Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti psixologiya kafedrasi
Yüklə 0,97 Mb.
|
| Tomonlar orasidagi tang holat
Konfliktning vujudga kelayotganligini ko’rsatuvchi yana bir signal. Tomonlar orasida kichkina nizoning kelib chiqishi ham, biz bilan emosional to’qnashgan odam haqidagi bizning fikrimizga salbiy ta’sir ko’rsata boshlaydi. Bizga qarshi bo’lgan odamning ―yomon‖ ekanligiga darrov bir necha ko’rsatkichlar topila boshlaydi. Agar bir o’zimizni to’xtatmasak, bu ―yomon‖lar soat sayin ko’payib boradi. Uning barcha so’zlari, harakatlari va amallarini biz mikroskop ostida tahlil qila boshlaylaymiz, ko’p narsalarni ―qora‖ bo’yoqda ko’rishga urinamiz. Ko’proq asl holatni emas, balki mana shu ongimizda vujudga kelgan hamda o’zimiz qurishga sayi-harakat qilgan odamni tahlil qilishga o’tamiz. Shu bois, bu odamga nisbatan bizning muomalamiz salbiy tomonga o’zgaradi. Orada emosional tanglik vujudga keladi. Biz o’z emosiyalarimiz va xulosalarimizga ishonib boraveramiz, ularning ―sun’iy‖ o’zimiz tomonidan yaratilganligi va yasalganligini tan olgimiz kelmaydi. Tomonlar orasidagi tanglik biror sabab kuta boshlaydi. Bu nihoyat darajada qurigan o’tlarning kichik bir sababdan o’t bo’lib yonishiga o’xshaydi. Chunki bizning emosiyalarimiz tashqariga chiqishni, uning ―adabini‖ berib qo’yishni, ongimizda shakllangan ―yomon‖ odamga uning qanday ―yomon‖ligi ko’rsatib qo’yishni biz juda istaymiz. Bizga mulohazakorlik, bosiqlik va oddiy haqiqatni tan olmaslik halaqit beradi. Biz tang ahvolga adekvat munosabat bildira olmaymiz. Bunday holatlar, juda ko’p xollarda oilada, xotin o’z erini rashq qilgan, uni kuzatishni boshlagan, xotinning miyasida turli bo’xtonlar avj olgan, uning o’zi o’z qalbida erining ―chetga‖ yurishiga chin ishongan paytlarda vujudga kelishi kuzatiladi. Xotin o’z erining ming karra ―Men unday odam emasman‖ degan gapini ham inobatga ololmay qoladi, u faqat o’ziga va o’z emosiyalariga ishonadi, xolos. Bu vaziyatda ham o’z emosiyalarini ma’lum bir tartibga keltirish, sabab bo’lgan voqyeani tahlil qilish, masalan eri kech kelgan bo’lsa-yu, u ―Men o’z onamnikida bo’lganman‖ desa, yo’lini topib, surishtirmasdan, balki axborot olish maqsadida, vaziyatni o’rganish o’z erining haq ekanligi ko’rsatishi mumkin. Masalan, 50
bemorxonaga joylashtirish uchun harakat qilgani oydinlashadi. Inson har qanday vaziyatda o’z emosiyalarini tartibda ushlashi, ularga erk bermasligi, tarixiy vaziyatni mulohazakorlik bilan tahdid qila olishi tang vaziyatlarning konfliktga aylanmasligi asosi hisoblanadi. Yüklə 0,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|