Adilxan bayramov səMƏd vurğUN
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
149 karlıq vəzifəsi kimi tarixi bir vəzifəni yerinə yetirməklə var qüvvə ilə yardım etməyə çağırmışdır.(46). S.Vurğun Yazıçılar İttifaqının müxtəlif müşavirə və yığıncaqlarında ümumən Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafı ilə bağlı bir sıra məsələlər barədə də danışmış, mülahizələrini söyləmişdir. ∗ Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı rəyasət heyətinin 1942-ci il oktyabrın 22-də olmuş iclasında şair müasir ədəbiyyatın qarşısında duran vəzifələr baxımından təşkilatın mətbu orqanlarında dövrün tələblərinə uyğun publisistik və tənqidi məqalələrin dərci, ali məktəblərdə müasir ədəbiyyatın tədrisi və klassik ədəbi irsin düzgün tədqiq edilməsinin əhəmiyyəti məsələlərindən danışmışdır. O demişdir: «…Ədəbiyyatımıza gələn gənc yazıçıların əsas nöqsanlarından biri ondan ibarətdir ki, çox zaman bu yeni yazan gənclər gözəl istedada malik olduqları halda, ümumi ədəbi, elmi bilik cəhətdən səviyyələri aşağı olur. Bunun nəticəsində onların yazdıqları şer və hekayələr fikri cəhətdən yoxsul və bədii cəhətdən zəif çıxır».(51). Buna görə də S.Vurğun gənclərin ədəbi təhsil məsələsini lazımi yüksəkliyə qaldırmaq, ali məktəblərdə müasir ədəbiyyatın tədrisini yaxşılaşdırmaq üçün ciddi qayğı göstərməyi yazıçı, tənqidçi və ədəbiyyatşünaslardan tələb edirdi. Şair bu işdə «Ədəbiyyat qəzeti»nin, «İnqilab və mədəniyyət» curnalının oynaya biləcəyi əhəmiyyətli rolu da qeyd edirdi. S.Vurğun milli mədəniyyətimizi dərindən əxz etməyi yalnız gənc ədəbi qüvvələr qarşısında deyil, yaşlı nəslin qarşısında da bir vəzifə kimi qoyurdu. Yazıçılar İttifaqında 1943-cü il iyunun 30-da keçirilmiş müşavirədə o bu barədə maraqlı mülahizələr söyləmişdir. Şair müşavirəyə yekun vuraraq, mübahisələrə səbəb olmuş bir sıra məsələlərdən, o cümlədən yazıçılarımızın qərb ədəbiyyatından öyrənməsi məsələsindən danışmış, buna öz münasibətini bildirmişdir. O, qeyd etmişdir ki, qərb ədəbiyyatını, onun ∗ С.Вурьунун бу гисмдян олан чыхышларынын бюйцк яксяриййяти дярж олунмамыш, йалныз стенограмларда, ижлас протоколларында вя гязет мялуматларында галмышдыр. Биз бу мянбялярдян йери эялдикжя истифадя етмяйя чалышмышыг. 150 görkəmli nümayəndələrini dərindən öyrənmək bizim borcumuzdur. Şair, eyni zamanda belə demişdir: «Lakin yazıçılarımız gərək öz xalqımızın ruhunu, qocaman və zəngin tarixini, gözəl ənənələrini dərindən bilsinlər, ona arxalansınlar, onunla birlikdə yaşayıb-yaratsınlar».(49). S.Vurğunun müharibə illərində vaxt tapıb qələm dostlarının yaradıcılığı ilə maraqlanması, onlara qayğı göstərməsi də xüsusi qeyd olunmalıdır. Onun Ü.Hacıbəyovun yaradıcılıq gecəsində, Mir Cəlalın, Ə.Məmmədxanlının və İ.Əfəndiyevin yaradıcılıq hesabatlarında çıxışları şairin mədəniyyətimizin sabahına qayğısının ifadəsidir. 