Ari hastaliklari

Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
Paenibacillus   apiarius   (Bacillus   apiarius),   Bakteri   Sabouraud 
dextose agarda üremektedir. 
Avrupa yavru çürüklüğünde Katalaz (+), Voges Proskauer (+), 
Sitrat (-), Mannitol (-), Jelatin (+) ve Nişasta hidroliz (+) olmaktadır. 
Nalidiksik asit ilaveli besi yerinde üreme olmaz. 
Avrupa   ve   Amerika   yavru   çürüklüğü   etkenleri   mikroskopta 
incelenerek identifikasyonları yapılır. Klinik bulgular teşhise yardımcı 
olur.   Amerikan   yavru   çürüklüğünde   olduğu   gibi   Avrupa   yavru 
çürüklüğünde de pratik saha testi mevcuttur. Bazı ülkelerde Avrupa 
yavru çürüklüğü ile bulaşık kovanlar ve arılar yakılmaktadır. 
Korunma : Amerikan yavru çürüklüğünde önerilen önlemlere, 
Avrupa   yavru   çürüklüğünde   de   özen   gösterilmelidir.   Koloniler 
mümkünse   daha   iyi   nektar   ve   polen   olan   yerlere   götürülmelidir. 
Vitamin   ve   mineral   içeren   şurupla   besleme   yapılmalıdır.   Sağlıklı 
kolonilerin genç işçi arıları hastalıklı kovanlara silkelenerek genç işçi 
arı   takviyesi   yapılır.   Ana   arı   kafes   içinde   bir   süre   tutularak   yeni 
yumurta ve larva meydana gelmesi önlenir. Böylece koloni içindeki 
larva gıdasının mevcut olanlara yetmesi sağlanır. Hasta larvaları işçi 
arılar dışarı atınca hastalık kendiliğinden iyileşmektedir. Türkiye’de 
tedavi için herhangi bir antibiyotik kullanılması yasaktır.
1.3. Septisemi Hastalığı
Ergin   bal   arılarında   Pseudomonas   aeruginosa(Pseudomonas 
apiseptica) tarafından meydana getirilen arıların baş, göğüs, karın ve 
kanatlarının   temas   edildiğinde   kopmasına   neden   olan   öldürücü   bir 
hastalıktır. Pseudomonas aeruginosa, sporsuz, gram(-) bir bakteridir. 
Pseudomonas   apiseptica,   çubuk   şeklinde   0.5-0.8   x   1.5-3.0   µm 
ebatındadır. Tek, çift yada kısa zincirler halinde görülür. 
Etken   arıların   hemolenfinde   bulunmasına   rağmen   nadiren 
hastalık yapar.  Pseudomonas apiseptica, petek gözünden çıkan genç 
arıların   bağırsağında   yoktur.   Polenle   beslenen   genç   arıların(1-14 
günlük)   bağırsağında   bakteriye   rastlanmaktadır.   Arılar   balla 
beslendiklerinde bağırsaktaki bakteriler yok olmaktadır. 
Septisemi, koloninin çok yoğun şeker şurubu beslenmesi, kötü 
hava   şartları,   oğul   arılarının   yeni   geldikleri   kovan   uyum 
sağlayamaması,   diğer   hastalıklar   ve   diğer   birçok   stres   etkenlerine 
bağlı   olarak   ortaya   çıkmaktadır.     Arının   bağışıklık   sisteminin 
19

