Abġd tahġRLĠ
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- T.ƏLĠġANOĞLU «Ədəbiyyat qəzeti», 23 noyabr 2001
340 olunur. «Mətbuat» məqaləsində isə milli mühacirətin fəaliyyətində önəmli yer tutan bu sahənin tarixi və bu gününə işıq salınır, əhəmiyyəti və problemləri üzə çıxarılır. Kitabın «Portretlər» adlanan ikinci bölməsi oxucunu çağdaş Azərbaycan mühacirətinin canlı mənzərəsi ilə tanış etmək niyyəti güdür. Abid Tahirli tanınmış jurnalistlərimizdəndir və tale elə gətirib ki, onun bir jurnalist kimi məşhurlaşmasında neçə illər çalışdığı «Vətən» cəmiyyəti, «Odlar yurdu» qəzeti bilavasitə rol oynayıb. 1987-ci ildə yaranmış cəmiyyətin xaricdə yaşayan həmvətənlərimizlə birbaşa, intensiv əlaqələr yaradılmasında rolu, fəaliyyəti bu gün artıq yaxın tariximizin bir səhifəsinə çevrilmişdir. Bu mövzuda əsasən 1988-1993- cü illərdə mətbuatda dərc olunmuş çoxlu sayda müsahibə, oçerk, portret, icmal və şərhlərini kitaba daxil etməklə müəllif nəinki həmin dövrdə Vətənlə mədəniyyət körpüsü qurmağa çalışan mühacir soydaşlarımızın yaddaqalan portretini oxuculara təqdim etmiş olur, eləcə də «Vətən» cəmiyyətinin bu mərhələdəki tarixi işini yazıya gətirir. Bir çox epizodlarla yanaşı, o zaman cəmiyyətin sədri kimi gərgin fəaliyyət aparmış yazıçı Elçinlə «Beynə qida, gözə nur, dizə qüvvət» adlı söhbət də məhz bunun faktıdır. Onlar – Türkiyədə, Avropada, Amerikada, Yaxın Şərqdə yaşayan məşhurlarımız, Vətən eşqi, xiffəti, Vətən ruhu, Vətən adıyla iş görüb, bir araya gəlmək, fəaliyyət göstərmək istəyən mühacir soydaşlarımız kimlərdir? Rəssamlar Davud və Əyyub İmdadiyan qardaşları, İbrahim Əhrari, Fransa kommunisti İbadulla Əlimzadə, fotoreportyor Rza Diqqəti, professorlar Qulamrza Səbri Təbrizi, Şapur Ənsari, İren Melikoff, naşir İldırım Dağyeli, Azərbaycanın YUNESKO təmsilçisi Ramiz Abutalıbov, həkim Nurəddin Qərəvi, şair-tədqiqatçı Əbdüllətif Bəndəroğlu, yazıçı Ümm-Ül-Banin, onlarla başqaları; bir çoxlarının fəaliyyəti bu gün də göz qabağında diqqət çəkir. Bəziləri haqqında bu gün kifayət qədər məlumat olmadığından kitabın oyatdığı xatirələr məxsusi əhəmiyyət kəsb edir. Abid Tahirlinin «Azərbaycan mühacirəti» kitabı ən yaxın tarix də əks olunmaqla, əsas etibarilə tarixi mövzudadır. Bu baxımdan kitabdakı problem- yazılar məxsusi diqqət cəlb edir. Bunlardan bəziləri – «Azərbaycan mədəniyyət mərkəzlərinin İstanbulda keçirilən (1-3 noyabr 1990-cı il) beynəlxalq qurultayında məruzə» və bunun iziylə yazılmış «Qurultay qurtardı, lakin…», 1997-ci ildə dünya azərbaycanlılarının Los-Ancelesdə keçirilən konqresinin iziylə qələmə alınmış «Cəhdlər niyə boşa çıxır, yaxud boş cəhdlər kimə lazımdır» məqalələri birbaşa tarixin içindən yazılmışdır və milli mühacirətin ağrılı həqiqətlərini üzə çıxarır. Belə ki, ən yaxın tariximiz də göstərir ki, Azərbaycan mühacirətinin tarixi uzun olsa da, başlıca problemi – milli birlik, həmrəylik, vahid bir məqsəd ətrafında birləşib milləti təmsil etmək amalı aktual olaraq qalır. Başqa bir yazı isə 2001-ci ildə qələmə alınmışdır və «Mühacirət mövzusunda yazarkən…» adlanır. Burada müəllif Azərbaycan mühacirəti barədə yazan səriştəsiz qələm əhlinin asanca «diaspor», «lobbi», «lobbiçilik» kimi terminləri işlətməsinə təəccüb ifadə edir, gerçək həqiqətlərin daha acı, milli mühacirətin məzmununun mürəkkəb olduğunu göstərir. 341 Həqiqətən də, bu günlər şahidi olduğumuz Dünya Azərbaycanlılarının I qurultayı milli diaspor probleminin aktuallığını irəli sürdü, tarixdə ilk dəfə olaraq, dünya azərbaycanlılarını vahid bir ideya – azərbaycançılıq ideologiyası ətrafında bir yerə yığa bildi. Bizdə milli diaspor hərəkatının fəallaşması yalnız 1993-cü ildən sonra başlayır. Azərbaycan dövlətinin dəstək və səyləri nəticəsində dünyanın hər yerində yaşayan azərbaycanlı icmalarının təşkilatlanması, bir araya gəlməsi, fəaliyyətini genişləndirməsi soydaşlarımızın son halda tarixi Vətənə, I qurultaya toplaşmaları ilə sonuclandı. Dünya Azərbaycanlılarının I qurultayı milli diasporumuzun problemlərinə aydınlıq gətirməklə, eyni zamanda çoxsaylı, müxtəlif tərkibli Azərbaycan mühacirətinin milli birlik ideyasını irəli sürdü, gələcək həyat və fəaliyyət yoluna işıq saldı. İnanıram ki, Azərbaycan mühacirətinin bu yeni səhifələri Abid Tahirlinin mühacirət tariximizin şərəfli yoluna həsr olunmuş sanballı kitabının növbəti nəşrlərində əksini tapacaqdır. T.ƏLĠġANOĞLU «Ədəbiyyat qəzeti», 23 noyabr 2001 Azadlık yolundan vesikalar 20 yüzyılın sonları dünya tarihinde olduğu kadar Türk tarihi və Türk milleti için de çok önemli degişikliklere sebep olmuştur. Yıkılmaz denilen demirperde ülkesi Sovyetler Birliğinin 1990-ların başında dağılması neticesinde, bir anda bağımsız Türk devletlerinin sayısı çoğalıvermiştir. Bugüne kadar bu devletlerle ilgili muhtelif çalışmalar yapılmıştır. Şüphesiz bundan sonra da bu çalışmalar devam edeceği gibi, zaman zaman biz de bunlar hakkında yazılar yazmaya qayret edeceğiz. Bu yazımızda, uzun zamandır okuyamadığımız, okuyunca da bir hayli etkilendigimiz Sözle Yarananlar, Sözü Yaşadanlar (Abid Tahirli, Bakı, 2001) adlı eserden bahsedecegiz. Azerbaycan tarihinin genç araştırıcılarından olan Abid Tahirlinin, 1980-lerin sonlarından itibaren Azerbaycanın bağımsızlığı uğrunda verilen mücadelenin degişik yönlerini ele alarak meydana getirdigi eseri dört bölümden oluşmaktadır. Eserin en önemli bölümü birinci fasıl olup, milli hareket, milli ideologiya ve matbuat adını taşımaktadır. Bu faslın ilk makalesi olan Milli Azadlıq harekatı ve Odlar Yurdu qazeti adlı bölüm adeta, 1988-1991 yılları arasında, Azerbaycan Türklerinin İstiklal için verdikleri mücadelenin özeti mahiyetindedir. Burada, Azadlık meydanına çıkış, oradakı faaliyetler ve netice degerlendirilmiştir. Yine, gerek dönemin mücadele adamlarının ortaya koydukları faaliyetler və en önemlisi, Azadlık hareketinin başarısında Odlar Yurdu qazetesi degerlendirilerken vurgulanan şu cümle bir nevi özettir: Milli Azadlık hareketini canlı bir Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|