141 ayhan nuri yilmaz gökmen kiliçOĞlu tüRKİYE’Nİn orta asya’daki yumuşak güCÜ ve kamu diplomasiSİ t ü R

154
TÜRK DÜNYASI ARAŞTIRMALARI 
TDA
T
Ü
R
K
 D
Ü
N
YA
SI 
ARA
Ş
TIRM
AL
A
R
I 
/
 T
D
A
2018
TEMMUZ - AĞUSTOS
CİLT
: 119 
SAYI
: 235
SAYFA
: 141-184
disi”
ve 
“Muhteşem Yüzyıl”
olmak üzere birçok dizi bölgede ilgiyle izlenmiştir. 
Türk dizilerinin Orta Asya’daki popülerliğinde kültürel ve etnik ortaklıklar, 
Orta Doğu ve Arap coğrafyasında dini ortaklıklar, Balkanlarda ise yine tarihi, 
kültürel ve etnik ortaklıklar önemli rol oynamaktadırlar. Dizideki hikâye ve 
temsil edilen karakterler ile duygusal bağlar kurulabilmesi açısından bu ortak 
yönler önem arz etmektedirler.
35
Kültürel etkileşimin de siyasi gelişmelerden nasibini alabileceğini unutma
-
mak gerekmektedir. Örneğin Özbekistan ile uzun bir süredir sürmekte olan 
siyasi kopukluk devlet başkanı İslam Kerimov’un ölümü sonrası düzelmeye 
başlamıştır. Bu gelişmenin etkisi kültürel alanda da kendini göstermiştir. Ni
-
tekim 2012 yılından bu yana yasaklı olan Türk dizileri tekrar Özbekistan’da 
yayınlanmaya başlamıştır. 
“Diriliş Ertuğrul”
dizisi bunun en güncel örneğini 
teşkil etmektedir.
36
2.1. TİKA: Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı
Sovyetler Birliği’nin dağılması ve Yeni Türk Cumhuriyetlerinin bağımsız
-
lıklarını kazanmaları Türk dış politikasında bir takım fırsatlar, bu fırsatlar da 
bazı ihtiyaçlar doğurmuştur. Yeni durumun en belirgin aktörü Türk İşbirliği 
ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) olmuştur. Kurulduğunda Türk İş
-
birliği ve Kalkınma Ajansı olarak anılmış bilahare 24 Ekim 2011 tarihli 656 
sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile mevcut adını almıştır.
Kurum eğitim
-
den sağlığa, kültürden sanata, tarihten arkeolojiye bir çok alanda faaliyet gös
-
termiş, klasik diplomatik alan da dahil olmak üzere geniş bir perspektife sa
-
hip olmuştur. Bunu Teknik Yardım Faaliyeti çerçevesinde gerçekleştirmiş, bir 
süre sonra bazı görevlerini yeni kurumlara bırakmış teknik yardım alanında 
yoğunlaşmıştır. TİKA 1992 yılında Dışişleri Bakanlığı’na bağlı olarak 480 sayı
-
lı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulmuş, Türkiye’nin tarihi sorumluluk 
ve misyonuna uygun şekilde teknik yardım çalışmalarına başlamıştır. Ku
-
rum 1999 yılında Cumhurbaşkanlığı Tezkeresi ile Başbakanlığa bağlanmış
-
tır.
37
2001 yılında teşkilat kanunu olan 4668 Sayılı 
“Türk İşbirliği ve Kalkınma 
İdaresi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun”
yayımlanmıştır. 
2011 yılında dinamik dış politika yönelimleri, küresel ve bölgesel düzeyde ya
-
şanan büyük değişimlerin itici etkisi ve kalkınma işbirliği sürecinin etkinliği
-
nin artırılabilmesi amacı ile Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı’nın 
organizasyon yapısı gözden geçirilmiş ve TİKA yeniden yapılandırılmıştır.
38
Türk dış politikasında 
“aktif politika”
ilkesinin yerleşmesiyle TİKA başta 
Avrasya bölgesi olmak üzere birçok bölge ve ülkede Türk dış politikasının 
uygulama aracı konumunu üstlenmiştir.
39
TİKA, Başbakanlığa bağlı olarak 
35
Pınar Özgökbel Bilis - Ali Emre Bilis - Meerim Sydygalieva, “Türkiye-Türk Cumhuriyetleri Kül
-
türel İlişkilerinde Televizyon Dizileri Faktörü: Kırgızistan Örneği”, 
MANAS Sosyal Araştırmalar Der
-
gisi,
Cilt: 7, Sayı: 1, 2018, s. 412.
36
http://qha.com.ua/tr/turk-dunyasi/dirilis-ertugrul-ozbekistan-da-da-yayinlanacak/171854/
37
“TİKA 14. Yılında”, 
Avrasya Bülteni,
Sayı: 39, Ekim 2015, s. 3.
38
http://www.tika.gov.tr/tr/sayfa/tarihce-222 
39
T. Kardaş - R. Erdağ, “Bir Dış Politika Aracı Olarak TİKA”, 
Akademik İncelemeler Dergisi
(Journal 
of Academic Inquiries),
Cilt/Volume: 7, Sayı/Number: 1, Yıl/Year: 2012, s. 169.
235_Gokmen_Kilicoglu.indd 154
13.09.2018 14:40:38

---