---

Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
bozulması halinde hastalık oluşur. Kovanın rutubetinin fazla olması 
hastalığa   uygun   ortam   sağlamaktadır.   Kovanda   nosemosis   hastalığı 
görüldüğünde   septisemi   hastalığının   da   olması   bu   etkiyi 
doğrulamaktadır. 
Klinik Muayene :  Hasta arıların kasların yapısının değişikliğe 
uğramaktadır. Bu nedenle arıların bacak, karın, göğüs ve kanatlarına 
dokunulduğunda bu kısımlar eklem yerlerinden kopmaktadır. Kaslar, 
normal   görevlerini   yapamadığından   arılar   uçamazlar.   Arılar 
sersemlemiş   halde   yürümeye   çalışmaktadır.   Halsiz   olup   ağız   ve 
bacaklarını oynatmaya çalışırlar.  Zayıf ve halsiz haldeki ergin arılar 
20-30 saat içinde ölmektedir. Hastalıklı ergin arılar tek olarak yada 
ikişerli gruplar halinde görülmektedir. Sağlıklı arıların hemolenfi sarı 
renkli   olmasına   karşın   hastaların   hemolenfi   beyaz   renkten 
kahverengine kadar değişik renkler almaktadır.
Teşhis :  Hasta arının kanadının dip kısmı Pseudomonas agara 
sürülerek 37ºC’de inkube edilir. Pseudomonas  aeruginosa kültürleri 
ultroviyole ışık altında(dalga boyu 260 nanometrenin altında) yaygın 
sarı-yeşil pigmentler vermesi karakteristliktir.
Hastalıklı bir arı örneği 1 ml su içinde karıştırılarak, elde edilen 
süspansiyon   mikroenjektör   ile   sağlıklı   bir   arının   göğüsüne   enjekte 
edilir. Enjeksiyonu izleyen 24 saat içinde septisemiden arı ölmektedir. 
Hasta arı 48 saat sonra tipik bir koku yaymakta ve vücut parçaları 
kolayca kopmaktadır.  
Korunma   ve   Mücadele   :  Arı   kolonileri   nektar   ve   polen 
kaynakları   bol   olan   alanlarda   bulundurulmalıdır.   Çevredeki   besin 
kaynakları   yetersiz   olduğunda   vitamin   katılmış   şeker   şurubu 
verilmelidir. Güçlü arı kolonileri ile çalışılmalıdır. Arı kovanları güneş 
alan,   rüzgarsız   ve   bol   çiçekli   alanlara   konulmalıdır.   Hastalıkta 
antibiyotik kullanımı yasaktır. 
1.4. Kabuklu Larva Hastalığı (Tozlu Larva Hastalığı)
Hastalığın etkeni Paenibacillus pulvifaciens’dir. Hastalık çok az 
görülmektedir.   Hastalığın   çok   az   görülmesinin   nedeni,   hastalığın 
gerçekten   çok   az   oluşmasının   yanı   sıra   arıcıların   hastalığı   teşhis 
edememeleridir.   Ölen   larvaların   kabuklanmaları   tipiktir.   Kabuklar 
sarıdan açık kahverengiye kadar değişik renklerde ve petek gözünün 
20

---

Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
alt kısmından üste doğru uzanmış halde görünmektedir. Larvalar elle 
ufalandığında   kabuklardan   tozlar   dökülmektedir.   Kabuklanmalar 
tozumsu görünüm dikkati çekmektedir. 
Paenibacillus   pulvifaciens,   0.3-0.6   x1.5-3.0   µm   ölçüsündedir. 
Nutrient agarda üremektedir. Paenibacillus larvae’ye çok benzemesine 
karşın sporları modifiye damla tekniğinde Brownian hareketi yapmaz. 
Paenibacillus   pulvifaciens,   nutrient   agarda   20ºC’de   üremesiyle 
Paenibacillus larvae’dan  ayırt edilmektedir.  
1.5. Spiroplasmosis
Spiroplasma   türleri   ergin   arılarda   spiroplasmosis’e   neden 
olmaktadır.   Spiroplasma,   hareketli,   sarmal   biçimli,   hücre   duvarı 
olmayan bir bakteri olup hasta arının hemolenfinde   bulunmaktadır. 
Bakterinin sarmal filamentinin çapı 0.7-1.2 µm çapında ve 2-10 µm 
uzunluğundadır.   Spiroplasma   en   iyi   karanlık   saha   mikroskobunda 
görülmektedir.   Ergin   arıların   hemolenfi,   pastör   pipetinin   uç   kısmı 
arının birinci koksasının arka kısmındaki intersegmental membranını 
delerek   kapillar   tüpe   alınmaktadır.   Spiroplasma   standart   kültürleri, 
Mycoplasma broth agar ve Singh’in sivrisinek doku kültürü agarı + 
%20 fötal sığır serumunudur. 
2. Arıların Viral Hastalıkları
2.1. Akut Arı Felci
Akut arı felci virusu Dicistroviridae ailesi içinde yer almaktadır. 
Akut arı felci, akut paraliz virusu tarafından oluşturulmaktadır. Akut 
paraliz   virusu   sağlıklı   görünen   arılarda   özellikle   yaz   mevsiminde 
bulunmaktadır.   Kolonide   akut   paraliz   virusuyla   birlikte   Varroa 
destructor   bulunuyorsa   erişkin   arı   ve   larvalarda   ölümler   meydana 
gelmektedir.   Varroa,   sağlıklı   görünen   ancak   virus   taşıyan   arıların 
hemolenfleriyle   beslendiğinde,   virusun   çoğalmasına   neden 
olmaktadır. Böylece virus hızla sistemik etki yapacak düzeyde artarak 
öldürücü   etkisini   göstermektedir.   Virusla   enfekte   arılarla   beslenen 
varroa   virusu   almaktadır.   Varroa   virusa   vektörlük   yaparak   diğer 
erişkin arı, larva ve pupalara nakletmektedir. Akut paraliz virusu, genç 
larvanın vücudunda ve erişkin arılarda hızlı üreyerek kolonide şiddetli 
seyreden   hastalığa   sebep   olur.   Erişkin   arı   sayısı   hızla   azalır. 
21

---