435
I — hissə Dantenin həyat və yaradıcılığı haqqında məruzə.
II — hissə Böyük konsert".
Gecənin tarixi də əllə yazılmışdı — mayın 11-i, yəni bu gün.
Məcid:
–Səliqəli geyin ha, Feyzulla, — dedi, — üst-başıva fikir ver,
hökumət-zad olacaq.
Feyzulla dili-dodağı əsə-əsə:
–Çox sağ ol, bala, — dedi, — çox sağ ol, — ayrı söz deyə
bilmədi. Qəhərlənmişdi.
Evinin pilləkənlərini quş kimi çıxdı. Amma içəri girəndə
özünü tox tutdu, təmkinlə danışdı:
–Arvad, hazırlaş, — dedi. — Bu axşam Dantenin yubileyinə
gedirik.
–Hara?
–Dantenin yubileyinə. Heç bilirsən Dante kimdir? Böyük
İtaliya şairidir. Özü də yeddi yüz il bundan əvvəl yaşayıb.
Həcər:
–Bıy, mənim orda nə işim var? — dedi.
–Bəs demirdin məni teatra, konsertə apar. Teatr, konsert
bunun yanında nədir ki? Yubiley bilirsən nə olan şeydir?
Təntənə, bayram. Doklad da olacaq, konsert də. Hələm–mələm
adama bilet vermirlər.
–Bəs sənə nə əcəb veriblər, gün hayandan çıxıb.
–Bizə də bir gün düşər də. Altmış ildir külüng çalıram, saç-
saqqal ağartmışam. Özü də adımı da yazıblar e... Məxsusidir.
Di yaxşı, hazırlaş, mənim də qara kostyumumu ütlə.
Feyzulla arvadıyla nə isə təzə bir tonda, yeni bir intonasiya
ilə, göstəriş, əmr ədasında danışırdı və qəribədir ki, arvad da bu
tonu etirazsız qəbul edir, ərinin dediklərinə əməl edirdi. Qara
kostyumu sandıqdan çıxartdı, çırpdı, üstünə su səpdi, səliqəylə
ütülədi, şalvarın bükümü taxta kimi dümdüz oldu. Yaş əskiylə
Feyzullanın qara çəkmələrini də sildi, parlatdı.
Yeddiyə hazır oldular. Həcər arada vaxt tapıb bir
Anaxanımgilə də baş çəkdi, təzə xəbərdən agah elədi onu, dedi
436
ki, İtaliyadan şair gəlib, biz də onun gecəsinə gedirik, Bakıda
say-seçmə adamları çağırıblar. Feyzullaya məxsusi dəvətnamə
göndəriblər.
Bu bahar axşamı Bakının küçələri adamla dolu idi. Cavan
oğlanlar, qızlar qol-qola gəzirdilər. Feyzulla da Həcərin qoluna
girmişdi. Həcər qara gülməxmər paltarını geymiş, çiyninə ağ
ipək örpəyini salmışdı. Ayağında dikdaban qara lak çəkmə
vardı.
Neçə illərdən bəri ilk dəfə idi ki, belə qol-qola küçəyə
çıxmışdılar, neçə illərdən bəri ilk dəfə idi ki, deyişmir,
dalaşmırdılar, Həcər də deyinmirdi, gülümsünürdü.
Feyzulla:
–Belə görünür, bizim teatrdan bircə mənə veriblər, —
deyirdi. — Uşaqlardan heç biri bir şey demədi. Alsaydılar, o
saat deyərdilər.
Səkkizə beş dəqiqə qalmış Akademiyanın qabağına çatdılar.
Qapını itələyib içəri girdilər. Qəribədir ki, qaranlıq idi, adam da
gözə dəymirdi. Geniş mərmər pilləkənlərə tərəf addımladılar,
birdən səs eşidib dayandılar. Kimsə boğuq bir səslə oxuyurdu,
səsi binanı başına almışdı:
–Ermani, ay ermani,
Paytona mindir mani.
Feyzulla baxıb oxuyanı gördü. Qarovulçuydu. Qarovulçu da
onları gördü. Oxumağına ara verib onlara yanaşdı:
–Kimi istəyirsiz, ara? — dedi.
Feyzulla bayaqdan bəri ovcunda hazır tutduğu dəvətnaməni
təmkinlə qarovulçuya uzatdı.
