А. Низомов, Н. Алимқулов, З. Тилляходжаева табиий географик жараёнлар



Yüklə 2,53 Mb.
səhifə12/17
tarix09.10.2023
ölçüsü2,53 Mb.
#126441
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17
А.Низомов Tabiiy geografik jarayonlar - kitob -2015

15-расм. Мореналар:
Т-таг морена, У-устки морена, Ё-ён морена, И-ички
морена, Ў-ўрта морена ва ОХ
-охирга морена, Фг-
флювиог
ляциал кум-шагал таркибли ётқизикдар.
Мореналар қандай туркумга мансуб бўлишидан қатьи
назар музлик билан биргаликда ҳаракатлана боради. Музлик
асосан абляция-музнинг эриши, буғланиши, қуёш нури,
ёмғир ва шамол таъсирида кичрайиши кузатилади. Музлик-
нинг тўйиниши унинг юқори фирн ҳудудига тўғри келгани



82




ҳолида, унинг эриши энг қуйи тил қисмида кўпроқ юз беради.
Чунки музликнинг тил қисми қор чизиғидан бирмунча
қуйида ётади. Шу боисдан музликнинг тил қисми эриши
баробар ид а, унинг таркибидаги турли ётқизиқлардан таркиб
топган мореналар ҳам тўплана боради. Лойқа, майда қум
заррачалари йирик харсанглар, чақиқ тош, шағаллар орасидан
ювилиб кетган ҳолда музлик тили тугаган жойда сараланган
мореналар тўплам и йиғилиб қолаверади (16-расм). Бу жараён
узоқ геологик даврлар мобайнида давом эта бориб,
мореналарнинг йирик қатлами вужудга келади. Ушбу жараён-
нинг барчаси музликларнинг элтиш-транспортировка ва
ниҳоят аккуммуляция-тўплаш фаолияти туфайли юз беради.

Музликлар ҳаракати туфайли турли рельеф куринишлари
вужудга келади:



Трог. (Немисча «Trog» тоғора деган мазмунни беради).
Музликлар ҳаракати натижаси, жойлашган водий тубини
тогарасимон тарзда ўйиб «ишлов» беради. Шунинг учун трог







Yüklə 2,53 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə