UCHINCHI STASIM
Xor
Strofa
Bashoratga qobil bo‘lsam,
Ko‘zim ko‘rsa uzoqni,
Olimp bilan ont ichaman:
Eshitarsan, Kiferon,
Ertagadan oyli tunda
Seni qutlay boshlaymiz.
Sen Edipning vatanisan,
Ota yurti, beshigi.
Sen azaldan maqbul eding
97
Fivaning shohlariga.
Sharafingga biz boshlaymiz
Shodiyona marosim.
Antistrofa
Onang kim edi, go‘dak,
Umri boqiylardanmi?
Otang kim edi, go‘dak,
Loksiymi yoki Germes?
Chunki biri azaldan
O‘tloqlarning oshig‘i,
Biri esa o‘zi ham
Tog‘-tosh aro tug‘ilgan.
Xudolar bazmgohi –
Gelikon cho‘qqisida
Kayfu safo tangrisi
Sening otang emasmi?
TO‘RTINCHI EPSODIY
Edip
Men cho‘ponni tanimayman, ammo
Yuragim hovliqib ketdi, qaranglar,
Biz kutgan qariya o‘sha emasmi?
Elchi bilan tengqur ko‘rinishi ham.
Kuzatib kelmoqda mening qullarim,
Razm sol, aniqroq aytarsan o‘zing,
98
Ko‘p ko‘rgansan axir keksa cho‘ponni.
Xor
Xotirjam bo‘l, shohim, yaxshi bilaman,
U – Layning ko‘p halol cho‘poni edi.
Cho‘pon kiradi
Edip
Assal sendan so‘ray, korinflik mehmon,
Sen aytgan shumidi?
Elchi
Xuddi mana shu.
Edip
Ko‘zlarimga qarab javob ber, cho‘pon:
Sen Layga qulmiding?
Cho‘pon
Qul edim, ammo
Bir farzandday edim xonadonida.
Edip
Qanday kasb-kordan kun ko‘rar eding?
Cho‘pon
Aksar poda boqib terdim risqimni.
Edip
Qaysi o‘lkalarda kechdi hayoting?
Cho‘pon
Ko‘pincha Kiferon yaylovlarida.
99
Edip
Bu senga tanishmi? Ko‘rganmisan hech?
Cho‘pon
Nima qilyapti u? Kimni aytyapsan?
Edip
Qarshingdagi zotni ko‘rganmisan hech?
Cho‘pon
Balki ko‘rgandirman, eslay olmadim.
Elchi
Darrov eslolmasa ajab emas, shoh.
Men yodiga solay hozir birma-bir.
Sayr etib Kiferon yaylovlarida
Kezgan chog‘larimiz yodingga tushar.
Ikki poda edi qaramog‘ingda,
Ilk bahordan toki sovuq kuzgacha
Birga yurmadikmi rosa uch fasl?
Qishda men qo‘ylarni qo‘tonga quvsam,
Sen Layning qasriga haydab ketarding.
Esingdami shular, to‘g‘rimi-yo‘qmi?
Cho‘pon
Bari to‘g‘ri ... Eh-he, qachonlar edi ...
Elchi
Endi ayt: sen menga bir chaqaloqni
Boqib olgin deya berganing haqmi?
100
Cho‘pon
Bersam nima bo‘pti, nega so‘rayapsan?
Elchi
Nima bo‘lar edi, o‘sha chaqaloq
Mana, ro‘parangda turibdi, oshna.
Cho‘pon
O tiling kesilsin, la’nati, jim bo‘l!
Sening so‘zlaringdir la’natga loyiq.
Edip
Sen, qariya, uni la’natlama;
Sening so‘zlaringdir la’natga loyiq.
Cho‘pon
Mening aybim nima, shahanshoh?
Edip
Go‘dakdan gap ochsa, sen chap beryapsan!
Cho‘pon
Hech narsa bilmayman; bari bekor gap.
Edip
Qahrim olovlanmay, yaxshilikcha ayt.
Cho‘pon
Cholga, xudo haqqi, rahming kelsin, shoh1
Edip
Qo‘lin orqasinga bog‘lang chambarchas.
Cho‘pon
101
Oh, sho‘rlik peshonam! Nimani aytay?
Edip
Bunga chaqaloqni berganmisan, ayt?
Cho‘pon
Berganman... o‘lganim yaxshiydi bermay!..
Edip
To‘g‘risini aytmasang – o‘lasan, shoshma.
Cho‘pon
Endi bir so‘z aytsam, til tortmay o‘lay.
Edip
Bu chol, nazarimda, qutulib ketmoqchi.
Cho‘pon
Go‘dakni berganman, dedim-ku, bo‘ldi-da.
Edip
Bola kimnikiydi? Qaydan olgansan?
Cho‘pon
Boshqa bir odamdan olgandim...
Edip
Boshqa bir odamdan? Kim u? Qayerlik?
Cho‘pon
Bu yog‘in so‘rama, xudo haqqa, shoh!
Edip
Joningdan umid uz, qayta so‘rasam!
Cho‘pon
102
U odam shoh Layning xonadonidan.
Edip
Quoimida yo qarindoshi?
Cho‘pon
Yo haq! Bu dahshatni qanday aytaman...
Edip
Evoh, sen aytishing, men tinglashim shart.
Cho‘pon
Layga farzand edi o‘sha chaqaloq...
Xotiningdan so‘ra qolgan gaplapni.
Edip
Go‘dakni u berganmidi senga?
Cho‘pon
Ha, shoh!
Edip
Nega axir?
Cho‘pon
O‘ldirgan deya...
Edip
Ona – o‘z farzandini?
Cho‘pon
Shum bashoratdan
Qo‘rqardi malika.
Edip
103
Qanday bashorat?
Cho‘pon
Padarkush bo‘ladi farzanding, deya
Kelgan malikamga g‘oyibdan ovoz.
Edip
Nega, unday bo‘lsa, birovga berding?
Cho‘pon
Juda rahmim keldi. Bu oshnam uni
Uzoq o‘z yurtiga olib ketgandi.
Bolani asrabdi kulfatlar uchun...
Agar o‘sha bo‘lsang, badbaxtsan, badbaxt!
Edip
Tamom, bari ayon! O yorug‘ jahon,
So‘nggi bor ko‘rmoqda ko‘zlarim seni,
Hayot harom, nafas harom, nikoh harom menga.
Qonga bulg‘anganman, jirkanchman, jirkanch!
Yugurib qasrga kirib ketadi.
Dostları ilə paylaş: |