8- sinf II chorak Sinf: Sana: Mavzu: О`zbek yozuvchilari

Bilib oling!
Ravishdosh fe’lning ravishga xoslangan shakli bo`lib, fe’l asosiga -b(-ib), -a(-y), -gach(-kach, -qach), -guncha(-kun-cha, -quncha), -gani(-kani, -qani) qo`shimchalarini qo`shish orqali yasaladi. Ravishdoshlar gapda ravish kabi harakat-ho- latning belgisini bildirib kelib, qay tarzda?, qanday qilib? qachon?, nima m aqsadda? kabi so`roqlarga javob beradi.
Masalan: shoshilib keldi, kula-kula so ‘zlctdi, kelguncha kutdik, ko`rgan i bordik.

1-mashq. Berilgan fe’llarni namunadagi kabi guruhlarga ajrating. Ravishdosh yasovchi qo`shimchaiaming tagiga chizib ko`rsating.

Chizib, ketish, tasvirlash, yurguncha, tergani, kelgach, o ‘tirdi, oqarib, yozildi, turgach, ilinmoq, qoralash, siqqancha, ijod qilish, zavqlanib, yugurgancha, so`zlashdi, gaplashgach, o`qigani, kelishdi, yura-yura, sig`may, sanash, to ‘plandi, yasaladi.
2-mashq. Nuqtalar o`rniga berilgan ravishdoshlardan mosini qo`yib, gaplami ko`chiring. Ravishdoshlar gapda qanday so`roqqa javob berayotganini ayting.
1. Dars ..., kitob ... kutubxonaga bordik. 2. Men roman va hikoyalarm ... o`qiyman. 3. Shoir voqealardan ... she’rlar yozadi. 4. Bun- yod devni ... yengibdi. 5. Devni ..., soqolidan bir tutamini ... cho`ntagiga solibdi. 6. Spektakl oxirida tomoshabinlar o`rinlaridan ... olqishladilar.
Foydalanish uchun so`zlar: olgani, turib, ilhomlanib, tugagach, olib, kurashib, sevib, o`ldirib.
IV.Mustahkamlash.
2-topshiriq. Matnni o`qing va savollarga javob bering.
Kitob do`konida
Alisher rastalardan ildam o`tib bordi. Bozor chekkasidagi qo`lyozma kitoblar taxlab qo`yilgan kichik do`konchalar uning e’tiborini tortdi. Bu sovuq va nim qorong`i do`konchalarda inson aqlining xazinalari o`yma gulli charm muqovalarga o`ralgancha taxlanib yotardi. Kitob do`konlari yonida muqovasoz ustalarning do`koni joylashgan. Alisher to`xtab, mashhur muqovasoz ustaning gul solish oldidan charmni tarang qilib tortib, iylashini uzoq tomosha qildi. U eski qo`lyozmalarning hididan huzurlanar, ketishga sira shoshilmasdi.
L.Bat
Savollar:
1. Matnda kim haqida so`z boryapti?
2. Hattotlar va muqovasozlar nimalar bilan shug`ullanishgan?
3. Ilgari kitob muqovalari qanday bo`lar edi?