www.kitabxana.net
– Milli Virtual Kitabxana
122
yetiriləcəkdir. Onlar bütün sənət əsərlərini əritdilər ki, otağı
doldurmaq üçün daha çox yer qalsın.
Kortesin etdiyini labüd olaraq təkrar edən Pisarronun adamları da
səbirsizlik göstərib, Peru çarını öldürdülər. Açıq düşmənçilik
başlandı. Pisarronun kiçik ordusu paytaxta hücum edəndə qızıl
divarları olan sarayları, qızıl mətbəx avadanlıqlarını, qızıldan olan
heykəlləri, heyvanları və qızıl silahları gördülər.
Burada hətta ağacları, gülləri və heyvanları qızıldan düzəldilmiş
süni bağ var idi. Üç yüz fut uzunluğu və altı yüz fut eni olan
sahədə qarğıdalının hər birinin gövdəsi gümüşdən, qıçaları isə
qızıldan düzəldilmişdi.
Yüz min attsekin Tenoçtitlan uğrunda döyüşdə öldürüldüyü
güman edilir, bunun müqabilində bir ovuc konkistador həyatını
itirmişdi. Belə hesab edilir ki, işğal dövründə iki milyona qədər
yerli adam öldürülmüşdü. Yerlilər asan qaydada ət yeyə
bilmirdilər. Avropalıların mentallığı ilə vuruşanda yerlilər onların
xəyanətkarlığını öyrənib, buna uyğunlaşdılar. Ona görə də
konkistadorlar da ağır itkilər verməyə başladılar.
Konkistadorlar heç vaxt El Doradonu və paytaxtın ətrafında belə
zənginlikdə olan hansısa bir qızıl mənbəyi mədənini tapmadılar,
Cənubi Amerikadakı qızıl ancaq Kontrreformasiyanı (XVI-XVII
əsrlərdə Qərbi Avropada papalığın başçılıq etdiyi və
www.kitabxana.net
– Milli Virtual Kitabxana
123
Reformasiyaya – katolik dininin eybəcərliklərinə qarşı mübarizə
hərəkatına qarşı olan dini-siyasi hərəkatı) maliyyələşdirmək üçün
kifayət idi. Bu İspan inkvizisiyasına böyük ölçüdə kömək
göstərirdi.
Frensis Bekon yazırdı Ki, “Təbiət sənin tələsik hərəkət etdiyin
labirintdir, o səni öz yolunu itirməyə sövq edəcəkdir. Bekon,
təbiətlə şahmat oynayan alim kimi yazırdı. Cavab vermək üçün o,
ilk dəfə təbiəti yaşamaq yolunu tuturdu. Əgər təbiət öz sirlərini
kənara bölüşməyə, hiyləgərlik etməyə möhtacdırsa, ona görə də
təbiətin özü irsi olaraq aldadıcıdır, əgər bu aldatmaq deməkdirsə.
Bekon deyirdi ki, “Biliyin bu bənzər səltənətində, göylərin Allah
səltənətinə nisbətən əgər bu azacıq qaydada düzgün deyilsə, heç
kəs ona “ilk dəfə kiçik uşağa çevrilmək istisna olmaqla” daxil ola
bilməyəcəkdir”. Bu o demək idi ki, ağılın müxtəlif və
uşağabənzər vəziyyəti birincisinə çatmağa möhtacdır, bu qaydada
məhz yüksək biliyə çatılmalıdır.
Frimasonluq daim dünyanın düzgün sifətini təmsil etmişdir.
Anqlo-sakson lojaları öz ezoterik mənşələri barədə utancaq idilər.
Frimasonluğun məqsədi həm də həsr olunmağa hazır olduqda
adamı öz inkişafı səhnəsinə gətirmək üçün olan sosial şəraitlərin
sürətlənməsinə kömək etməkdir. Frensis Bekon tərəfindən inkişaf
www.kitabxana.net
– Milli Virtual Kitabxana
124
etdirilən adam iç kosmosu və fərqli zahiri kosmosu görməyə
başladı.
