2-Cİ NƏŞR Əlavə VƏ DÜZƏLİŞLƏR
Yüklə 3,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «Onun əmrinə qarşı
- deyildiyi zaman: Atalarımızın
- deyildiyi zaman onlar: Biz ancaq atalarımızın
- «Allah yanında yer üzündə gəzən canlıların ən pisi (haqqı) dərk etməyən karlar və lallardır».
- «İbrahim atasına və tayfasına: Sizin tapınıb durduğunuz
- əzabı görəcək və aralarındakı rabitə qırılacaqdır. O zaman (bütlərə) tabe olanlar: Əgər bir də dünyaya qayıda bilsəydik, onlar
451
Ona bir hüccət göstərilincəyə və öyrədilincəyə qədər məzurdur. İbn Teymiyyə –
görə ictihad caizdir, təqlid də caizdir. Onlar ictihadı hər kəsə vacib görmədikləri kimi, təqlidi də hər kəsə haram görməzlər. Eyni şəkildə təqlidi hər kəsə vacib, ictihadı da hər kəsə haram görməzlər. İctihad, ictihada gücü çatan hər kəs üçün caizdir, təqlid isə ictihaddan aciz olanlar üçün caizdir. İctihada gücü çatan bir kimsə üçün təqlid caizdir, yoxsa yox? Bu mövzuda ixtilaf vardır. Səhih görüşə görə belə bir kimsənin ictihaddan aciz qaldığı durumlarda təqlidə yönəlməsi caizdir. Bu acizlik ya dəlilin eyniliyindən və ya ictihad üçün yetərli vaxtın olmamasından ya da dəlilə açıq çatmamasından ola bilər…» 1595 . «Onun əmrinə qarşı çıxanlar başlarına gələcək bir bəladan, yaxud düçar olacaqları şiddətli bir əzabdan həzər etsinlər». (ən-Nur 63). «Amma xeyr! (Ya Məhəmməd!) Sənin Allahına and osun ki, onlar öz aralarında baş verən ixtilaflarda səni hakim təyin etməyincə və verdiyin hökmlərə görə özlərində bir sıxıntı duymadan sənə tam bir itaətlə boyun əyməyincə (həqiqi surətdə) iman gətirmiş olmazlar». (ən-Nisa 65). «Onlara: «Allahın nazil etdiyinə və Onun Peyğəmbərinə tərəf gəlin! –
getdiyi yol bizə yetər –
bilməyib doğru yolda deyildilərsə necə?». (əl-Maidə 14). «Allahın göndərdiyinə tabe olun! –
getdiyi yolla gedəcəyik –
yolda deyildilərsə necə?». (əl-Bəqərə 170). «Çünki onlar atalarını azmış gördülər. Bununla belə yürüyə-yürüyə onların ardınca düşüb getdilər». (əs-Saffət 69-70). «Allah yanında yer üzündə gəzən canlıların ən pisi (haqqı) dərk etməyən karlar və lallardır». (əl-Ənfal 22). «Üzləri odda çevrildiyi gün onlar: Kaş Allaha müti olaydıq, Peyğəmbərə itaət edərdik! –
onlarsa bizi haqq yoldan azdırdılar». (əl-Əhzab 66-67). «Onlar Allahı qoyub alimlərini və rahiblərini, Məryəm oğlu Məsihi özlərinə tanrı etdilər». (ət-Tövbə 31). Xuzeyfə b. Yəmən –
–
haqqında soruşuldu o: «Rahibləri və alimləri onlar üçün haramı halal edir, onlar da halal sayırlar. Halalı onlara haram edir, onlar da bunu haram sayırlar» 1596 . «İbrahim atasına və tayfasına: Sizin tapınıb durduğunuz bu heykəllər nədir? –
edən gördük! –
tabe olunmuşlar tabe olanlardan uzaqlaşacaq, (onların hamısı
1595 Məcmuu Fətava 10/203. 1596 Təbəri «Təfsir» 6/114, Təfsir İbn Əbi Hatim 6/1784. 452
