Т Ü R K O L O G İ YA M I Z I N A F A D Q U R B A N O V U
133
Qur ba n o vun bir insan kimi xeyirxahlığından, bir mü-
əl lim və de kan kimi yüksək nüfuz sahibi olmasından,
ən əsası isə onun kiçik bir təbəs sü mü nün sevimli tələ-
bələri üçün ən bö yük mükafata çevrilməsindən söz
açır;
– filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Vəli Paşayev Afad Qur-
banovun nitqində fikrin bütün arsenalı, potensialı və
ifadə imkanlarının cəmləşməsini, eyni zamanda bu
nitqdə məntiq, müdrik hazırcavablıq, yumor, düşü-
nülmüş mübali ğə lər, zara fat, sözün bütün məntiqi və
romantik çalar la rının sintez halında ol masını şirin bir
dillə ifadə edir;
– filologiya üzrə elmlər doktoru Əzizə Mikayılova Afad
Qurbanovu Azərbaycanın nadir ziyalılarından biri ki-
mi səciy yə ləndirərkən onun alicənablığı və qayğıkeş-
liyini də diqqətdə saxlayır;
– filologiya üzrə elmlər doktoru Aydın Paşayev Afad
Qur banovun Azərbaycan onomastikası ilə bağlı fə a-
liy yə ti nin bütün tərəflərinə aydınlq gətirməyə çalışır,
konkret desək, onun şəxs adlarına həsr etdiyi “Ad nə-
dir və uşağa ne cə ad qoymalı” adlı ilk məqaləsindən
başlamış onomas ti kanın müxtəlif problem lə rinə dair
çap olunmuş əsər lə rinə, Azərbaycanda ilk dəfə ono-
mas tikaya dair elmi-prak tik konfransın keçirilməsin-
də misilsiz roluna, APİ-nin Azər baycan dilçiliyi ka-
fedrası nəzdində “Ono mas tika Mər kəzi” yaratmasına,
eləcə də “Azərbaycan Onomas ti kası Cə miy yəti”ni tə-
sis etməsinə müxtəlif prizmalardan yana şır. Bir sözlə,
Afad Qurbanovu Azərbaycan onomastikasının banisi
kimi dəyərləndirərkən ən kiçik detala belə mü nasibət
bildirir;
Т Ü R K O L O G İ YA M I Z I N A F A D Q U R B A N O V U
134
– filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Dürdanə Əliyeva Afad
Qurbanovu görkəmli Azərbaycan dilçisi kimi təqdim
et dikdən sonra diqqəti daha çox onun müəllimliyinə,
sanki au ditoriya üçün doğulduğuna yönəldir: “A.Qur-
banov həqi qi müəllim idi, auditoriyaya çox yaraşırdı,
tədris etdiyi fən ni sevir və sev di rirdi. Onun maraq-
sız, cansıxıcı möv zusu, dərsi olmurdu. Afad müəllim
özünəməxsus xüsusi bir cazibədarlıqla dərs prosesin-
də tələbəni dünya dilçi li yinə, Azərbaycan dilinin gizli
dünyasına səyahətə çıxa rırdı...”;
– filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Məmmədxan Sol tanov
Afad Qurbanovu böyük bir insan, həqiqi vətən oğlu,
ideal bir şəxs kimi dəyərləndirir. Onunla birlikdə ke çir-
diyi günləri, daha doğrusu, yol yoldaşı olduğu anları
isə xüsu si lə qabardır: “...Hava buludlu olsa da, Afad
müəllimin ürəyi açılmışdı. Uşaqlıq həyatından başla-
mış bugününə qədər bütün həyatını, hətta ən mübhəm
epizodları belə açıb mənə danışdı. Səsimi belə çıxar-
madan onu dinləyir, bu söhbətləri mənə etibar etdi-
yindən məmnunluq duyur dum. Söhbətini dinlədikcə
Afad müəllimin necə gözəl qəl bə, necə yüksək insa-
ni duyğulara malik olduğunu daha də rin dən duyur,
onun göylərə yüksələn mənəviyyatını dərk edir dim”.
