494
QOŞMA
Başına döndüyüm gül üzlü dilbər
Yanağın üstündə xal gərək olsun
Buxaq ağ yaxşıdır, zülflərin siyah
Ləblərin yaqutu al gərək olsun.
Gəl çapaq atları Murov dağında
Çomərdlik vaxtında, iyid çağında
Toy-düyün günündə yar qabağında
Parça, ipək, atlaz, şal gərək olsun.
Yüz namərd yığılıb çıxsalar üzə
Biz laçın nəsliyik, sar neylər bizə
Yarın mehman olub gələndə sizə
Süfrədə yağ, pendir, bal gərək olsun.
Əcəldən istəməm möhlət ya aman
Yaxşıya yaxşıyam, yamana yaman.
Çinarın qoşması oxunan zaman
Şairlərin dili lal gərək olsun.
Qeyd: Göründüyü kimi xalq ədəbiyyatında qidalanan şair,
qoşma janrını yeni boyalarla rövnəqləndirmiş, yeni ifadə
vasitələri, təşbihlər, qafiyələrlə zənginləşdirmiş, yeni poetik
incilərlə parlada bilmiş, şer gülüstanımıza öz ətri, öz rayihəsi
olan tər çiçəklər ərmağan etmişdir.
Çinar Girdimani-Beyləqaninin əlimizdə olmayan maraqlı
şerlərindən biri də "S. hərfi" adlı şerdir. Bu şer sərbəst vəzndə
yazılmışdır. Həmin fakt bir daha sübut edir ki, sərbəst vəznin
yenilik olduğunu iddia edənlər yanılırlar, bu forma
ədəbiyyatımızda hələ çox qədimdən məlum idi. Çinar
Girdimani–Beyləqani hələ neçə yüz, bəlkə də neçə min il
bundan qabaq sərbəst vəzndə şer yazaraq nəinki müasir
ədəbiyyatın, hətta müasir texnikanın da bir çox nailiyyətlərini
495
uzaqgörənliklə qabaqcadan görə bilmişdir. Fikrimizin həqiqət
olduğuna inanmaq üçün şerdəki "telefon" sözünə diqqət eləmək
kifayətdir.
S. HƏRFİ
Qulaqımda telefonun dəstəyi
Titrəyib əsən
bir səs
səsləyir
səni
Qəsdən
pəsdən
Bəs sən?
Qulağımda telefonun dəstəyi
Qulağım səsdədir
Qulağım xəstədir
səsdən.
Bəs
yoxmu
bir kəs
kəssin
əzsin
bu səsin
səsini
səsləyəndə
səni
sənsizləşərək
…Səs.
Yenə səs:
—Siz?
—Sus.
—ssssssss.
Qeyd: Göründüyü kimi Çinar Girdimani-Beyləqani zəngin
və çoxcəhətli bir istedada malik olan sənətkar imiş. Bəzi
496
alimlərin fikrincə, Çinar Girdimani-Beyləqani adlı bir adam
ümumiyyətlə yerli-dibli olmayıb. Biz hələlik bu barədə nə "hə",
nə də "yox" deməkdən qəti boyun qaçırırıq. Çünki namizədlik
dissertasiyamızda bu məsələni həll etməyi qarşımıza məqsəd
qoymamışıq. Namizədlik dissertasiyasını müdafiə etdikdən
sonra, müəllif tədqiqatını davam etdirmək, doktorluq
dissertasiyası yazmaq və Çinar Girdimani-Beyləqaninin
mövcud olub-olmaması məsələsini ətraflı işıqlandırmaq
fikrindədir.
SON SÖZ. Müəllif Çinar Girdimani-Beyləqaninin qəzəllərini
yazan qəzəlxan Cümşüd Cümşüdova, qoşmanı qoşmuş aşıq
Mürşüd Mürşüdova, "S. hərfi" şerini işləmiş kibernetik maşın
"S. S.-Səksən Səkkizə" səmimi qəlbdən təşəkkürünü bildirir".
497
KƏLAM QONAĞLIĞI
Şanlı məktub!
Əzizim Baldadaş!
Bazar ertəsi, yerin məlim, zavmaq Baloğlan, bizi fisincan
plova çağırmışdı. Sağlığına yedik içdik, day kef boğazdan.
Araq vurdu bazarkom Atobbanın başına, dedi, bəs siz öləsiz,
bütün bu əhli-məclis kamal-ədəblə dəvət olunur sabah bizim
xanə–xaraba, kababa...
Xas günü Atobbagildə, yerin məlim, iç-bağırsağı, lüləni,
tikəni, ciyəri, böyrəyi, təzəcə qurtarıb keçmişdik ağ ətə ki,
tovaroved Xosməmməd dedi, sabah gərək bizə buyurasız
düşbərə qutaba. Çərşənbə axşamı yerin məlim, düşbərə qutabı
bədənə vurub bəh-bəh deyəndə, zavsklad Ənnağı qalxdı ki, bəs
sabah mənim qonağımsız, Səlyandan yaxşı balıq göndəriblər.
Cümə axşamı, yerin məlim, balığın axırına çıxırdıq ki, elə bu
dəm zavsex Nağdalı dedi: sabah bozbaşa bizə təşrif gətirməsəz
ta qiyamətəcən sizdən inciyərəm. Cümə günü, yerin məlim
Nağdalıgildə bozbaş qonaqlığı çox çəkdi. Tamadanın sağlığına
badə qaldırıb məclisi xətm eləyirdik ki, Baksovetin saatı 6-nı
vurdu, baza müdiri Burcəli dedi, bu saat burdan birbaş gedirik
bizə xaş, baş-ayaq, dırnaq, kəllə–paça, xolodes yeməyə. Əsil
məqamıdır. Yerin məlim, şənbə günü Burcəligilə getdik xaşa,
həftəni vurduq başa. Qaldı bir bazar, bir də müəllim Əhməd
Nəzər. Əhməd Nəzəri tanıyırsan da, müəllim babadır. Amma
gördü ki, qeyrət vaxtıdır, boğazını arıtlayıb: sabah inşallah bizə
qonaqsız —dedi, —sizi dəvət edirəm kələm qonaqlığına.
–Kələm qonaqlığı? O nə deyən şeydir?
–Kələm qonaqlığı — yəni pervi kələm borşu — po
yevropeyski, vtoroe kələm dolması — nasyonalnı, treti də
tutma kələm —internasyonalnı.
–A, dinmə, bu nədisə ayrı aləmdi! —dedik.