘rinishi likopsimon (mikroskopda) bo‘ladi.
• Grunt tarkibidagi suv suyuq, qattiq (muz) va gaz (bug‘) holatlarida bo‘lishi mumkin. Qattiq mineral zarrachalar va suvning bir – biriga yaqinlashuvi o‘zaro elektromolekular tortishuv kuchlari ta’sirida paydo bo‘ladi. Grunt zarrachalari qanchalik mayda bo‘lsa, uning solishtirma yuzasi shunchalik katta bo‘ladi.
• delyuvial — o‘zi hosil bo‘lgan joyidagi tepalik yon bag‘irlarida joylashgan, faqat o‘z og‘irligi ta’sirida va atmosfera suvlarining yuvishi natijasida so‘riladigan yotqiziqlar;
• allyuvial suv oqimlari yordamida uzoq masofalarga oqizilgan qalin qatlamli yotqiziqlar;
• muzlik yotqiziqlari — muzlik surilishi natijasida harsang loy toshlar va qumoq tuproqlar (morenlar);
• suv muzlik yotqiziqlari — qumlar va shag‘allar;

Gruntlarning struktura bog‘lanishlari

Gruntlarning struktura bog‘lanishlari

• Gruntlarda uch xil struktura bog‘lanishlari bo‘ladi. yuqorida ta’kidlaganimizdek, grunt mayda zarrachalardan iborat murakkab sistemadir.
• Bu zarrachalarni bir—biriga biriktirib turgan bog‘lanishlar ularning tarkibidan gilli zarrachalar turlariga, miqdoriga, ularning tuzilishiga hamda grunt tarkibidagi kimyoviy birikmalarning xususiyatlariga bog‘liq.
• Bog‘lanishlar ikki turga bo‘linadi:
• kolloidl–suvli (bularga koagulyatsion va kondensatsion), plastik, yumshoq bog‘lanishlar bo‘lib, buzilgandan so‘ng ham ma’lum darajada qayta tiklanishi mumkin;
• bikir bog‘lanish (kristallizatsion) – mo‘rt, juda qattiq va buzilgandan so‘ng qayta tiklanmaydigan bog‘lanishdir, ular suvga chidamli va chidamsiz bo‘lishi mumkin.
• Struktura bog‘lanishlarning yuzaga kelishi uzoq davom etuvchi jarayon bo‘lib, u tog‘ jinsining shakllanishi butun tarixi mobaynida rivojlanadi.Qoyatosh gruntlarga qattiq kristallizatsion bog‘lanishlar xos bo‘lib, ularning energiyasini ayrim atomlar kimyoviy bog‘lanishining kristallar ichki energiyasi bilan tenglashtirish mumkin. Shu sababli kam yoriqli qoyatosh jinslari bloklari o‘ta mustahkamligi va deformatsiyalanish darajasining pastligi bilan ajralib turadi.