Qarovulçu dəvətnaməyə etina etmədən:
–Bu nadir? — dedi.
Feyzulla:
–Yubiley də, — dedi, qarovulçunun gözünü döydüyünü
görüb əlavə etdi, — bəs yubiley burda deyil? Dantenin
yubileyi... Qarovulçu patron kimi açıldı:
437
–Ha da, gündə birinin yubileyidir. Bir gün Davıdovun,
sabah Mamedovun, onunçün dükanda spiçka tapılmır da...
dünən əldən almışam. Beş korobka... on beş kopeyka.
Feyzulla və Həcər maddım-maddım qarovulçuya baxırdılar.
Qarovulçu doyunca deyinib ürəyini boşaltdı. Sonra onlara tərəf
döndü:
–Yox, qardaş, — dedi. — Bu gün burda yubiley-zad yoxdur.
Səhv eləmisiz. Yəqin ayrı gündür.
Feyzulla:
–Axı burda mayın 11-i yazılıb, — dedi.
Qarovulçu özündən çıxdı.
–Kişi, nə istəyirsən, nə qaribə adamsan, dedim yoxdur,
vassalam. Burda heç kəs yoxdur, hamı gedib evinə, iş qurtarıb.
Siz də çıxın gedin evinizə.
Pilləkənlərdən addım səsi eşidildi. Yuxarıdan eynəkln bir
oğlan düşürdü.
–Nədir, Aristakes dayı, —deyə qarovulçuya müraciət etdi.
Aristakes əyilib aliminium çaynikdən bankasına çay tökür,
zumzümə edirdi. Başını qaldırıb:
–Nə bilim, deyir yubileyə gəlmişik, deyirəm burda yubiley–
zad yoxdur, elə manimla spor eləyir.
Cavan oğlan Feyzullagilə yaxınlaşıb salam verdi,
dəvətnaməni alıb baxdı, güldü:
–Əmi, kimsə sizinlə zarafat edib, — dedi, — bu yubiley bir
həftə bundan qabaq oldu.
Feyzulla:
–Axı..., –dedi və udqundu, — burda yazıblar 11 may.
Oğlan:
–Kimsə əlnən yalandan yazıb. Kimsə zarafat eləyib, — dedi
və xudahafizləşib getdi.
Ermani, ay ermani.
Paytona mindir mani.
Qarovulçu yenə bir ağız oxudu, səsi boş binada hamamdakı
438
kimi yayıldı.
Feyzullayla Həcər küçəyə çıxdılar. Feyzulla gözünü qaldırıb
Həcərə baxa bilmirdi. Bilirdi ki, Həcər bu saat açılacaq: yerə
soxum sənin fərsiz boyunu, mən də deyirəm axı... Kimdir səni
adam yerinə qoyan?
Amma Həcər də dinmirdi. Beləcə lal–dinməz addımlayaraq
metro stansiyasına çatdılar.
Həcər:
–Metro, —dedi.
Feyzulla boğuq səslə:
–Hə, —dedi.
Çırtma vursaydılar ona, qan damardı. Həcər Feyzullanın
çoxdan yadırğadığı yumşaq və həlim səslə:
–Gəlsənə metroya gedək, gəzək, ay Feyzulla, — dedi.
Feyzulla:
–İstəyirsən gedək, — dedi, sonra xəbər aldı, — heç metroya
minmisən?
Həcər ani sükutdan sonra:
–Yox, —dedi, — hələ minməmişəm.
Təbəssümə bənzər bir şey Feyzullanın dodaqlarına qondu.
–Bah, onda kef çəkəcəksən, — dedi, — bir özgə aləmdir.
Beş qəpikləri yarığa atdı.
–Keç.
Həcər keçdi.
Feyzulla:
–Beş qəpik atmasaydım keçə bilməzdin, — dedi, —o saat
adamın qıçından vurur.
–Sən nə danışırsan.
–Bəli, bəli, görürsən, bu da yeriyən pilləkən.
Həcər:
–Bıy, ay Feyzulla, bu nə qiyamət şeydir, — dedi.
Feyzulla arvadının təəccübündən daha da həvəslənir,
təcrübəli bələdçi kimi metronun müxtəlif möcüzələrini Həcərə
göstərir, danışır, izahat verirdi.
Dostları ilə paylaş: |