A'dan Z'ye Felsefe
Yüklə 1,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
| SİYASET FELSEFESİ
Siyaset felsefesi birey ile başkaları arasındaki ilişkiyi inceler. Bu felsefeye göre bu ilişki zorunlu olarak toplumsaldır. Toplumun bireye saygı göstermesinin veya bireyin topluma saygı göstermesinin gerekli olup olmadığı, bireyle toplum arasında (eğer varsa) ne gibi haklar ve sorumlulukların var olduğu söylenebilir, toplumsal bir varoluşu güvence altına alabilmek için zora dayalı yapıların gerekli olup olmadığı, gerekliyse bunların ne biçim alması gerektiği gibi sorulara cevap arar. Bu tür sorular insanın başını döndürecek kadar kapsamlı vc engin olabilir. İnsan kolaylıkla ben, toplumsal cinsiyet ve toplum konusundaki kavramlaştırmalar üzerinde duran başka felsefe alanlarına kayabilir. Ama hep aynı soruya geri dönülür: Birey başkalarıyla nasıl ilişkilenmelidir? Haklar, görevler ve sorumluluklar gibi şeyler var mıdır? Eğer varsa bunlar tanımlanabilir mi, bunların bireylere ve/veya gruplara ait olduğu söylenc-bilir mi? Güç nasıl tanımlanırsa tanımlansın, ister haklar açısından ister fiziksel kapasite ister özgürlük, bireyler başkaları lehine kendi güçlerinden feragat etmeli midir? Başkaları üzerinde iktidar (eğer böyle bir şey varsa) ne ölçüde haklı gösterilebilir? Anarşistler bireyin dokunulmazlığını ve her kimle isterse onunla toplumsal ilişkiye girme hakkını yüksek sesle savunurlar. Başka kimsenin onun üzerinde gerekçelendirilebilir bir yönetim hakkı yoktur, kimse ondan itaat veya hürmet beklememelidir. Anarşist düşünce siyaset felsefesinin büyük bölümü karşısında kuşkucunun bilgi teorisi alanında oynadığına benzer önemli bir rol oynar. Her aşamada bir gerekçelendirme talep eder, bireysel egemenliği kısacak herhangi bir adımı yetersiz görerek reddeder. Genellikle devlet olarak adlandırdığımız şeye doğru adımları haklı göstermeye çalışan siyaset teorisyenleri, bunu bir dizi farklı nedene dayandırır. Hobbesçular ya da realistlerin tipik yaklaşımında, insanlar katı yasalar ve zor kullanabilen güvenlik kurumlan tarafından kontrol altında tutulmadıkları takdirde, kısa sürede birbirilerinin boğazına sarılırlar (“her insanın başka her insana Düşman olduğu yerde” [Hobbes, Leviathan, 1.13.62]) ve savaş ve yağmaya dayalı yıkıcı bir kısır döngü harekete geçer. Öyleyse devlet silahlanmak, yalnızca kendisinin yaratabileceği barışı savunmaya hazır olmalıdır. Liberterler bazen realistlere hak verirler, ama devletin iktidarını, bir koruma kuruluşu olma asgarisinin ötesine genişletmemesini talep ederler. Muhafazakârlar da benzer biçimde insan doğası konusunda karamsar görüşler besleyebilirler, ama liberterlerin devletin işi olmadığını düşündükleri için reddedecekleri bir ahlak düzeninin yerleştirilmesi adına daha güçlü ve daha müdahaleci bir konumu haklı görürler. Adalet talebini genişleten sosyalistler, kaynakların daha gücü yetenden daha az gücü yetene doğru yeniden bölüşülmesi için devletin gerekli olduğunu ileri sürerler ve bu sonuca ulaşmak için devletin bir dizi müdahalesini hakh görürler. Müdahalenin ölçeği arttıkça, totaliter politikanın alanına gireriz: Devletin bireyin hayatının bütün yönlerini kontrol etmesi gerektiği anlayışıdır bu. Totaliter ideolojiler bir dizi farklı biçim alır: (Anarşist komünizmden farklı olarak) devletçi komünizmden teokrasiye (siyasi hayatı Tanrı’ya hizmet sayan ruhbanın yönetimi) ve despotik, faşist ve milliyetçi biçimlere (burada halk politik bir öndere veya varlığa bütünüyle biat etmelidir). Siyaset felsefesine başka açılardan da bakılabilir. Feminizm geleneksel söylemin özel olarak patriyarkal olduğu görüşünden hareketle bunu aşma arayışı içindedir. Dolayısıyla, yukarıda ele alınan felsefelerin, kadınların bakış açısını, ihtiyaçlarını veya düşüncelerini hesaba katmak için ya yeniden yorumlanması, ya reddedilmesi, ya da reforma tabi tutulması gerekir. Çevrecilik bütün siyasi düşünüşümüzün baş aşağı edilmesi, yeryüzünün insana göre öncelik kazanması gerektiğini ileri sürer. Hangi açı benimsenirse benimsensin, siyaset felsefesi şu soruyu sorar: insanların arasında yaşayan bir kişi için ne tür hayat doğrudur, iyidir, adildir? Yüklə 1,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|