2-Cİ NƏŞR Əlavə VƏ DÜZƏLİŞLƏR
Yüklə 7,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «O, Əvvəldir, Axırdır, Zahirdir, Batindir».
- «Çünki mən sizinlə bərabərəm. Eşidirəm və görürəm».
- «Əri barəsində səninlə mübahisə edən və Allaha şikayət edən qadının sözünü Allah eşitdi. Allah
- «Müşriklərin hamısı səninlə vuruşduğu kimi siz də onlarla vuruşun və bilin ki, Allah müttəqilərlədir».
- «Qəm yemə, Allah bizimlədir».
- Həmçinin
- «Göyləri və yerləri altı gündə xəlq edən, sonra ərşin üzərinə yüksələn
- ALLAH - Subhənəhu Və Təalə - nin KƏLAM SİFƏTİ
- «Allahdan daha doğru danışan kim ola bilər».
- «Xatırla ki, o zaman
- «Rəbbi onlara
123
nə yoxdur – deməkdir” 367
. «O, Əvvəldir, Axırdır, Zahirdir, Batindir». (əl-Hədid 3). Muqatil b. Həyyan – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: “Sən Əvvəlsən, səndən əvvəl heç bir şey yoxdur. Sən Əxirsan, səndən sonra heç bir şey yoxdur. Sən Zahirsən, Sən hər bir şeyin üzərindəsən (sənin üstündə heç bir şey yoxdur). Sən Batinsən, sən hər bir şeydən yaxınsan (Səndən o, tərəfə heç bir şey yoxdur). Yəni, gücü və elimi ilə hər bir şeyə yaxındır, Özü isə Ərşin üzərindədir və O, hər bir şeydən xəbərdardır” 368 .
ALLAH - Subhənəhu Və Təalə - nin MƏİYYƏ – BİRLİKDƏ, BƏRABƏR OLMAQ SİFƏTİ
– birlikdə olmaq sifəti iki cürdür: 1. Ümumi – yəni Allah elmi ilə, qüdrəti ilə, tədbiri ilə (işləri düzüb qoşmaq və idarə etməsi ilə) hamı ilə bərabərdir. Zatı ilə yox. Heç bir şey ondan gizli deyildir. «Çünki mən sizinlə bərabərəm. Eşidirəm və görürəm». (Ta ha 46). «Bir də səbr edin. Allah səbr edənlərlə bərabərdir». (əl-Ənfal 46). «Həqiqətən Allah ondan qorxub pis əməllərdən çəkinənlər və yaxşı işlər görənlərlədir». (ən-Nəhl 128). Aişə –
anhə - deyir: «Bir qadın ərindən şikayət etmək üçün Rəsulullah –
səlləm – in yanına gəlir. Mən otağın bir küncündə olmağıma baxmayaraq onların nə barədə söhbət etdiklərini eşitmədim. Lakin Allah eşidib ayə nazil etdi. «Əri barəsində səninlə mübahisə edən və Allaha şikayət edən qadının sözünü Allah eşitdi. Allah sizin danışığınızı eşidir. Həqiqətən Allah eşidən və görəndir». (əl-Mucadələ 1)» 369
. 2. Xüsusi – yəni Allah elmi, qüdrəti ilə yalnız Peyğəmbərlərlə, möminlərlə, müsəlmanlarla birlikdədir. «Müşriklərin hamısı səninlə vuruşduğu kimi siz də onlarla vuruşun və bilin ki, Allah müttəqilərlədir». (ət-Tövbə 36). «Allah həqiqətən möminlərlədir». (əl-Ənfal 19). Rəsulullah –
– Əbu Bəkr - radıyallahu anhu - ilə mağarada olarkən Əbu Bəkr - radıyallahu anhu - müşrikləri gördükdə qorxaraq: «Allaha and olsun ey Allahın Rəsulu, onlardan biri ayağının altına baxsa bizi mütləq görəcəkdir. Rəsulullah –
– ona Allahın buyurduğu şəkildə: «Qəm yemə, Allah bizimlədir». (ət-Tövbə 40). «Üçüncüləri Allah olan iki kişi barəsində sən nə düşünürsən» 370 . O, halda buradakı bərabərlik yardım və düşmənlərdən qorumaq mənasındadır. Həmçinin – Allah Musa və Harun - əleyhissəlam – a müraciət edərək: “(Allah) buyurdu: “Qorxmayın, Mən də sizinləyəm, (hər şeyi) eşidirəm və görürəm!”. (Ta ha 46).
