7-ma’ruza Mavzu: O‘zbek shevalari leksikasi va leksikografiyasi Reja

Mavzu yuzasidan nazorat savollari:
1. O‘zbek shevalarining lug‘at tarkibi deganda nimani tushunasiz?
2. Tarixiy jihatdan o‘zbek shevalari lug‘at qatlamlarini izohlab bering.
3. O‘zbek shevalarinig zamonaviy lug‘at qatlamlari deganda nimani tushunasiz?
4. Shevaga xos maxsus so‘zlarining adabiy tilga munosabatini zohlang.
5. Dialektal leksik moslik nima?
6. Dialektal lug‘atlarga so‘z tanlashning qanday tamoyillari bor?
7. O‘zbek xalq shevalarini adabiy tildan va bir-biridan farqlaydigan asosiy lug‘at xususiyatlari haqida ma’lumot bering.
8. Ayrim shevalarning faqat o‘zigagina xos bo‘lgan so‘zlarga misollar ayting.
9. Chorvachilikka oid so‘z va atamalar keng tarqalgan shevalar haqida ma’lumot bering.
10. Shevalararo so‘zlarning bir-biriga munosabatdoshligi deganda nimani tushunasiz?
11. Badiiy adabiyotda nima uchun leksik dialektizmlardan foydalaniladi?
12. Adabiy tilning kundalik ta’siri natijasida o’zbek shevalari leksikasida qanday o‘zgarishlar sodir bo‘ladi?
13. Til tarixi va o‘zbek xalq shevalari o‘rtasida qanday bog‘liqlik mavjud?
14. Pleonazm deganda nimani tushunasiz? Shevalardan pleonazm hodisasiga misollar keltiring.
15. O‘zlashgan qatlam asosini qaysi tillarga oid so‘zlar tashkil etadi?
16. O‘zak e’tibori bilan o‘zlashgan so‘zlar sirasiga kiruvchi, lekin o‘zbek tili affikslari orqali yasalgan so‘zlarga shevalardan misollar ayting.
17. Talaffuzi va leksik ma’nosiga ko‘ra bir-biridan juda uzoq bo‘lsa-da, etimologik jihatdan mos bo‘lgan so‘zlarga shevalardan misollar keltiring.
18. O‘zbek adabiy tili leksikasining boyishi va rivojida qaysi sheva ko‘proq hissa qo‘shgan?
19. Dialektal variantlar va adabiy til munosabati haqida gapiring.
Foydalaniladigan adabiyotlar
1. Rajabov N. O‘zbek shevashunosligi. – Toshkent: O‘qituvchi, 1996.
2. Reshetov V. V., Shoabdurahmonov Sh. O‘zbek dialektologiyasi. – Toshkent: O‘qituvchi, 1978.
3. To‘ychiboyev B., Hasanov B. O‘zbek dialektologiyasi. – Toshkent: Abdulla Qodiriy nomidagi xalq merosi nashriyoti, 2004.
4. Ashirboyev S. O‘zbek dialektologiyasi. – Toshkent: TDPU, 2011, 2013.
5. Ashirboyev S.O‘zbek dialektologiyasi. – T:. “Navro‘z”, 2016.
6. Enazarov T., Karimjonova V. va boshqalar. O‘zbek dialektologiyasi. – Toshkent: Universitet, 2012.
7. Ashurboyev S. O‘zbek dialektologiyasi. –Toshkent, Nodirabegim, 2021.

E’tiboringiz uchun rahmat!

E’tiboringiz uchun rahmat!

http://hozir.org