130
BİR-BİRİNDƏN ƏMƏLƏ GƏLDİYİ İDDİA EDİLƏN CANLILAR
ARASINDA BÖYÜK MORFOLOJİ FƏRQLƏR
Buraya qədər müxtəlif canlı növlərinin heç bir “aralıq keçid forması” olmadan yer
üzündə anidən meydana çıxdıqlarını araşdırdıq. Canlılar fosil qeydlərində bir-birlə-
rindən o qədər fərqli xüsusiyyətlərlə ortaya çıxırlar ki, aralarında hər hansı bir təkamül
əlaqəsi qurmaq mümkün deyil.
Təkamülçülərin bir-birlərinin atası olaraq qəbul etdikləri canlıların skeletlərini müqa-
yisə etdikdə bu həqiqət cox açıq şəkildə görünür. Bir-birinin atası olaraq irəli sürülən
canlılar arasında son dərəcə böyük fərqlər var.
Burada bəzi nümunələri nəzərdən keçirəcəyik. Rəsmlərin hamısı onurğalı canlılara aid
ən əsas təkamülçü mənbələrdən götürülmüşdür.
Hilonomusdan təkamül-
ləşdiyi irəli sürülən dəniz
sürünəni Mesosaurus
Hilonomusdan təkamülləşdiyi
iddia edilən dəniz sürünəni Ichthyosaur
Bilinən ən qədim sürünən
Hilonomus
İki ayrı cinsə aid dəniz sürünəni və təkamülçülərə görə bu canlıların ən yaxın atası olan
quru canlısı. Canlılar arasındakı böyük fərqlərə fikir verin.
downloaded from KitabYurdu.org
131
Bir cox təkamülçü mənbə
tərəfindən Quşların və uçan
sürünənlərin əcdadı sayılan
quru sürünəni Euparkeria
Bilinən ən qədim uçan
sürünənlərdən biri olan
və bu qrupun səciyyəvi
nümunəsi sayılan
Dimorphodon
Bilinən ən qədim
Archaeopterux
Eosen dövrünə aid
ən qədim yarasanın
(İcaronycteris) skeleti
Yarasaların əcdadı
olduğu iddia edi-
lən və qədim həşə-
rat yeyənlərə cox
bənzəyən dövrü-
müzə aid Shrew
Bilinən ən qədim quş (Archaeopteryx), uçan sürünən və təkamülçülərə görə bu can-
lıların ən yaxın qohumu sayılan quru sürünəni. Canlılar arasında fərq yenə də cox
böyükdür.
Bilinən ən qədim yarasa və təkamülçülərə yarasaların ən yaxın atası. Yarasa ilə
“atası” arasındakı böyük fərqə diqqət edin.
downloaded from KitabYurdu.org
132
Ən qədim dəniz sürünəni (Plesiosaur) və onun təkamülçülərə görə ən yaxin əcda-
dı hesab edilən quru sürünəni. Canlılar arasında heç bir oxşarlıq yoxdur.
Ən qədim balina və onun təkamülçülərə görə ən yaxın əcdadı. Canlılar arasında heç
bir oxşarlığın olmamasına diqqət edin. Təkamülçülərin balinalarn əcdadı olaraq təq-
dim etdikləri ən uyğun namizəd belə bu qədər fərqli canlıdır.
Balinaların əcdadı
mövzusu təkamülçü
mənbələr arasında
mübahisə mövzusu-
dur. Ancaq bəziləri
qədim bir məməli
qrupu olan Creodont-
larda qərarlıdır. Yan
tərəfdə Greodontların
bir növü olan Sinopa
Eosen dövrünə aid ən
qədim balinalardan biri
Zigorhiza
Eosen dövrünə aid ən
qədim balinalardan biri
Zigorhiza
Ən qədim Plesiosaurun
skeleti
downloaded from KitabYurdu.org
133
Sirenlərin daxil ol-
duğu sirenian sin-
finə aid dəniz mə-
məlilərinin ən yaxın
əcdadı hesab edilən
Hyrax
Oligocene dövrünə
aid ən qədim siren
Halitherium
Təkamülçülərin suitinin
quruda yaşayan ən yaxın
əcdadları olaraq qəbul
etdiyi məməli Cynodictis
gregarius
Miocene dövrünə aid
ən qədim su iti skeleti
Suiti skeleti və təkamülçülərə görə suitinin quruda yaşayan ən yaxın əcdadı.
Yenə də canlılar arasında böyük fərq var.
Siren və təkamülçülərə görə onun quruda yaşayan ən yaxın əcdadı.
downloaded from KitabYurdu.org