Yuxarıda qısa şəkildə təqdim etdiklərimiz bir daha
gös tərdi ki, “A.Qurbanov 70” (Bakı, 1999) və “Dilçi Afad
Qur banov” (Bakı, 2005) kitablarında olduğu kimi, “Afad
Qur ba nov” (Bakı, 2010) kitabında da akademik Afad Qur-
banov tür ko logiyada öz yeri olan alim, analitik təfəkkürlü
dilçi, əsl mü əllim, bacarıqlı elm təşkilatçısı, ideal insan ki-
mi də yər lən di rilir, eyni zamanda ölməzliyi, əbədiyaşarlığı
bir daha vur ğu lanır.
135
AFAD QURBANOVA
HƏSR EDİLMİŞ ŞEİRLƏR
ƏDƏBİ TƏNQİD MÜSTƏVİSİNDƏ
136
Qeyd etdiyimiz kimi, son 50 ildə Afad Qur ban o vun
dərs lik və monoqrafiyaları ən mötəbər istinad mən bələ rin-
dən birinə çevrilib, elmi-pedaqoji fəaliyyəti haq qında 200-
dən artıq məqalə, bir neçə kitab çap olu nub. Əlbəttə, bütün
bunlar Afad Qurbanovu cəmiy yəti mizdə kifayət qədər ta nı-
dıb, məşhurlaşdırıb. Am ma bu da qeyd olunmalıdır ki, Afad
müəllimə həsr edil miş rəngarəng şeirlər də onun cə miy-
yətimizə tanı dıl masında, sevdirilməsində az iş gör məyib.
Dünya ədəbiyyatında, eləcə də Azərbaycan ədəbiyya-
tın da o alimlər barədə bədii əsərlərin yazılmasına rast gəli-
nir ki, onlar elm yolunda bütün varlıqları ilə çalışıblar, mə-
nalı ömürlərini, sözün həqiqi mənasında, elmə sərf edib-
lər, mənsub olduqları xalqın adını həmişə ucaldıblar. Afad
Qur banov da məhz nüfuzlu alimlərimizdən olduğuna
görə haqqında bir sıra şeirlər yazılıb. Afad müəllimə həsr
edil miş şeirlərdə onun alim obrazı ilə ya naşı, əsl müəllim,
ide al insan obrazları da qabarıq şəkildə görü nür. Bu şeir-
lərin hər biri təbii və canlıdır, hər birində Afad Qur banov
obrazı ustalıqla yaradılıb. Sanki A.Kononov, M.Şirə li yev,
Y.Se yi dov kimi alimlərin Afad Qurbanovun əsərləri və özü
ba rədə elmi üslubda ifadə etdiklərini Firudin Şimşək, Za-
hid Xə lil, Oqtay Rza, Zəki İslam kimi şairlər bədii üslubda,
kon kret desək, şeirdə yaratmağa çalışıblar.
Т Ü R K O L O G İ YA M I Z I N A F A D Q U R B A N O V U
137
Afad Qurbanov haqqında yazılmış şeirləri oxuduqca
istər-istəməz xəyala dalmalı olursan. Və bu məqamda o
böyük şəx siy yətin hərəkət trayektoriyası assosiativ olaraq
gözlərin önün də canlanır: onu gah Elmlər Akademiyasının
mötəbər kürsü sün də, gah APİ-nin geniş auditoriya ların da,
gah da ki sevə-sevə yaratdığı “Onomastika Mərkəzi”ndə
çıxış edən, nəyisə izah edən, dəqiqləşdirən, kiməsə tapşırıq
verən kimi görürsən. APİ-nin əsas korpu su nun qabağında
çinar ağaclarını əkən və əkdirən bir rektor ki mi gördükdə
isə sadəliyinə həsəd aparmaya bilmirsən. Hə lə bu çinarların
böyüməsini, yayın qız mar günlərində köl gəsində yüzlərlə
adamın dincəlməsini, bir də ADPU-nun əsas korpusunun
bəzəyinə çevrilməsini demirəm. Xə yallar aləmində sanki
onun səsini də eşidirsən. Bu səs bəzən lap yaxında eşidilir,
bəzən isə Qərbi Azərbay can dan, Borça lı dan və daha çox da
uzaq türk ellərindən gəlir... Elə buna görə də bu şeirlərin
hər birini ayrılıqda təhlil et mək, onların forma və məzmu-
nundan doğan poetik siqləti müəyyənləşdirmək lazım gə lir.
Dostları ilə paylaş: |