244
ƏDƏBİYYAT
1.Əhmədov А.Ə., Təmrazov Т.H., Əhmədova F.Ə. Quraqlıq şəraitində donor-
akseptor nisbətləri müxtəlif olan buğda sortlarının bəzi fotosintetik əlamətləri.//
Azərbaycan Elmi Tədqiqat Əkinçilik İnstitutunun Elmi Əsərləri məcmuəsi ХХI cild.
Bакı, 2005 s. 79-89
2. Həmidov H.H., Cahangirov А.А., Тəlai C.М. Müxtəlif екоlоji şəraitdə payızlıq
buğda sortlarının fotosintetik fəaliyyəti.//Azərbaycan Dövlət Pedoqoji
Universitetinin xəbərləri. №2, Bakı, 2006, s.155-162
3. Zаmаnov А.А., Təmrazov Т.H., Əhmədov А.Ə. Buğda bitkisinin müxtəlif
orqanlarında fotosintezin intensivliyinə quraqlığın təsiri.// Azərbaycan Elmi Tədqiqat
Əkinçilik İnstitutunun Elmi Əsərləri məcmuəsi ХХI cild. Bакı, 2005 s. 75-79
4. Алиев Д.А. Селекция пшеницы в Азербайджане. Изв. НАН Азербайджана,
серия
биол.
науки,
Баку,
2006,
№
3-4,
с.3-32
.........................
5.Алиев Д.А. Фотосинтез, фотодыхание и продуктивность генотипов пшеницы
Triticum L. Изв. НАН Азербайджана, серия биол. науки, том 65, №1-2, 2010, с.7-
51
6. Алиев Д.А., Азизов И.В., Казибекова Э.Г. Фотосинтетическая особенность и
развитие хлоропластов в онтогенезе пшеницы, Баку, Элм, 1988, 115 c
7.Беденко
В.П.,
Коломейченко
В.В.
Фотосинтетические
аспекты
продукционного процесса озимой пшеницы. Изд. Орел ГАУ, 2001.127с.
8. Вознесенский В.Л., Залинский О.В., Семихатова О.А. Методы исследования
фотосинтеза и дыхания растений. М., Л., Наука, 1965, 305 с.
9. Косачёв В.П. Адаптивные сорта яровой мягкой пшеницы. Стратегия
адаптивной селекции полевых культур в связи с глобальным изменением
климата. - Саратов, 2004. - 59-60
...
10. Кумаков В.А., Евдокимова О.А., Буянова М.Ф. Распределение сухого
вещества между органами в связи с продуктивностью и засухоустойчивостью
сортов пшеницы. //Физиол. растений. – 2001, Т. 48, №3, c.421-426
11. Мокроносов А.Т. Онтогенетический аспект фотосинтеза. М., Наука,
1981,196 c
...
12. Полонский В.И., Лисовский Г.М. Метод отбора высоко продуктивных
форм яровой пшеницы. I съезд общества физиологов растений России. 15-21
сентября 2003, Пенза, М.: ИФР РАН, 2003, c.223.
.
13. Семихатова О.А., Чиркова Т.В. Физиология дыхания растений. - Санкт-
Петербург: Изд-во -Петерб. ун-та, 2001. - 224c
.
УЛУЧШЕНИЕ МОРФОФИЗИОЛОГИЧЕСКИХ ПРИЗНАКОВ
ПШЕНИЦЫ ПУТЕМ СЕЛЕКЦИИ
И.Г.Ибрагимова, С.А.Абдулбагиева, А.А.Заманов
Министерство Сельского Хозяйства Азербайджанской Республики, Научно-
Исследовательский Институт Земледелия
245
В статье приведена информация об изучении связи фотосинтетической
активности с урожайностью зерна пшеницы и других зерновых культур
различнымиспособами и методами, о закономерности динамики изменения
этих признаков в период вегетацииу генотипов пшеницы,также о роли
отдельных листьев и других органов в процессе общей продуктивности.
IMPROVEMENT OF MORPHOPHYSIOLOGICAL FEATURES OF WHEAT
BY SELECTION
I.G.Ibrahimova, S.A.Abdulbagiyeva, A.A.Zamanov
Azerbaijan Republic Ministry of Agriculture, Research Institute of Crop Husbandry
The article provides information about the connection with the study of
photosynthetic activity and yields of wheat and other crops in different ways and
methods, patterns of relationship, of these traits change dynamics during vegetative
period at genotypes, also to the role of individual leaves and other organs in gross
productivity.
UOT: 581.1/1
STRESS ŞƏRAİTDƏ YABANI BUĞDA NÖVLƏRİ NÜMUNƏLƏRİNDƏ
PROLİNİN MİQDARININ TƏYİNİ
Z.Ş.İBRAHİMOVA, E.S.HACIYEV, R.T. ƏLİYEV
AMEA, Genetik Ehtiyatlar İnstitutu, Az1106, Azadlıq 155, Bakı
Tədqiqat obyekti olaraq, yabanı buğdanın T.beoeticum, T.urartu və T.
araraticum növlərinin təcrübə sahəsindən götürülmüş nümunələri laboratoriya
şəraitində 3 gün müddətində quraqlıq və duz stresinə məruz qaldıqdan sonra
bitkilərin yarpaqlarında prolinin miqdarı təyin edilmişdir. Alınan nəticələrə əsasən,
T. urartu nümunələrinin stres amillərə daha davamlı olduğu müəyyən edilmişdir.
Açar sözlər: yabanı buğda, stres, prolin
Ключевые слова: дикая пшеница, стресс, пролин
Key words: wild wheat, stress, proline
Azərbaycan iqlimi yay mövsümündə uzun müddətli quraqlıqlarla, torpaqların
əksəriyyəti isə həm də duzluluğun normadan artıq olması ilə xarakterizə olunur.
Torpaq məhlulunun ion tərkibində Na+ və Cl- ionları çoxluq təşkil edir və osmotik
təzyiqin bitkilərin kök sistemində olduğundan artıq olması bitkilərin su və mineral
maddələrlə təchizartında çətinlik yaradır. Bitkidə ən əvvəl su çatışmazlığı yaranır. Su
itkisinin qarşısının alınması, suyun hüceyrədə saxlanılması bir neçə mexanizm üzrə
baş verir. Bunlardan biri su stresi zamanı hüceyrədə bir sıra amin turşularının,