10-Mavzu: Asosiy ishlab chiqarish jarayoni hisobi va mahsulot

Dеbеt
2810
Kredit
2021,2022,2023. :
Hisobot yili oxirida chorvachilik ishlab chiqarishining har bir sohasi bo'yicha 
etishtirilgan mahsulotlarning reja tannarxi va haqiqiy tannarxi o'rtasidagi farq summalari 
hisob-kitob qilinadi. 
Reja tannarx va haqiqiy tannarx o'rtasidagi farq summasi barcha mahsulotlar bo'yicha 
quyidagicha topiladi:
Tf = (Tx-Tr) x Ms 
Tf 
- bir birlik mahsulot reja va haqiqiy tannarxlari o'rtasidagi farq summasi;
Tx 
- bir birlik mahsulotning haqiqiy tannarxi; 
Tr
- bir birlik mahsulotning reja tannarxi; 
Ms
- etishtiridgai maxsulstning miqdori.
Reja tannarx va, haqiqiy tannarx o'rtasidagi farq summasi mos ravishda ishlab chiqarish 
xarajatlari schyotlarida «qizil yozuv» yoki «Qo’shimcha yozuv»; usullari bo'yicha aks 
ettiriladi. Bunda reja tannarxi haqiqiy tannarxdan yuqori bo'lgan hollarda «qizil yozuv» usuli, 
reja tannarxi haqiqiy tannarxdan past bo'lganda esa «qo'shimcha yozuv» usulidan 
foydalaniladi. 
Qizil yozuvlar yoki, qo'shimcha, yozuvlarni qaysi korrespondensiyalanadigan 
schyotlarga berilganishini aniqlada olingan mahsulotlarning to'liq sotib yuborilganligi, 
ishlatilganligi hamda omborda tayyor mahsulot sifatida saqlanayotganligi e'tiborga olinishi 
kerak. Chunonchi, olingan naslning reja tannarxi va haqiqiy tannarxi o'rtasidagi, farq, 
summalari bevosita 1110-«O'stirishdagi va boquvdagi mollar» .schyotiga, to'liq sotib 
yuborilgan mahsulotlar bo'yicha reja tannarx va haqiqiy tannarx o'rtasidagi farq summalari 
bevosita 9130 «Sotish tannarxi» schyotiga qisman sotilgan mahsulotlar bo'yicha ushbu farq 
ularning sotilgan va omborda saqlanayotgan qismlarini aks ettiruvchi schyotlar o'rtasida 
taqsimlanishi lozim. 
Buxgaltyeriya hisobining kombinasiyalashgan shaklida chorvachilik ishlab chiqarish 
xarajatlari hisobi quyidagi maxsus reestrlarda yuritiladi. 
-«Hisobot davri xarajat (sarf)larini hisobga olish «qaydmomasi»da yuritiladi;
-«Chorvachilik mahsulotlarini ishlab chiqarish xarajatdari va mahsulot chiqishini 
hisobga olish qaydnomasi».