Qiyamətdəki) əzabı görəcək və aralarındakı rabitə qırılacaqdır. O zaman (bütlərə) tabe olanlar: Əgər bir də dünyaya qayıda bilsəydik, onlar bizdən uzaqlaşdıqları ki, biz də onlardan uzaqlaşardıq –
Bəqərə 166-167). İbn Ömər – radıyallahu anhu – məsciddə oturduğu vaxt Şamlı bir nəfər gələrək ondan Təməttu həcci barəsində soruşdu. İbn Ömər: «Gözəldir, xoşdur» deyə cavab verdi. Adam: «Lakin sənin atan bunu qadağan etmişdir» dedi. İbn Ömər: «Vay sənin halına! Atam bunu qadağan etmiş ola bilir. Lakin Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm –
Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm – in əmrinə tabe olursan?» dedi. Adam: «Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm – in əmrinə tabe oluram» dedi. İbn Ömər: «Qalx get!» dedi 1597
. İmam Təhavi –
– deyir ki: «Təqlidi ancaq başı çatışmayan kimsələr edər» 1598 . İbn Məsud – radıyallahu anhu – deyir ki: «Heç kimsə dinində başqa bir kimsəni təqlid etməsin. Çünki əgər o iman edərsə o, da iman edər, küfrə girərsə o, da küfrə girər» 1599 . İbn Məsud – radıyallahu anhu – deyir ki: «Bu dünyada ya müəllim ol, ya da tələbə. Bu ikisi arasında üçüncü (təqlidçi) olma yoxsa məhv olarsan» 1600 . Sufyan b. Uyeynə – rahmətullahi aleyhi – deyir ki, Rabia başı örtülü halda yanımda uzanaraq ağlayırdı. Ona: «Nəyə görə ağlayırsan?» deyə soruşduqda. O: «Məni ağladan açıq riya, gizli şəhvətdir. İnsanlar alimlərin yanında analarının qucağındakı körpə uşaqlar kimidirlər. Onlar nəyi qadağan edərlərsə ondan əl çəkərlər, nəyi də əmr edərlərsə onu da yerinə yetirərlər» 1601
. Abdulah b. Muhəmməd əl-Mutəz deyir ki: «Güdülən heyvanla təqlid edilən insan arasında heç bir fərq yoxdur» 1602
. Mucahid b. Cəbr deyir ki: «Allahın qullarından kim olursa olsun sözü alınır da, tərk də edilir. Yalnız Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm – müstəsna» 1603 .
İmam Əbu Hənifə –
–
olduğu zaman mənim görüşüm odur» 1604 . Əbu Hənifə – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: «Haradan aldığımızı bilmədikcə heç kimsəyə bizim görüşümüz ilə əməl etmək olmaz» 1605
. Əbu Hənifə –
–
1597 Tahavi «Şərhu Mənail Asar» 1/372, Əbu Yala «Musnəd» 3/1317, Əhməd 5700, Tirmizi 2/82. 1598 İbn Abidin «Rəsmul Muftu, Məcmuatur Rəsail» 1/32. 1599 Əbu Nuaym «Hilyətul Övliya» 1/136. 1600 İbn Abdil Bərr «Camiul Bəyanul Elm və Fadluh» 2/983. 1601 İbn Abdil Bərr «Camiul Bəyanul Elm və Fadluh» 2/984. 1602 İbn Abdil Bərr «Camiul Bəyanul Elm və Fadluh» 2/988. 1603 İbn Abdil Bərr «Camiul Bəyanul Elm və Fadluh» 2/989. 1604 İbn Abbidin «Haşiyə» 1/63, «Rəsmul Muftu, Məcmuatur Rəsail» 1/4. 1605 İbn Abdil Bərr «İntiqa fi Fəzailil Səlasətil Əimmətil Fuqaha» səh. 145, İbn Qeyyim «İlamul Muvakkin» 2/309, İbn Abidin «Haşiyə» 6/293, Rəsmul Muftu s. 29-32, Şarani «Mizən» 1/55.
Yüklə 3,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|