1. Xufyona iqtisodiyotning kelib chiqishi sabablari

texnologik koeffitsientlar usuli

• uy xoʼjaliklari va korxona rahbarlari oʼrtasida soʼrov oʼtkazish usuli,

• ;

• u
• xufiyona iqtisodiyotning oʼlchamiga ekspert baholarini beradi;

• sotsiologik usul

• u xufiyona bitimlar amalga oshiriladigan alohida
• meʼyorlar, ularning jamiyatda tarqalganligi, bitimlarni tuzishda qoʼllanish
• darajasini tahlil qilishdan iborat.

• 3. . Xufiyona bozor institutsional tizim sifatida

• Xufiyona sektor bilan bog‘liq eng katta xavf-xatar bozor iqtisodiyoti normasidan keskin farqlanuvchi xatti-harakatlar va bitimlar tuzishning alohida normalari shakllanishidir.
• Xufiyona normalar asosida ularning amal qilishi hududiy jihatdan va / yoki shaxslarning ma’lum doirasi tomonidan chegaralangan ijtimoiy mexanizmlar yotadi - qonunga bo‘ysunish normalarining mavjud emasligi, norlarning ijtimoiy mansubligidan qat’i nazar barcha
• iqtisodiy subyektlarga amal qilishiga imkon bermaydi.

• Mulkchilik huquqlarini tafsirlash va himoyalash bo‘yicha davlatga muqobil institut sifatida mafiya haqida dastlabki tilga olinishi feodalizmdan mayda va o‘rta yer mulkchiligiga o‘tishning aynan shu pallasiga taalluqli.

• Ilmiy manbalarda bunga misol tariqasida iqtisodchilar va sotsiologlar tomonidan yaxshi o‘rganib chiqilgan va boshqa rivojlangan xufyona sektorga ega bo‘lgan mamlakatlar keltirilgan.

• Italiya

• Sitsiliya

• Kalabriya

• 4. Jahondagi xufiyona iqtisodiyot

• Xufiyona iqtisodiyot iqtisodiy tizimlarning barcha turlariga xos bo‘lib,
• uning ko‘lamlari rivojlangan mamlakatlarda ham, rivojlanayotgan
• mamlakatlarda ham g‘oyat keng.

• 1990-yillarning ikkinchi yarmida rivojlangan mamlakatlarda xufiyona iqtisodiyot YAIMning o‘rtacha 12 foiziga, o‘tish iqtisodiyotiga ega mamlakatlarda 23 foiziga, rivojlanayotgan mamlakatlarda esa 39 foiziga teng bo‘lgan.

• Xufyona iqtisodiyot ko‘lamlarining eng tez sur’atlar bilan o‘sishi Gretsiya, Italiya, Shvetsiya, Norvegiya va Germaniyada kuzatilmoqda.

• Xufyona sektor rivojlanayotgan mamlakatlarda eng keng ko‘lamlarga ega. Masalan, xufyona sektor Nigeriyada YAIMning 76 foizini, Taylandda 71 foizini, Misrda 68 foizini, Boliviyada 66 foizini, Panamada 62 foizini tashkil qiladi.

• O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va sanoat vazirligida 2019 yil 17 sentyabrda ”O‘zbekistonda xufyona iqtisodiyot: baholash, sabablari va uni qisqartirish yo‘llari” mavzusida o‘tkazilgan davra suhbatida O‘zbekistonda xufyona iqtisodiyotning YaIMga nisbatan ulushi 40-50%ni tashkil etishi bayon qilindi.