13-Ma’ruza: Ma’lumotlar bazasini administratorlash va xavfsizlikni ta’minlash. Reja

GRANT Komandasi
GRANT komandasining 4 formati mavjud bo‘lib, ulardan biri konkret ob’ekt 
ustidan, konkret foydalanuvchilarga konkret imtyozlar berish bo‘lib, quyidagi 
ko‘rinishga ega: 

---

GRANT privilege ON [creator.]tablename TO userid, ... [WITH GRANT 
OPTION] 
Bu erda-privilege – tayinlanayotgan imtiyozlar ro‘yxati, -tablename - jadval nomi, 
-userid – imtyozlar olgan foydalanuvchilar ro‘yxati. Masalan: GRANT SELECT, 
INSERT ON Orders TO Adrian, Diane;
Ma’lum foydalanuvchilarga imtiyozlarni SQL Central da ikki usul Bilan 
tayinlash mumkin. Birinchidan Users & Groups papkasini tanlash va ma’lum 
foydalanuvchi xossalarini ro‘yxatdan chaqirish (sichqoncha o‘ng klavishasini 
bosish va menyu Properties punktini tanlash). So‘ngra Permissions qo‘shimcha 
saxifasida kerakli jadvalni tanlab imtiyozni o‘rnatish. Ikkinchidan Tables yoki 
Views papkasida ma’lum jadval yoki tasavvur xossalar oynasini chaqirish, so‘ngra 
Permissions qo‘shimcha saxifasiga o‘tish va GRANT tugmasi yordamida kerakli 
foydalanuvchini 
tanlab, 
imtiyozni 
o‘rnatish. 
Ma’lum ustunlarga imtiyozlarni cheklanish
Bu cheklanish UPDATE va REFERENCES imtiyozlarida ishlatilishi mumkin. Bu 
xolda imtiyoz ko‘rsatilgandan so‘ng qavs ichida shu imtiyoz qo‘llaniluvchi 
ustunlar ko‘rsatiladi (agar ustunlar ko‘rsatilmagan bo‘lsa, imtiyoz butun jadvalga 
ta’sir o‘tkazadi). 
Masalan: GRANT UPDATE (City, Comm) ON Salespeople TO Diane; - bu Diane 
ga Salepeople jadvalining City va Comm ustunlari qiymatlarini o‘zgartirish 
xuquqini beradi yoki GRANT REFERENCES (CName, CNum) ON Customers 
TO Stephen; - bu komanda Stephen ga CNum va CName ustunlarini o‘zining 
jadvallaridagi ixtiyoriy tashqi kalitlarga nisbatan ajdod kalit sifatida ishlatish 
xuquqini beradi. Stephen (CName, CNum) yoki (CNum, CName) usutunlarni, 
jadvalarining ikki ustuni Bilan tashqi kalit yordamida mos kelgan ikki –ustunli 
ajdod kalit sifatida aniqlashi mumkin. YOki u maydonga individual murojaat qilish 
uchun ajratilgan tashqi kalitlar yaratishi mumkin.