Amea arxeoloji və Etnoqrafiya İnstitutu amea milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi

106 
 
was muffled in as a cop over the spindle. We think that iron t lows found from 7c 
square were distaff billows. According to ethnographic observations, distaff billow 
had 30-35 centimeter length. Length of billows dealt with is 30 centimeter. 
Next processing after string spinned in occupation of weaving is considered 
pivotion. A ready string is pivoted through  “iron billow” (iron billow) in pivotion 
procedure and it was smoothed being cleaned from  wool knot, friable lump,  hitch 
an  so  on.  “Iron  billow”  was  a  tool  which  had  13-15  sm  length.  We  suppose  that 
copper found from archaeological excavation area, more exact, 7th square and iron 
tool  found  from  2th  square  were  “iron  billow”  used  for  this  purpose.  Length  of 
both materials is 15 centimeter. Head part of the iron tool was wrapped in a manner 
of brazier spit. These tools are used for other purposes. 
Household  plates  occupy  specific  place  in  study  of  artefacts.  Plates  were 
applied  in  keeping,  provision,  cooking  of  foodstuff  and  its  serving  in  the  table-
cloth from primitive period till today. Difference among the plate periods included 
the  material  it  made,  form  and  usage  setting.  Pottery  plates  played  basic  role  in 
standards  of  the  nation  till  XVIII  century.  Production  of  pottery  plate  sourcing 
from  Neolithic  Age  improved  at  times  and  met  demands  of  the  nation  for  plate. 
Prevail  of  pottery  things  amid  material  cultured  samples  gained  by  Agsu 
Archaeological  Expedition  during  the  excavations  prove  that  pottery  things 
preserved  their higher  stand in XVIII  century and used  widely  in standards.  Most 
of  the  found  plates  are  those  preserved  their  shape  over  long  centuries.  Some 
samples  were  displayed  testifying  spread  of  only  pottery  pipe  polls  in  standards 
since XVIII century. 
Few number of copper home plates amid the achieved findings confirm that 
copper  could  not  mass  enter  standards  in  XVIII  century.  It  can  be  above  all 
explained  with  expensive  copper;  cheap  and  quick  preparation  of  pottery,  on  the 
contrary.  It  is  determined  that  a  proverb  "You  can  make  your  pot  full  by  buying 
pottery"  used  among  nation  belongs  to  subsequent  periods,  i.e.  XIX  century. 
Copper enters mass to standards since that period. Although there are few types of 
copper  plates displayed  from  XVIII  century  monument,  it  gives us opportunity  to 
have  notion  about  that  period.  Found  copper  lid  belongs  to  packing  pots  and  it 
informs  these  pots'  finding  their  places  in  standards.  The  lid  was  prepared  in  a 
simple form that proves its usage in average family. The plates decorated with rich 
ornament  element  could  enter  standards  of  only  well-to-do  layer  of  population. 
Such plates were prepared due to order and are produced for a long time. Pieces of 
copper plate, spoon  and a pipe  poll draw  attention  for  graphic  arrangement.  Non-
achievement  of  things  having  rich  adornment  element  used  in  way  of  life  of 
wealthy families as a result of implemented excavations is a fact proving existence 
of lower layer of population in IV site. 
One  of  important  tools  in  household  was  "el  deyirmani"  (hand  mill),  and 
kirkire  (a  quern),  and  (hand  stone).  It  was applied  for  cereals  and salt  grinding  in 

---

107 
 
daily  way  of  life.  A  quern  consisted  of  solid  porous  stones  not  crumbled  in  the 
work process-upper stone having 10-12 sm thickness and 35-45 sm diameter; and 
similiar diameter bottom stone, thicker than the previous. Besides, according to the 
reporters,  "straw"  stone  was  preferred  in  order  to  prepare  quern.  Because  straw 
stone was more durable and solid than fragile quarry stone. Querns obtained from 
archaeological  excavations  were  prepared  in  accordance  with  the  shown  sizes. 
Hollow  called  "denlik"  (crop)  was  opened  in  the  middle  of  circular-hewed  quern 
stone (upper  stone)  and grinded  food  was poured  out of there.  Billow  was put  on 
the  crop's  hollow  opened  in  mid  of  underneath  stone  and  the  billow  went  4-5 
centimeter  aside  that.  The  hole  in  the  edge  of  the  upper  stone  was  provided  for 
knob. The quern was put in action by wearing wooden holder there. 
Large  amount  of  remnants  of  glassware  in  the  area  of  archaeological 
excavation  is  display  of  occupation  of  this  kind  equipments  in  standards.  Glass 
products finding  way  to the  area  mainly  through  transit  trade  testify broadness  of 
trade relations of Shamakhi. 
Materials obtained from archaeological excavations substantiate saying that 
existed  material  cultured  elements  being  integral  part  of  National  Azerbaijan 
culture  made  valuable  contribution  to  Azerbaijan  and  East  cultural  fund  differed 
for its local features. The findings displayed in the area prove existence of fervent 
urban  life,  protection  of  local  craftsmanship  traditions,  as  well  as  town-building 
and  house-building  culture.  The  materials  testify  that  protection  of  practical 
technical  legacy,  empirical  knowledge  system,  influence  of  ethnic  cultural 
relations, natural geographical condition, social political situation and other factors 
stipulated  material  cultured  development  of  Agsu  Town.  Though  investigations 
carried out by Agsu Archaeological Expeditior directed to research of little period 
of our history, they will elucidate opening of many darl pages. 
 
AĞSU QAZINTILARINDAN TAPILMIġ METAL MƏMULATI: 
TEXNOLOGĠYASI VƏ TƏSNĠFATI 
 
 Azərbaycanın  orta  əsr  şəhərlərində  inkişaf  etmiş  bir  çox  sənət  sahələri  ilə 
yanaşı  metalişləmə  sənətinin  də  xüsusi  yeri  olub.  Bu  sənətin  inkişafında  əsas 
amillərdən  biri,  demək  olar  ki,  ən  başlıcası  Azərbaycan  ərazisinin  xammal 
ehtiyatları  və  faydalı  qazıntılarla,  habelə  qiymətli  daşları,  əlvan  metalları,  gil  və 
kaolin yataqları ilə zəngin olmasıdır. Məhz zəngin yataqların olması əvvəlki illərdə 
olduğu kimi, son orta əsrlərdə də metalişləmə sənətinin inkişafına zəmin yaradırdı. 
Yazılı  mənbələrdə  Azərbaycanda  -  Gəncədə,  Aranda,  Şirvanda,  Naxçıvanda, 
Daşkəsəndə və digər ərazilərdə olan faydalı filiz, mis yataqları və onlardan istifadə 
qaydaları haqqında qiymətli məmulatlar verilmişdir.  
Azərbaycanın son orta əsr yaşayış yerlərində aparılmış arxeoloji tədqiqatlar 
göstərir  ki,  keramika  məmulatı  istehsalında  olduğu  kimi,  metal  məmulatı 

---