Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi
Academıc Journal of History and Idea Cilt:IV
CiltIV/Sayı:XIII /Aralık /MMXVII ISSN:2148-2292. Volume:IV /Number:XII /December/MMXVII
АКАДЕМИЧЕСКАЯ ИСТОРИЯ И МЫСЛЬ
Karagözoğlu /atdd / 0000-0001-7867-4724
Makale Başv. Tarihi:08/09/2017
Makale Y. Kabul Tarihi:20/12/2017
102
Dârâ Şükûh ismini koymuştur. Dârâ Şükûh, babasından ve önemli âlimlerden ilim
öğrenmekle kalmayarak batınî ve zahirî ilimlere karşı da ilgi duymuştur. Zaman içerisinde
onun dinî konulardaki bilgisi, onu İslam ve Hindu dinlerini kıyaslamaya sevketmiştir.
Hocalarına derin saygı besleyen Dârâ Şükûh’un kalbinde, zahirî ilimler hocası Mirek Şeyh’in
yeri farklıdır. Ona duyduğu bu sevgiyi Dârâ, Sefînetü’l- Evliyâ isimli kitabında anlatmaktadır.
Bir süre sonra Dârâ Şükûh, Şeyh Ahmet Dehlevi’nin de yanında bulunmuş onun da talebesi
olmuştur. Sekînteü’l-Evliyâ isimli eserinin baş kısmında da hocası Ahmet Dehlevî’den
bahsetmektedir. Dârâ’nın, çocukluk dönemlerine dair geniş bilgiye ise ulaşılamamaktadır
9
Dârâ Şükûh, dönemin diğer aydınları gibi farklı alanlardaki ilim ve sanata aşırı merak
duymuş, ancak Hint ve İslâm tasavvufu onun hayatını en derinden etkileyen çalışmaları
yapmasına zemin oluşmuştur.
Dârâ, hocalarından Sanskritçe öğrenmiş ve Sanskrit dilinde yazılmış kutsal kitapları
Farsçaya çevirmiştir. Upanişatlar, onun en değerli çeviri eserlerinden birisidir. Dârâ sadece
İslâm dinî aydın ve âlimlerinden dersler almamış, Hindu hocası Baba Lâl’in yardımlarıyla da
Hint felsefesi konularında da bilgiler edinmiştir. Özellikle Mecmau’l-Bahreyn isimli eserinin
yazımı sırasında hocası Baba Lâl’in büyük desteğini aldığını dile getirmiştir.
10
Ayrıca Molla
Abdul Reşit’ten hat ve güzel yazı dersleri almış ve babasının da desteği ile nestâlik hattında
ilerleme kaydetmiştir. Hat ve güzel yazı derslerinin yanı sıra önemli nakkaşlardan da
nakkaşlığı öğrenmiştir. Bu bakımdan Dârâ Şükûh’un adını dönemin önemli nakkaşları
arasında saymak mümkündür. Dârâ Şükûh, edebî çalışmalarında kalemin ne denli güçlü
olduğunu da ispat etmiştir. Kısacası o, yaşamı boyunca tüm din, inanış ve mezheplerden
oluşan âlim, mütercim, edebiyatçı ve yazarlar ile bir arada çalışarak değerli eserler vermiştir.
Dârâ Şükûh, babası Şah Cihan ve annesi Mümtaz Mahal’in isteği üzerine Cihangir
Şah’ın ikinci büyük oğlu olan Sultan Perviz Mirza’nın kızı Nadire Begüm ile evlendirilmek
9
Campo Juan E, Dara.İnfobase Publication, New York. 2009, s.43.
10
Hasret Jit Bikrama, Dara Shukuh Life and Works. Indian Press, Allahabad. 1953, s.71.
Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi
Academıc Journal of History and Idea Cilt:IV
CiltIV/Sayı:XIII /Aralık /MMXVII ISSN:2148-2292. Volume:IV /Number:XII /December/MMXVII
АКАДЕМИЧЕСКАЯ ИСТОРИЯ И МЫСЛЬ
Karagözoğlu /atdd / 0000-0001-7867-4724
Makale Başv. Tarihi:08/09/2017
Makale Y. Kabul Tarihi:20/12/2017
103
istenmiştir. Bu evlilik Mümtaz Mahal’in vefatı ile bir seneyi aşkın bir süre geçtikten sonra
mümkün olmuştur. Dârâ Şükûh daha sonra ard arda doğan çocuklarını kaybetmiş, ömrünün
orta yaşlarında Kâdirîyye tarikâtına katılarak Kâdirîyye şeyhlerinden Molla Şah’ın talebesi
olmuştur. Zamanla hocası Molla Şah ile Dârâ Şükûh’un arasında dostane bir ilişki gelişmiş ve
birbirleri için samimi ifadeler kullanmışlardır. Aralarındaki bu güçlü bağa dayanarak hocası
Molla Şah, Dârâ Şükûh için övgü dolu gazeller yazmıştır. Dârâ, diğer eserlerinde
hocalarından bahsettiği gibi Munesu’l-Ervâh isimli kitabında da Kâdirîyye Tarikâtına ve
Muîn Çiştî hazretlerine olan bağlılığını dile getirmeyi unutmamıştır.
11
O, Şah Cihan’ın en sevdiği ve değer verdiği oğullarından birisidir. Onun Dârâ’ya
gösterdiği fazla ilgi ve muhabbet diğer çocukları arasında kıskançlığa neden olmuştur. Şah
Cihan’ın hastalığı sırasında Dârâ’ya duyulan kin ve nefret daha çok öne çıkmıştır. Timur
geleneklerini sürdürme konusunda titiz davranan kardeşler, Dârâ Şükûh’un Hint felsefesiyle
örtüşen yaşamını tasvip etmemektedirler.
Bilindiği gibi Şah Cihan’ın en aziz oğlu Dârâ Şükûh, savaş kabiliyeti en güçlü olan
oğlu ise Evrengzib’tir. Bu iki kardeş arasında bir süre sonra taht kavgası başlamış, iki
kardeşin inançları, fikirleri ve davranışları birbirinden tamamen farklılık göstermiştir. Şah
Cihan’ın kızları ise erkek kardeşlerine duydukları muhabbet ve düşkünlük ile kendi aralarında
ayrılığa düşmüşlerdir. Cihan Arâ Begüm, Dârâ Şukûh’un tarafında; Ruşen Arâ Begüm ise
Evrengzib’in tarafında, Zib u Govher Arâ Begüm ise şehzade Murat’ın tarafında yer
almıştır.
12
Dârâ Şükûh ve Evrengiz arasında yaşanan taht kavgalarında beş defa savaşılmış her
defasında Dârâ Şükûh ordusuyla Evrengzib’e yenik düşmüştür. Savaşları kazanmak için her
türlü yolu denese de başarı elde edemeyen Dârâ Şükûh’un ölümü yine Evrengzib’in
11
Mehshar Kemal “Mübahis-i Edyan Der Mecmuau’l- Bahreyn-i Dara Şükuh” Jevahir Lal Nehru University,
Mphil Thesis, 2009 s. 19.
12
Mehshar, Kemal “Mübahis-i Edyan Der Mecmuau’l- Bahreyn-i Dara Şükuh” Jevahir Lal Nehru University,
Mphil Thesis, 2009, s.20.