1. Tuproq qatlamini agʻdarmasdan ishlov berish tizimi Shudgorlash turlari. Tuproq qatlamini agʻdarib ishlov berish – pluglar

U r k a ch l i – kiyalikka kundalang shudgorlash. Bunda urkachlar plugdagi bitta agdargichning uzunligi evaziga xosil kilinadi.
M e l i o r a t i v – tuproqning xossalarini yaxshilash uchun maxsus pluglar bilan chukur shudgorlash.


Rаsм.

Shudgorlash turlari

a-madaniy; b-palaxsani aylantirish (tuntarish); v-palaxsani agdarish (vzmyot);
g-tuproqni yumshatish bilan; d-agdargichsiz; e-rombsimon.
Palaxsani agdarish (vzmyot) - (1-rasm,v) – chimkirkarsiz madaniy lemex-agdargich yuzaga ega bulgan plug bilan past tezlikda shudgorlash.
Agdargichsiz - (1-rasm,d) – tuproqqa agdargichsiz pluglar bilan palaxsalarni aylantirmasdan ishlov berish.
Ikki va uch yarusli – shudgorlanayotgan katlamdagi palaxsalar urnini almashtirib shudgorlash.
Tuproqni chukur yumshatish bilan shudgorlash – shudgorlash bilan bir vaktda xaydov osti katlamini yuzaga olib chikmasdan yumshatish.
Tekis shudgorlash – unga va chapga agdaruvchi korpuslar bilan dalani bir tomonga agdarib shudgorlash.
R o m b s i m o n – (rasm,e) shudgorlash uz nomini agdarilayotgan palaxsa kesimi romb shakliga uxshashganligidan olgan. Kesim yuzasi tugri burchakli shaklga ega bulgan klassik shudgorlashga nisbatan rombsimon shudgorlash kuyidagi afzalliklarga ega. Birinchidan, plug korpusining bir xil kamrash kengligida rombsimon shudgorlash kengrok egat ochilishini ta'minlaydi, bu esa gildirakli traktorni egat buyicha boshkarishni engillashtiradi. Ikkinchidan, korpuslarni uzunligi buyicha bir-biriga yakin urnatish mumkin (700…900 mm urniga 500 mm). Bu esa osma pluglar uchun juda muxim axamiyatga ega.
Tuproqqa asosiy ishlov berish mashinalariga
kuyiladigan agrotexnika talablari
Avvalambor tuproqqa ishlov berishni talab kilingan muddatlarda utka-zish zarur. Erga asosiy ishlov berish mashinalariga kuyidagi talablar kuyiladi:
- belgilangangan xaydash chukurligidan chetga chikish tekis dalada ±1 sm gacha; notekis dalada esa ±2 sm gacha ruxsat etiladi;
- xaydov agregati tugri chizik buylab yurishi va chala koldirmay xaydashi zarur;
- ochilgan egatlarning tugri chizikdan chetga chikishi 500 m uzunlikda ±1 m dan oshmasligi kerak;
- tuproq palaxsasi tulik agdarilgan ildiz koldiklari va ugitlarning kamida 95 foizi kumilishi zarur;
- plugning xakikiy kamrash kengligi konstruktiv kengligidan +10 foizdan ortik fark kilmasligi kerak.

Pluglarning tasniflanishi

Erga asosiy va maxsus ishlov berishda pluglar keng ishlatiladi.
Pluglar muljallanishiga (vazifasi), kullaniladigan tortish turiga, traktor bilan agregatlanish usuliga, korpuslarni konstruksiyasi va soniga kura tasniflanadi.
Muljallanishiga kura pluglar ikki guruxga bulinadi: umumiy ishlarga muljallangan va maxsus.