1-tema: Tálim processinde metodlardıń pedagogikalıq mánisi. Tálim processinde túrli metodlardan paydalanıw Joba: «Metod», «Tálim metodları»

Tálimdi xabarlastırıw-tálim-tárbiyanıń pedagogikalıq-psixologiyalıq maqsetlerin ámelge asırıwģa baģdarlanģan zamanagóy xabar texnologiyalarınan paydalanıwdı, tálim tarawında olardı jaratıw ámeliyatı hám metodologiyası menen támiyinlewdi názerde tutadı.
Bul process, birinshiden, ilimiy pedagogikalıq maģlıwmatlar bazasınan paydalanıw arqalı tálim sistemasın basqarıw mexanizmin jetilistiriwdi, ekinshiden, zamanagóy xabar jámiyetinde shaxstı rawajlandırıw maqsetlerinde tálim-tárbiyanıń shólkemlestiriliw formaları, metodları, mazmunın tańlaw hám metodologiyasın jetilistiriwdi, úshinshiden, oqıwshınıń intellektual qábiletin rawajlandırıwģa, onda erkin bilim alıw kónlikpesin qáliplestiriwge baģdarlanģan oqıtıwdıń metodikalıq sistemasın jaratıwdı hám tórtinshiden, oqıwshılardıń bilimin qadaģalaw hám bahalawdıń diagnostikalıq metodların, atap aytqanda komp’yuter testlerin jaratıwdı hám olardan paydalanıwdı maqsetke aylandıradı.
Tálimdi informalaw hám zamanagóy xabar texnologiyalarınan paydalanıw processi oqıtıwdaģı shólkemlestiriw formaları hám metodlarınıń ózlestiriwine ģana emes, al ondaģı jańa metodlardıń qáliplesiwine de alıp keledi.
Ilim tarawlarınıń informaciyalasıwı, oqıw xızmetiniń jetilisiwi, xamanagóy xabar texnologiyaları arqalı biliw processiniń integraciyalasıwına, ilim tarawlarınıń keńeyiwine, tereńlesiwine hám olardıń integraciyasına sebep boladı. Bul bolsa óz gezeginde, oqıw materiallarınıń mazmunın tańlaw, sistemalarına ózgeris kirgiziwdi talap etedi.
Solay etip, tálimdi informaciyalaw processiniń rawajlanıwı, oqıw materialınıń mazmunı hám kóleminiń ózgeriwine, oqıw predmetleri (kurslar) dástúrlerdi qayta islep shıģıwģa, ayrıqsha temalar yamasa predmetlerdiń integrallasıwına sebepshi boladı. Bul bolsa, oqıw pánleriniń mazmunı hám strukturasınıń ózgeriwine, sol qatarı, tálim mazmunı hám strukturasınıń ózgeriwine alıp keledi.
Bul processke parallel’ ráwishte, oqıwshılardıń bilim dárejesi, mashqalası, komp’yuter texnologiyaları tiykarında innovaciyalıq jantasıwdı en jaydırıw kerek boladı.
Tálim mazmunın hám quramın, qadaģalaw hám oqıtıwdıń shólkemlestiriliw formaları, metodları haqqındaģı kóz-qaraslarınıń ózgeriwi oqıtıw processine jeke metodikanı da jetilistiriwdi talap etedi.
Oqıw processinde zamanagóy xabar texnologiyalarınıń imkaniyatlarınan paydalanıw hám sol arqalı oqıw xızmetiniń keńeyiwi, oqıtıw qurallar hám sabaqlıqlarģa bolģan didaktikalıq talaplardıń sapalıq ózgerislerine alıp keledi.
Joqarıda atap ótilgen jaģdaylar tálim-tárbiya teoriyasınıń quramlı bólimleriniń ózgeriwine, yaģnıy pedagogika pániniń paradigmasınıń ózgeriwine alıp keledi.
Dú’yada aralıqtan oqıtıwdıń ashıq tálim sistemasınıń zárúr buwını sıpatında keń qollanılıwı, sonday-aq, oqıtıwda zamanagóy xabar texnologiyaları hám internetten paydalanıw, onıń sapasın joqarı kóteriw faktorlarınan biri esaplanadı. Zamanagóy xabar hám kommunikaciya texnologiyaları, joqarı pedagogikalıq tálim sistemasında túrli pánlerdi, atap aytqanda fizikanı oqıtıwda keń en jaydırılmaqta.
Oqıw processinde jańa xabar texnologiyaların qollanıw, pedagogikalıq metodlardıń nátiyjeliligin arttırıwģa, pedagoglardıń miynet xızmetleriniń ózgeriwine, olardıń jumıs usılların játilistiriwge, pedagogikalıq sistemalardıń strukturalıq ózgeriwine alıp keledi. Bul bolsa pedagogikalıq processlerdi basqarıwdı shólkemlestiriw hám basqarıwda ózine say wazıypalardı qoyadı.
