|
![](/i/favi32.png) 3-sinf Tabiatshunoslik A. Bahromov,Sh. Sharipov,M. Nabiyev Ona tili va o`qish savodxonligi tuzuvchilari 1-2-sinf IrodaAttestatsiya qo`llanma kitobi5-bob yashash joyi
-O`rmon-o`tlar va butalar zich o`sadigan,hayvonot
dunyosiga boy joydir.O`rmonlarda yog`ingarchilik ko`p bo`ladi.To`qaay
o`rmonlari daryo bo`ylarida uchraydi,o`t,uta,daraxt o`sadi.Tog`
o`rmonlarida daraxt zich o`sishi va hayvonlar ko`pligi bilan ajrab turadi.Chol
o`rmonlari saksavul va yulg`unzordan iborat.
Tog`lar-tabiiy ravishda hosil bo`lgan ulkan balandlik,Hisor,Oloy, Tyanshan
kabi juda baland to`galar bor,to`gda yog`in ko`p bo`ladi,shuning uchun to`g
daryolari sersuv bo`ladi,tog`lar o`simliklar,hayvonlar va insonlar yashashi
uchun yashash joyidir,tog`lar muzliklarning “uyi”.
6-bob bizning sayyora
-Vulqonlar-yer ichki qismining ayrim joylari qaynoq
suyuq moddadan iborat,uning harorati juda yuqori,bu modda Yer yuzining
mo`rt ,yupqa joylaridagi yoriqlardan tashqariga kata kuch bilan otilib
chiqadi,vulqon otilishidan tog`lar hosil bo`ladi,vulqon otilgan vaqtda yer
qimirlash sodir bo`ladi,agar yer qimirlashi kuchli bo`lsa yerda yoriqlar paydo
bol`ishi,ayrim joylar cho`kib, boshqa joylar ko`tarilishi mumkin.
Suv havzalaariga- okean,dengiz,daryo, ko`l va suv omborlari
kiradi,dengizlar okeanning bir qismi,ko`l-tabiiy chuqurlikda suv
to`planishidan hosil bo`ladi,tog`larda qor va muzliklarning erishidan daryo
hosil bo`ladi,kanal-inson tomonidan maxsus qazilgan sun`iy daryo,daryo
suvini yig`ish maqsadida unga to`g`on qurib,suv omborlari hosil qilinadi,suv
ombori-sun`iy ko`ldir.
7-bob-ob-havo
-Havo haroratining o`zgarishiga quyosh nuri,shamol va
yog`inlar ta`sir etadi,inson uchun eng qulay haarorat-18-20
gradus,termometrda tana haroratini o`lchash uchun 5 minut vaqt kerak.
Yer yuzasidagi eng yuqori harorat 1922-yilda Afrikada qayd
etilgan,Afrikaning havo harorati yuqoribo`lgan joylarida cho`llar vujudga
kelgan,Afrikadagi eng katta cho`l - Sahroyi Kabir ( katta cho`l ma`nosini
bildiradi)
Yer yuzidagi doimiy sovuq joylardan biri-Arktika.U asosan suzib yuruvchi
muzlar aysberglar bilan qoplangan,u yerda oqayiqlarni uchratish
mumkin,Yer yuzidagi eng sovuq joy-Antarktida,u yerda yil davomida sovuq
havo va izg`irin shamol hukmron,doimiy muzliklar hosil bo`lgan,pingvinlarni
uchratish mumkin.
Dostları ilə paylaş: |
|
|