–
– buyurdu: «Allah zatıyla yüksəkdə olmasına baxmayaraq namaz qılanın qarşısındadır. Onun üzünə baxar» 371
. Yüksəkliklə, qarşıda olmaq arasında bir ayrılıq yoxdur. Bir şey həm yüksəkdə həm də qarşıda ola bilər. Çünki qarşıda olmaq yerdə olmaq demək deyil. Məs: Doğan günəşə baxan kişi, onun yəni günəşin qarşısında olduğunu söyləyir. Lakin günəş göydədir. İbn Teymiyyə –
– deyir ki: “Allahın məxluqatı ilə bərabər olması ayələrdən aslı olaraq dəyişilir. «Göyləri və yerləri altı gündə xəlq edən, sonra ərşin üzərinə yüksələn (istiva edən) Odur. O, yerə girəni də, yerdən çıxanı da, göydən enəni də, göyə qalxanı da bilir. Siz
367 Zəhəbi “Muxtəsər Uluv” 132, Əhməd “Musnəd” 6/457, 27627, İbn Batta “İbanə” 3/194. 368 Beyhəqi “Əsmə” 2/173. 369 Buxari. 370 «əl-Lulu Vəl Mərcan» 1540, Buxari, Müslim, Əhməd 1, Tirmizi 3096. 371 Buxari 406,753,1213,6111, Müslim 547, Məlik 1/173, Əhməd 2/6,29, Nəsai 2/51, İbn Məcə 731, Beyhəqi «Əsmə və Sifət» s. 465. əl-Albani «Səhihul Tərğib» 1/186,188, «Səhihul Cəmius Səğir» 753. 124
harda olsanız O, sizinlədir. Allah sizin nə etdiklərinizi görəndir!». (əl-Hədid 4). Ayədən açıq-aydın görsənir ki, Allahın məxluqatı ilə bərabər olması Allahın insanları görməsi, onlardan xəbərdar olmasıdır. (Elmi, eşitməsi, görməsi, bilməsi) Allahın bəndələrilə olması elmilədir və bu fikirdə ilk əsr imamları olmuşlar” 372 .
icması ilə sabitdir. 2) Allahın yaratdıqları ilə bərabər olması Onun Ucalığına və Əzəmətinə yaraşır tərzdə olan bir haqqdır və bu yaradılmışların bir-birilərilə bərabər olmalarına bənzəməz. 3) Allahın yaratdıqları ilə bərabər olmasının mənası, Allahın məxluqatından elmi, eşitməsi, görməsi, bilməsi ilə xəbardar olmasıdır. 4) Buradan belə anlaşılmaz ki, Allah yaratdıqları ilə eyni məkanı paylaşdırır. 5) Allahın yaratdıqları ilə bərabər olması Onun Ərşin üzərinə İstiva etməsinə zidd deyildir. Əgər səndən: «Bərabərlik Allahın zatı sifətlərindəndir, yoxsa feli sifətlərindəndir?» deyə soruşularsa cavabımız: «Ümumi bərabərlik Allahın zatı sifətlərindəndir. Çünki bunlar əzəldən əbədi Allahda vardır. Xüsusi bərabərlik isə Allahın feli sifətlərindəndir».
- Subhənəhu Və Təalə - nin KƏLAM SİFƏTİ
Bu xüsusda da insanlar çaşqınlığa düşmüşlər. Əhli Sünnə vəl Cəmaata görə Allah hər zaman istədiyi vaxt danışır. Müxaliflərin dediyi kimi, Allahın kəlam sifəti ondan ayrı və məxluq deyildir. Kəlam Allahın zatı sifətlərindəndir. Allah dilədiyi kimi hərf və səslə danışır. Allah, Adəm və Həvva –
–
olmadan danışacaqdır. «Allahdan daha doğru danışan kim ola bilər». (ən-Nisa 87,122). «Rəbbin sözü düzgün və ədalətli şəkildə tamam oldu». (əl-Ənam 115). «Biz Peyğəmbərlərin bəzisini digərindən üstün etdik. Allah bunlardan bəzisi ilə danışmışdır». (əl-Bəqərə 253). İmam Əbu Hənifə –
–
«Allah öz kəlamı ilə danışır. Kəlam Onun əzəli sifətidir», «Allah danışır, lakin bizim danışmağımız kimi deyildir» 373
. «Xatırla ki, o zaman (Qiyamət günü) Allah buyuracaq: Ya Məryəm oğlu İsa! Sənmi insanlara: Allahla yanaşı məni və anamı da özünüzə ilah bilin! demişdin?» (əl-Maidə 116). Allahın Qiyamət günü İsa –
olmamasını sübut etmək üçün olacaqdır.
onların günah etmələrindən sonra olmuşdur. Həmçinin Qiyamət günü Adəm –
–
Peyğəmbər –
– buyurdu: «Allah (Qiyamət günü): «Ey Adəm!» deyə buyurur. Adəm: «Ya Rəbbim! Mən sənin qarşındayam. Əmr et, hər əmrini yerinə yetirim və hər xeyir bütünlüklə sənin əlindədir» deyə cavab verir. Allah ona səslə: «Soyundan Cəhənnəmə girəcəkləri seçib çıxarmağı əmr edir!». Adəm: «Ya Rəbbim! Cəhənnəmə girənlərin sayı nə qədərdir?» deyə soruşur. Allah: «Hər min nəfərdən 999-zu! Hər bir hamiləli qadının bari-həlmini (vaxtından əvvəl) yerə qoyması və uşaqların saçlarının ağaracağı zaman o, zamandır. «İnsanları sərxoş görərsən, halbuki onlar sərxoş deyillər. Bu ancaq Allahın əzabının şiddətli olmasındandır!».
372 “Fətava əl-Həməviyyə”. 373 «Fikhul Əkbər» s. 58,59. Yüklə 7,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|