4-mavzu. Xo‘jalik operatsiyalarida ikkiyoqlama yozuv. Reja

7-chizma. Aktiv schyot tuzilishi 

Schyotdagi oxirgi qoldiq yoki saldo quyidagi formula orqali topiladi: 

So = Sb + Do – Ko  

Xo‘jalik  mablag‘larining  manbalarini  aks  ettiruvchi  passiv  schyotlarning 

ko‘payishi kreditda, kamayishi esa debet tomonida ko‘rsatiladi: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

8-chizma. Passiv schyot tuzilishi 

Oxirgi qoldiq quyidagicha topiladi: So = Sb + Ko – Do 

 

Shuni  ta’kidlab  o‘tish  joizki, 

kontr-aktiv  schyotlar 

xususiyati  xuddi  passiv 

Debet 

  

Aktiv Schyot 

  

Kredit 

Boshlang‘ich saldo (Sb) 

  

 

 

 

Mablag‘larning 

ko‘payishi 

Mablag‘larning 

kamayishi 

 

 

 

 

(Do) Debet oborot 

 

 (Ko) Kredit oborot 

Oxirgi saldo (So) 

 

  

 

 

Debet 

  

Passiv schyot 

  

Kredit 

 

  Boshlang‘ich saldo (Sb) 

 

Mablag‘larning 

kamayishi 

Mablag‘larning 

ko‘payishi 

 

 

(Do) Debet oborot 

 

 (Ko) Kredit oborot 

 

 

  Oxirgi saldo (So) 

---

schyotlar, kontr-passiv schyotlar xususiyati esa aktiv schyotlar xususiyati kabidir. 

Tranzit  schyotlar  xususiyatiga  keladigan  bo‘lsak,  ular  daromadlarni  hisobga 

olish  uchun  mo‘ljallangan  bo‘lsa–xuddi  passiv  schyot  kabi  talqin  etiladi.  Agarda 

xarajatlarni hisobga oluvchi tranzit schyotlar bo‘lsa aktiv schyotlar kabi ishlatiladi.  

Tranzit  schyotlar  tarkibida  bo‘lgan  ikkita  taqqoslovchi  schyotlar  xususiyati 

umuman boshqacha, ularni quyidagi chizmada ko‘rishimiz mumkin: 

Debet 

  

        9200 

  

Kredit 

Aktivlarning chiqib ketishidan 

xarajatlar 

Aktivlarning chiqib 

ketishidan daromadlar 

 

Debet 

  

9900 

  

Kredit 

Xarajatlarning yakuniy moliyaviy 

natijaga hisobdan chiqarilishi yoki  

xarajatlarni hisobga oluvchi tranzit 

schyotlarning yopilishi 

Daromadlarning  yakuniy 

moliyaviy natijaga hisobdan 

chiqarilishi yoki daromadlarni 

hisobga oluvchi tranzit 

schyotlarning yopilishi