6-mavzu. Soliq idoralarida soliqlar va majburiy to‘lovlar hisobining yuritilishi

6.2. Yuridik shaxslardan undiriladigan soliqlar va to‘lovlar hisobini yuritish
Tashkilotning joylashgan joyidagi soliq organida hisobga qo'yish uchun belgilangan shakldagi ariza tashkilot davlat ro'yxatidan o'tkazilgandan, tashkil etilgandan, qayta tashkil etilgandan, joylashgan joyi o'zgargandan keyin 10 kun ichida tegishli soliq organiga taqdim etiladi.
Tashkilotning joylashgan joyi deganda tashkilotning ta'sis hujjatlarida (nizom, shartnoma, nizom) ko'rsatilgan manzil tushuniladi. Arizani topshirish bilan bir vaqtda tashkilot ro'yxatdan o'tganlik to'g'risidagi guvohnomaning, ta'sis hujjatlarining va tashkilotning tashkil etilganligini tasdiqlovchi boshqa hujjatlarning belgilangan tartibda tasdiqlangan nusxalarini taqdim etadi.
Yuqoridagi hujjatlarni qabul qilishda soliq inspektori quyidagilarga majburdir:

• 
  ta'sis hujjatlarida ko'rsatilgan soliq to'lovchining joylashgan joyi manzili Soliq soliq organi nazorat qiladigan hududda joylashganligini aniqlash;
  
• 
  ro'yxatga olish uchun taqdim etilgan hujjatlar to'plamining to'liqligini tekshirish;
  
• 
  soliq to'lovchi arizasining ta'sis va boshqa taqdim etilgan hujjatlarga muvofiqligini tekshirish.
  

Yuridik shaxslarning shaxsiy kartochkalarini ochishi quyidagi tartibda amalga oshiriladi:
ShK amaldagi soliq qonunchiligiga asosan soliq to‘lovchining majburiyatlaridan kelib chiqib, har bir soliq va to‘lovlar turi bo‘yicha alohida ochiladi.
Davlat soliq xizmati organlarida byudjetga va byudjetdan tashqari davlat maqsadli jamg‘armalariga soliqlar va to‘lovlar, shuningdek, fuqarolarning shaxsiy jamg‘arib boriladigan majburiy pensiya badallari, Davlat soliq qo‘mitasining moddiy yordam, ijtimoiy himoyalash, soliq organlarini rivojlantirish va kutilmagan xarajatlar maxsus jamg‘armasiga to‘lovlar bo‘yicha ShK yuritiladi.
Soliq to‘lovchi yuridik shaxslar davlat soliq xizmati organlarida hisobga qo‘yilishi (davlat ro‘yxatidan o‘tgan joydan tashqari soliq to‘lovchining obyektlari bo‘yicha hisobga olingan yoki “Fuqarolarning Davlat pensiya ta’minoti
to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining
15-moddasida belgilangan pensiya to‘lovi majburiyati paydo bo‘lgan soliq to‘lovchilar bundan mustasno) bilan bir vaqtda quyidagi to‘lov turlari bo‘yicha topshirilgan hisobotga asosan ShKlar ochiladi:

1. 
   jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i;
   
2. 
   ijtimoiy soliq;
   

d) fuqarolarning shaxsiy jamg‘arib boriladigan pensiya badallari.
Ma’lumotlar bazasidagi barcha soliq to‘lovchilarning o‘tgan hisobot yili oxiridagi qoldiq summalarini joriy yilga ko‘chirib o‘tkazish jarayonida dasturiy mahsul orqali joriy yil uchun ShKlar avtomatik tarzda ochiladi.
Soliq to‘lovchiga ShK ochish uchun asos bo‘lib soliq to‘lovchi tomonidan DSIga soliq majburiyatlari bo‘yicha taqdim etilgan soliq hisobotlari, tekshirish natijalarida soliq va to‘lov turlari bo‘yicha qo‘shimcha (kamaytirishga) hisoblangan soliq summalari to‘g‘risidagi ma’lumotlar yoki soliq to‘lovchi tomonidan to‘langan to‘lov topshiriqnomalari hisoblanadi.
“Fuqarolarning Davlat pensiya ta’minoti to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 15-moddasida belgilangan pensiya to‘lovi majburiyati paydo bo‘lgan soliq to‘lovchilarga tuman (shahar) Ijtimoiy ta’minot bo‘limidan ma’lumot kelib tushgan kundan so‘ng, 3 ish kunidan oshmagan muddatda ShKlar ochiladi.
Yuridik manzili o‘zgarganligi sababli, boshqa tuman (shahar)dan kelgan soliq to‘lovchilarga ma’lumot kelib tushgan kundan so‘ng, bir ish kunida elektron fayllarni ma’lumotlar bazasiga qabul qilinib tegishli ShKlarni ochadi.
Ma’lum bir tuman (shahar) soliq organida hisobga olingan soliq to‘lovchi boshqa tuman (shahar) hududida soliq solish obyekti va soliq solish bilan bog‘liq obyektga ega bo‘lgan taqdirda, soliq solish obyektidan kelib chiqib belgilangan tartibda tegishli soliqlar va to‘lovlar turlari bo‘yicha ShKlar ochiladi.
Yuridik shaxslarning ShKlaridagi mavjud barcha soliq va to‘lov turlari bo‘yicha hisobot yilining yil oxiriga qoldiq (joriy va alohida hisobi yuritilgan va to‘lash muddati uzaytirilgan soliq qarzi va penyasi, penya hisoblanmaydigan soliq qarzi, ortiqcha to‘langan summasi, shu jumladan QQS bo‘yicha manfiy qoldig‘i, qo‘llanilgan moliyaviy jarimaning undirilmasdan qolgan qismi) summalari keyingi yilning yil boshiga qoldiq summasi sifatida soliq to‘lovchining shu soliqlar va to‘lovlar turlari bo‘yicha ochilgan yangi ShKlariga dasturiy mahsul orqali avtomatik ravishda o‘tkaziladi.

