1. Tuproq qatlamini agʻdarmasdan ishlov berish tizimi Shudgorlash turlari. Tuproq qatlamini agʻdarib ishlov berish – pluglar

rasм. Plutning tuzilish va jarayoni
a-asosiy ishchi organlar va detallar; b-ish jarayoni sxemasi; 1-disksimon pichok; 2-chimkirkar; 3-korpus lemexi; 4-dala taxtasi; 5-chukur yumshatgich; 6-agdargich; 7-stoyka.
Pichok tuproq palaxasasini vertikal tekislikda kirkadi. Pichok kuyil-magan paytda esa palaxsani agdarilmagan tuproq tomondan korpus ajratib oladi. Kupchilik tuproqlarda tuproqni kesishga bulgan karshiligi uni uzib ajratib olishga bulgan karshiligidan katta. Shuning uchun xam kupincha plugda fakat oxirgi korpus oldidan pichok urnatiladi. Maksad esa tekis va toza egat devori xosil kilishdir. Bu esa ish jaaryonida traktor xaydovchisini ishini engillashtiradi.
Chimkirkar tuproq palaxsasini usimlik koldiklariga boy bulgan yukori katlamni egat tubiga agdarib tashlaydi.
Chukur yumshatgich plug korpusi ortidan urnatiladi. U xaydov osti katlamini tuproq yuzasiga olib chikmasdan yumshatish uchun muljallangan.
Lemex va agdargichning yuzasi yaxlit xolda korpusning umumiy ishchi yuzasini tashkil etadi. Korpusning ishchi yuzasi shakli va ulchamlariga uning ish tasnifi chambarchas boglikdir.
Xozirgacha ishlab chikarilgan pluglarda uch xil turdagi ishchi yuzaga ega bulgan korpuslar urnatilib, keng tarkalgan. Bular madaniy, yarimvintsimon va vintsimon. Uzbekistonda asosan madaniy va yarimvintli korpusi bor pluglar kullaniladi.
Madaniy ishchi yuza gorizontal silindroiddir. Bunday ishchi yuzaga ega korpuslar tuproqni yaxshi maydalaydi, lekin agdarish kursatkichi past.
Yarimvintsimon ishchi yuza esa palaxsani yaxshi agdaradi, lekin tuproqni madaniy ishchi yuzaga nisbatan kuchsiz maydalaydi.
Vintsimon ishchi yuza juda katta agdarish xususiyatiga ega, lekin tuproqni maydalashi juda past.

Tuproqqa asosiy ishlov berish sxemalari

a- toʻliq agʻdarish; b – qisman agʻdarish; v – madaniy agʻdarish;

g – yaruslab agʻdarish

Tuproqqa ishlov berish usullari

- Shudgorlash;

- Kultivasiyalash;

- Frezalash;