Aqrar elm və İnformasiya məSLƏHƏt məRKƏZİ

 

244 

 

ƏDƏBİYYAT 

 

1.Əhmədov  А.Ə.,  Təmrazov  Т.H.,  Əhmədova  F.Ə.  Quraqlıq  şəraitində  donor-

akseptor  nisbətləri  müxtəlif  olan  buğda  sortlarının  bəzi  fotosintetik  əlamətləri.// 

Azərbaycan Elmi Tədqiqat Əkinçilik İnstitutunun  Elmi Əsərləri məcmuəsi ХХI cild. 

Bакı, 2005 s. 79-89 

2.  Həmidov  H.H.,  Cahangirov  А.А.,  Тəlai  C.М.  Müxtəlif    екоlоji  şəraitdə  payızlıq  

buğda  sortlarının  fotosintetik    fəaliyyəti.//Azərbaycan  Dövlət  Pedoqoji 

Universitetinin xəbərləri. №2, Bakı, 2006, s.155-162 

3.  Zаmаnov  А.А.,  Təmrazov  Т.H.,  Əhmədov  А.Ə.  Buğda  bitkisinin  müxtəlif 

orqanlarında fotosintezin intensivliyinə quraqlığın təsiri.// Azərbaycan Elmi Tədqiqat 

Əkinçilik  İnstitutunun  Elmi  Əsərləri  məcmuəsi  ХХI  cild.  Bакı,  2005  s.  75-79 

4.   Алиев  Д.А.  Селекция  пшеницы  в  Азербайджане.  Изв.  НАН  Азербайджана, 

серия 

биол. 

науки, 

Баку, 

2006, 

№ 

3-4, 

с.3-32

.........................

 

5.Алиев  Д.А.  Фотосинтез,  фотодыхание  и  продуктивность  генотипов  пшеницы 

Triticum L. Изв. НАН Азербайджана, серия биол. науки, том 65, №1-2, 2010, с.7-

51 

6. Алиев Д.А., Азизов И.В., Казибекова Э.Г.  Фотосинтетическая  особенность и 

развитие хлоропластов в онтогенезе пшеницы, Баку, Элм, 1988, 115 c 

7.Беденко 

В.П., 

Коломейченко 

В.В. 

Фотосинтетические 

аспекты 

продукционного  процесса  озимой  пшеницы.  Изд.  Орел  ГАУ,  2001.127с. 

8.  Вознесенский В.Л., Залинский О.В., Семихатова О.А. Методы исследования 

фотосинтеза и дыхания растений. М., Л., Наука, 1965, 305 с. 

9.    Косачёв  В.П.  Адаптивные  сорта  яровой  мягкой  пшеницы.  Стратегия 

адаптивной  селекции  полевых  культур  в  связи  с  глобальным  изменением 

климата. - Саратов, 2004. - 59-60

... 

10.    Кумаков  В.А.,  Евдокимова  О.А.,  Буянова  М.Ф.  Распределение  сухого 

вещества  между  органами  в  связи  с  продуктивностью  и  засухоустойчивостью 

сортов  пшеницы.  //Физиол.  растений.  –  2001,  Т.  48,  №3,  c.421-426  

11.    Мокроносов  А.Т.  Онтогенетический  аспект  фотосинтеза.  М.,  Наука, 

1981,196 c

...

 

12.    Полонский  В.И.,  Лисовский  Г.М.  Метод  отбора  высоко  продуктивных 

форм  яровой  пшеницы.  I  съезд  общества  физиологов  растений  России.  15-21 

сентября 2003, Пенза, М.: ИФР РАН, 2003, c.223.

. 

13.     Семихатова  О.А.,  Чиркова  Т.В.  Физиология  дыхания  растений.  -  Санкт- 

Петербург: Изд-во -Петерб. ун-та, 2001. - 224c

. 

 

 

УЛУЧШЕНИЕ МОРФОФИЗИОЛОГИЧЕСКИХ ПРИЗНАКОВ 

ПШЕНИЦЫ ПУТЕМ СЕЛЕКЦИИ 

 

И.Г.Ибрагимова, С.А.Абдулбагиева, А.А.Заманов 

Министерство Сельского Хозяйства Азербайджанской Республики, Научно-

Исследовательский Институт Земледелия 

---

 

245 

 

 

В  статье  приведена  информация  об  изучении  связи  фотосинтетической 

активности  с  урожайностью  зерна  пшеницы  и  других  зерновых  культур 

различнымиспособами  и  методами,  о  закономерности    динамики  изменения 

этих  признаков  в  период  вегетацииу  генотипов  пшеницы,также  о  роли 

отдельных листьев и других органов в процессе общей продуктивности. 

 

IMPROVEMENT OF MORPHOPHYSIOLOGICAL FEATURES OF WHEAT 

BY SELECTION  

 

I.G.Ibrahimova, S.A.Abdulbagiyeva, A.A.Zamanov 

Azerbaijan Republic Ministry of Agriculture, Research Institute of Crop Husbandry 

 

The  article  provides  information  about  the  connection  with  the  study  of 

photosynthetic  activity  and  yields  of  wheat  and  other  crops  in  different  ways  and 

methods, patterns of relationship, of these traits change dynamics during  vegetative 

period  at  genotypes,  also  to  the  role  of  individual  leaves  and  other  organs  in  gross 

productivity. 

UOT: 581.1/1 

STRESS ŞƏRAİTDƏ YABANI BUĞDA NÖVLƏRİ NÜMUNƏLƏRİNDƏ 

PROLİNİN MİQDARININ TƏYİNİ 

 

Z.Ş.İBRAHİMOVA, E.S.HACIYEV, R.T. ƏLİYEV  

AMEA, Genetik Ehtiyatlar İnstitutu, Az1106, Azadlıq 155, Bakı 

Tədqiqat  obyekti  olaraq,  yabanı  buğdanın  T.beoeticum,  T.urartu  və  T. 

araraticum  növlərinin  təcrübə  sahəsindən  götürülmüş  nümunələri  laboratoriya 

şəraitində  3  gün  müddətində  quraqlıq  və  duz  stresinə  məruz  qaldıqdan  sonra 

bitkilərin yarpaqlarında prolinin miqdarı təyin edilmişdir. Alınan nəticələrə əsasən, 

T. urartu nümunələrinin stres amillərə daha davamlı olduğu müəyyən edilmişdir. 

Açar sözlər: yabanı buğda, stres, prolin 

Ключевые слова: дикая пшеница, стресс, пролин 

Key words: wild wheat, stress, proline 

 

Azərbaycan  iqlimi  yay  mövsümündə  uzun  müddətli  quraqlıqlarla,  torpaqların 

əksəriyyəti  isə  həm  də  duzluluğun  normadan  artıq  olması  ilə  xarakterizə  olunur. 

Torpaq məhlulunun  ion tərkibində  Na+ və Cl- ionları çoxluq təşkil  edir  və osmotik 

təzyiqin  bitkilərin  kök  sistemində  olduğundan  artıq  olması  bitkilərin  su  və  mineral 

maddələrlə təchizartında çətinlik yaradır. Bitkidə ən əvvəl su çatışmazlığı yaranır. Su 

itkisinin  qarşısının  alınması,  suyun  hüceyrədə  saxlanılması  bir  neçə  mexanizm  üzrə 

baş  verir.  Bunlardan  biri  su  stresi  zamanı  hüceyrədə  bir  sıra  amin  turşularının, 

---