1. 
   Soliqlar va to‘lovlarning ShKdagi o‘tgan yil oxiriga qoldiq summasi hisobot yili boshiga ShKning tegishli “qoldiq” (saldo) qatorining “soliq qarzi”, “penya”, “ortiqcha to‘langan summa”, “shu jumladan QQS bo‘yicha manfiy qoldiq” hamda “penya hisoblanmaydigan soliq qarzi miqdori” (ChSNNKNNP) ustunlarida aks ettiriladi.
   
2. 
   Ma’lumotlar bazasidan barcha soliq to‘lovchilarning ShKlaridagi qoldiq summalarni yildan yilga dasturiy mahsul orqali avtomatik ravishda o‘tkazish vakolati davlat soliq xizmati organi mas’uliga beriladi.
   
3. 
   Soliq to‘lovchilarning ShKsidagi hisobot yili oxiriga qoldiq summalarini keyingi yilning boshiga qoldiq summalari sifatida o‘tkazish soliq organida hisobga qo‘yilgan barcha soliq to‘lovchilar bo‘yicha amalga oshiriladi.
   
4. 
   Yangi hisobga qo‘yilgan soliq to‘lovchilarning ShKlarida hisobga
   

qo‘yilgan yil boshidagi qoldiq summa sifatida – “nol” aks ettiriladi.

5. 
   Yuridik manzili o‘zgarganligi munosabati bilan qayta hisobga qo‘yilgan soliq to‘lovchilarga ochiladigan ShKda qoldiq summalar sifatida avval ro‘yxatda bo‘lgan tuman (shahar) soliq organida “shaxsiy kartochkani uzatish” operatsiyasi amalga oshirilgan sanasi bilan ShKdagi mavjud qoldiq summalari aks ettiriladi.
   
6. 
   Ma’lum bir tuman (shahar) soliq organida hisobga qo‘yilgan bo‘lib, ikkinchi bir tuman (shahar) hududida soliq solish obyekti paydo bo‘lgan sanadan boshlab, Soliq DSI bazasida soliq to‘lovchilar ShKsida yil boshiga qoldiq summa sifatida “nol” aks ettiriladi.
   
7. 
   Soliq to‘lovchining o‘tgan yil uchun ShKsida yil boshiga oldingi yildan o‘tkazilgan qoldiq summalar noto‘g‘riligi aniqlangan taqdirda, uni to‘g‘rilab o‘zgartirish kiritish faqat tegishli hujjatlar asosida bo‘lim boshlig‘i tomonidan DSI boshlig‘i nomiga yozilgan bildirishnomaga qo‘yilgan munosabat belgisi asosida amalga oshiriladi.
   

10. Soliq qarzini undirish maqsadida tayyorlanadigan inkasso topshiriqnomalari, soliq to‘lovchi tomonidan taqdim qilingan bankda 2-sonli kartotekaga qo‘yilgan to‘lov topshiriqnomalari, xulosalar reestrlarida ham Soliq hujjatlarni tayyorlagan mas’ul xodimning ismi sharifi qayd qilib boriladi.
ShKlarni yuritishda kiritiladigan ma’lumotlar
Soliqlar va to‘lovlarni hisoblangan, undirilgan, to‘langan, qaytarilgan (hisobga olingan), kamaytirilgan hamda qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa holatlar bo‘yicha operatsiyalar, tekshiruv natijasida aniqlangan soliqlar va to‘lovlar hamda qo‘llanilgan moliyaviy sanksiyalar bo‘yicha ShKlarni yuritishda quyidagi ma’lumotlar kiritiladi:

1. 
   soliq to‘lovchilarning soliqlar va to‘lovlar bo‘yicha taqdim etgan soliq
   

hisobotlari asosidagi ma’lumotlar;

2. 
   soliq to‘lovchilarning soliqlar va to‘lovlar bo‘yicha taqdim etgan
   

aniqlashtirilgan soliq hisobotlari asosidagi ma’lumotlar;

4. 
   qonun hujjatlari hamda vakolatli organlar qarorlari asosida ayrim soliq to‘lovchilarning soliqlar va to‘lovlar bo‘yicha qarzdorlik summalarini to‘lash muddatini uzaytirish, bo‘lib-bo‘lib to‘lash imkonini berish, hisobdan chiqarish, penya hisoblanishini to‘xtatish to‘g‘risidagi ma’lumotlar;
   
5. 
   byudjet va byudjetdan tashqari maqsadli jamg‘armalarga to‘langan (undirilgan) soliqlar va to‘lovlar bo‘yicha ma’lumotlar;
   
6. 
   soliq tekshiruvlari natijasida qo‘shimcha (kamaytirishga) hisoblangan soliqlar va to‘lovlar hamda qo‘llanilgan moliyaviy sanksiyalar to‘g‘risidagi ma’lumotlar;
   
7. 
   soliq qarzini soliq to‘lovchining mol-mulki sotuvidan Sud ijrochilari departamenti tomonidan tushirilgan tushumning 10 foizi (sudlar va adliya organlarini rivojlantirish jamg‘armasining hisob raqamiga o‘tkazilgan);
   
8. 
   qonunchilikda ko‘zda tutilgan boshqa holatlar.