Corc Vaşinqton 1752-ci ildə frimasonluğa həsr olundu. 1774-cü
ildə Bencamin Franklin Tomas Peynlə Londonda Lojada
(Frimasonluq təşkilatının şöbəsi, masonların toplaşma yeri)
görüşdü və onu Amerikaya mühacirət etməyə inandırdı. Peyn
inqilabın böyük peyğəmbərinə çevrildi, ştatların federasiyasını
təklif edərək ilk dəfə “Amerika Birləşmiş Ştatları” terminini
dilinə gətirmişdi. O, quldarlığın ləğv edilməsini və yoxsulların
təhsili üçün dövlət fondu yaradılmasını təkid edirdi. Kolumbiya
mahalındakı Vaşinqtonda tikilən Kapitolinin künc daşını Corc
Vaşinqton 1793-cü ildə qoyarkən, icra edilən mason mərasimi bu
binanın qapısında təsvir edilmişdir. Vaşinqton xristian
dindarlığının modeli kimi astroloq idi. Frimasonların
astrologiyaya marağı Royal cəmiyyətinin bünövrəsində
köklərində çox güclü idi. Kristofer Ren və Corc Vaşinqton kimi
ezoteriklərin künc daşı qoyulanda astroloji proporsiyalara
müraciət etməsi, göy cisimləri iyerarxiyasını həmin mərasimdə
iştiraka dəvət etmək mənasını verirdi. Bu da xüsusi əhəmiyyət
kəsb edirdi ki, Corc Vaşinqton Kapitoli binasının bünövrə daşını
qoyanda Yupiter Şərqdə yüksəlmişdi. Prezident Franklin Delano
Ruzvelt 33-cü dərəcəli frimason idi, ona öz vitse-prezidenti Henri
www.kitabxana.net
– Milli Virtual Kitabxana
125
Uolles tərəfindən okkult simvolizmi barədə məsləhət verilirdi,
axırıncı isə frimason və teosofizm ardıcılı olmaqla yanaşı, rəssam
Nikolay Rerixin şagirdi idi.
XVIII əsr tərəqqi etdikcə Fransada “naməlum filosof” Müqəddəs
Martin öyrədirdi ki, “hər adam kraldır”. Şevalye (cəngavər)
Ramsey 1730-cu ildə Parisdəki Böyük Lojanın əsasını qoyan
şotland mülkədarı idi. O, Parisdə yeddi il sonra yeni həsr
olunmalar vaxtı nitq söyləmişdi: “Bütün dünya böyük respublika
olmaqdan başqa bir şey deyildir. Biz işıqlanmış zəkası olan bütün
adamları yenidən birləşdirmək uğrunda mübarizə aparırıq... özü
də təkcə gözəl incəsənətə məhəbbətə görə deyil, həm də hətta
daha çox ləyaqətin, elmin və dinin inkişaf edən prinsiplərindən
keçməklə, haradakı qardaşlıq maraqları və bəşəriyyətin bütöv
ailəsi biri digəri ilə birləşə bilər... Və bundan irəli gələrək bütün
səltənətlərin təbəələri biri digərini sevməyi öyrənə bilər”.
Frimasonluq bütün dünyaya yayıldı, çox tezliklə öz sıralarına
minlərlə, daha sonra isə yüz minlərlə adamı cəlb etdi.
Frimasonlar müəyyən sosial və iqtisadi azadlıq dərəcəsində
tolerant çiçəklənən cəmiyyəti yaratmaq üzərində işləyirlər.
Şotlandiyada, Londonda və Parisdə ona lojalar qurulduqdan
sonra, XVIII əsrdə, 1760-cı illərdə frimasonlar üçün böyük hadisə
baş verdi. Bu Portuqaliya maqı Martines de Paskuallinin yaratdığı
Dostları ilə paylaş: |