Zamanagóy xabar texnologiyaları ortalıģında pedagogikalıq processlerdi nátiyjeli shólkemlestiriw:
-oqıtıwshılar arasında miynettiń bólistiriliwin;
-aralıqtan oqıw kursları hám elektron ádebiyatlardıń jaratıwshısı bolģan jámáátte pedagoglar, komp’yuter dástúrshileri hám qániygelerdiń birlesiwin;
-pedagogikalıq processtiń shólkemlestiriliwin jetilistiriw hám oqıtıwshı xızmeti nátiyjeliliginiń monitoringin alıp barıwdı talap etedi.
Jańa texnologiyalar arqalı pedagogikalıq xızmet:
-tálimdegi texnologiyalıq negizlerdiń tez rawajanıwı menen baylanıslı bolģan jańa kurslardı jaratıwday qıyın processlerdiń jeńillesiwin;
-oqıw kursların jaratıwda arnawlı tájiriybelerdiń qáliplesiwin;
-aralıq kurslardıń ashıqlıģı, olardıń sapasına bolģan talaplardıń hám oqıw materialları sapalılıģın qadaģalawģa baylanıslı talaplardıń qanaatlandırılıwı;
-oqıw processinde oqıwshı xızmetiniń joqarı dárejede turıwı, oqıw processiniń salmaģınıń oqıtıwshıdan oqıwshıģa kóshiwi;
--jańa kommunikaciyalıq texnologiyalardan paydalanıw arqalı, oqıtıwshınıń hár bir oqıwshı menen teris baylanısın júzege keliwin támiyinleydi.
Búgingi kúnde pedagogika táliminiń nátiyjeliligin arttırıw menen úzliksiz tárizde baylanısta bolģan bir qatar búgingi kúnge shekem sheshimi tabılmaģan mashqalalar bar. Bul mashqalalar tálim tarawın informaciyalastırıw, zamanagóy xabar texnologiyaları tarawında pedagog kadrlardı tayarlaw, pedagoglardıń zamanagóy xabar-kommunikaciya texnologiyalarınan paydalanıw kónlikpesiniń jeterli dárejede bolmawı menen baylanıslı bolıp qalmaqta.
Bunday mashqalalardıń zárúr táreplerinen biri sıpatında pedagogarlıń ózlerindegi tálimdi informaciyalawģa bolģan múnásibetlerdi kórsetiw múmkin. Usı orında informaciyalaw shárayatında pedagogtıń roli elede artıwına da atap ótiw tiyis.
Búgingi tálim mekemeleri zamanagóy komp’yuter hám telekommunikaciya texnologiyaları menen támiyinlenbekte. Bul bolsa óz gezeginde pedagoglardıń óz miynet xızmetinde jańasha jantasıwlardı talap etedi. Oqıw processinde jańa texnologiyalardı en jaydırıw, oqıtıwshını texnikalıq qurallar arqalı qısıp shıģarıw emes, al onıń wazıypaları, rolin ózgeritedi, oqıtıwshılıq xızmetiniń qıyınlasıwına alıp keledi.
Endi oqıtıwshıdan:
-oqıw kursları dizayneri-oqıw kursların jaratıwshı;
-fasiliteytor-oqıtıw metodları boyınsha máslahatshi;
-tyutor-oqıw kursların interaktiv shólkemlestiriw boyınsha qániyge;
-invigilator-tálim nátiyjelerin qadaģalaw usılları boyınsha qániyge bolıwdı talap etedi.
Zamanagóy texnologiyalar, joqarı pedagogikalıq, fizikalıq tálimdi aralıq jańa usılda shólkemlestiriwge tiykar jaratadı. Bunday tálimde fizik-pedagoglar, komp’yuter dástúrshileri hám qániygeleri járdeminde, jańadan oqıtıw kursların jaratıwı kerek boladı. Aralıqtan oqıtıw kursların jaratıwda dáslep:
-kurslardıń maqseti;
-maqsetke erisiw jolları;
-oqıw materialların usınıs etiw usılları;
-oqıtıw metodları;
-oqıw tapsırmalarınıń túrleri;
-talqılaw ushın sorawlar;
-pikir alısıwlardı shólkemlestiriw jolları;
-óz-ara baylanıs usılları hám kommunikaciya sıyaqlı faktorlardı anıqlaw kerek.
Bulardıń bárshesi kurslardı jaratıwshı-oqıtıwshılar (kurs dizayneri) hám texnologiyalar boyınsha qániygeler menen birgelikte ámelge asırıladı.
Oqıwshı hám oqıtıwshınıń arasındaģı kommunikaciya túrine qaray aralıqtan oqıtıw metodlarınıń tómendegi tiykarģı túrlerine ajıratıw múmkin:
-óz betinshe oqıtıw usılları;
-»birge-bir» pedagogikalıq usılı;
-»birge kópshilik» oqıtıw;
-kommunikaciya arqalı «kópshilik-kópshilik» tálimi.