1944-cü il fevralın 29-da Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının idarə heyəti yazıçı Mir Cəlalın yaradıcılıq hesabatını dinləmişdir. S.Vurğun bu yığıncağı giriş sözü ilə açaraq göstərmişdir ki, Vətən müharibəsi günlərində yazıçıların yaradıcılıq hesabatını dinləmək, ədəbi məhsullarla yaxından tanış olmaq, təhlil-tənqid yolu ilə müzakirə etmək, müəlliflərə düzgün istiqamət vermək Yazıçılar İttifaqının əsas vəzifələrindəndir. Şair demişdir: «Müharibə dövründə bizim bir sıra gözəl şer, hekayə və faydalı səhnə əsərlərimiz yaranmışdır. Lakin cəsarətlə qeyd etmək olar ki, ədəbiyyatımızda müharibənin böyük dastanı hələ də yaranmamışdır. Biz bu dastanı yaratmalıyıq».(52). S.Vurğun müşavirənin sonunda Mir Cəlalın hesabatına yekun vuraraq ona yeni dəyərli əsərlər – Vətən müharibəsi dastanı yaratmaq işində yaradıcılıq uğurları arzu etmişdir. Bu ənənənin davamı olaraq 1944-cü il martın 13-də yazıçı İlyas Əfəndayevin yaradıcılıq hesabatı dinlənilmişdir. S.Vurğun yığıncağı giriş sözü ilə açaraq Yazıçılar İttifaqının son illərdə yetişən ayrı-ayrı gənc müəlliflərin yaradıcılığı ilə az məşğul olduğunu etiraf etmiş və bunu işin zəif cəhətlərindən biri kimi qaymətləndirmişdir. Şair qeyd etmişdir ki, bundan sonra gəncliyimizin yaradıcılıq hesabatlarını tez-tez dinləməliyik. O, yazıçının yaradıcılıq məziyyətlərindən danışaraq demişdir: «İlyas Əfəndiyevin 151 hekayələrindən xoş bir səs gəlir. İlyasın yaradıcılıq addımlarından bir şeriyyət səsi eşidilir. Bu da şübhə yoxdur ki, nəsrimizin şerimiz səviyyəsinə qalxmasına, inkişaf etməsinə kömək edən yeni və qiymətli addım sayılmalıdır». (53) Şair müharibə şəraitində başqa qayğılarla yanaşı ədəbiyyatımızın qayğılarını da unutmurdu. O, belə hesab edirdi ki, İ.Əfəndiyevin yaradıcılıq hesabatını dinləyərkən öz hekayələrində nə dərəcədə müvəffəq olduğu və yaradıcılığında gözə çarpan nöqsanlar qeyd edilməli, gənc nasirin inkişafına kömək göstərilməlidir. Bu baxımdan şairin yazıçı Ənvər Məmmədxanlının yaradıcılıq hesabatında söylədikləri də diqqəti cəlb edir. S.Vurğun burada xüsusi olaraq qeyd etmişdir ki, Ə.Məmmədxanlının yaradıcılığı barədə çox az danışılmışdır. «Bu gün Ənvərin hesabatını dinlərkən, onun yaradıcılığına xüsusi qayğı ilə yanaşmalı və kömək etməliyik. Ənvər özünün gözəl hekayələri, kino-ssenariləri və bədii tərcümələri ilə ədəbiyyatımızın inkişafına çalışan yoldaşlardandır».(54). Şair onu özünəməxsus yaradıcılıq yolu olan və oricinal yol seçən bir nasir kimi qaymətləndirir, dünya ədəbiyyatı klassiklərindən öyrənməsini təqdir edirdi. S.Vurğun onun nisbətən az yazmasını yaxşı yazmaq istəyi ilə izah edirdi. Şairin fikrincə, hər bir yazıçıdan çox yazmaq deyil, müntəzəm surətdə işləmək və yaxşı əsərlər yaratmaq tələb olunmalıdır. O, Ə.Məmmədxanlının yaradıcılığına da bu baxımdan yanaşır, yazıçının qarşısında yeni və yüksək tələblər qoyur, xalqımızın istəklərinə cavab verəcək böyük və bitkin əsərlər yazacağına inamını bildirir. S.Vurğunun müharibə dövrü fəaliyyətinin araşdırılması göstərir ki, o həmin illərdə həm şair, həm ictimai xadim, həm də vətəndaş kimi öz vəzifəsinin öhdəsindən ləyaqətlə gəlmişdir. O bu dövrdə müxtəlif mükafatlara, bir neçə hərbi hissənin, o cümlədən 223-cü Qırmızı Bayraqlı Belqrad diviziyasının fəxri əsgəri adına layiq görülmüşdür.(200, 10). Rus yazıçısı, müharibə illərində «İzvestiya» qəzetinin hərbi müxbiri olmuş Arkadi Perventsev çox haqlı olaraq belə yazmışdır: «Müharibə illərində Səməd Vur- Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|