Ari hastaliklari

Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
kovan içindeki yavru sayısını hızla azalmak için yavru gözlerindeki 
larvaları   dışarı   atarlar.   Bu   tip   kovanlarda   Amerikan   yavru 
çürüklüğünden şüphe edilmelidir. 
Sağlıklı kolonilerde larvalar inci beyazı renkte ve parlak olarak 
görülmektedir.   Larva,   petek   gözünün   tabanında   “C”   harfi   şeklinde 
gelişmektedir.  Larva   enfekte   olduğunda   morfolojik   yapısını 
kaybetmekte ve hücreyi dolduracak şekilde yukarı doğru yerleşerek bu 
pozisyonda ölmektedir. Ölü larvalar önce donuk beyaz, daha sonra 
açık kahve ve koyu kahve ve sonunda siyah renkte görünmektedir. 
Ölü yavru başlangıçta sulu ve hafif yapışkandır. Hastalık  ilerledikçe 
yapışkanlık artmaktadır. Hasta larva tutkalımsı   kıvamda olup ölmüş 
larvalar çikolata rengi aldığında kibrit yada bir çöp ile çekildiğinde 2.5 
cm -10 cm kadar uzamaktadır.  Hasta larvayla sahada yapılacak testte 
2.5-10   cm   kadar   ipliksi   uzamanın   görülmesi   Amerikan   yavru 
çürüklüğünü   işaret   etmektedir.  Hastalıklı   peteklerin   yavrulu 
gözlerinde   gayrı   muntazam   görünüm   vardır.   Açık   ve   kapalı   petek 
gözleri alacalı bir görünüm vermektedir. 
Petek   gözlerindeki   ölü   yavrular   petek   gözün   alt   yüzeyinde 
düzgünce uzanmış ve çok sıkı bir şekilde yapışmış haldedir.  Larva 
kurumuş   halde   ve   serttir.     Kalıntıların   sökülerek   çıkarılması   çok 
zordur.   Kapalı yavru gözlerinin kapaklarının renkleri solmuş, içeri 
doğru çukurlaşmış, toplu iğne başı büyüklüğünde birkaç adet delik 
vardır. Larva döneminde ölmekle birlikte, ölü yavrular daha ziyade 
mühürlenmiş   gözler   içinde   bulunmaktadır.   Pupa   döneminde   ölüm 
gerçekleştiğinde   petek   gözü   kapağının   altında   pupanın   dilinin 
yukarıya doğru kalkık ve gözün alt üst iç yüzeyine değecek biçimde 
sertleşmiş bir vaziyette görülmektedir. Pupanın bu görünümü  "pupa 
dili" denilmektedir.  Bu vaziyette kurumuş olarak fark edilmektedir.
Amerikan yavru çürüklüğünde hastalıklı larvalar, Avrupa yavru 
çürüklüğünden farklı olarak genellikle petek gözünde dik pozisyonda 
ölmektedir. 
 
  
 
4

---

Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
Larvada hastalığın ilerleyişi
Arılar   larvaları   temizleyip   dışarı   atamazlar.   Amerikan   yavru 
çürüklüğünün ilerleyen dönemlerinde enfekte peteklerinde tipik tutkal 
kokusu   vardır.   Amerikan   yavru   çürüklüğünün   teşhisinde   saha 
şartlarında yapılan "larva  uzama  testi" çok önemli olmakla birlikte 
mutlaka laboratuvara gönderilerek kesin teşhise yapılmalıdır.  Ayrıca 
saha şartlarında çabuk test olarak bilinen pratik bir test vardır. Bu 
testte, hastalıklı larvalar bir şişe içine konularak sulandırılmaktadır. 
Daha   sonra   alınan   bir   damla   örnek   hazır   preparat   çukuruna 
konmaktadır. Renk değişikliğinin meydana gelmesi hastalığın pozitif 
olduğu göstermektedir. Bu test sonucu %98 olmakla birlikte uygulama 
için yeterli tecrübeye sahip olmak gerekir. Bu test sonucunda pozitif 
olan örneklerin laboratuvar sonuçları da pozitif olması halinde hastalık 
çıkışıyla ilgili işlemler yapılır.
Pratik Amerikan yavru çürüklüğü testinin yapılışı
Laboratuvar   Muayeneleri   :  Klinik   bulgular   hastalığın 
teşhisinde   önem   taşırsa   da   kesin   teşhis   için   laboratuvar 
muayenelerinin   yapılması   gereklidir.   Laboratuvar   muayeneleri   özel 
alet,   ekipman   ve   uzmanlık   gerektirmektedir.   Amerikan   yavru 
çürüklüğünün   teşhis   edilebilmesi   için   hastalık   belirtilerini   gösteren 
hastalıklı larva ve pupaları içeren yavrulu peteğe ihtiyaç vardır.
Mikroskopik   görünüm  :  Modifiye   asılı   damla   tekniği, 
Amerikan yavru çürüklüğü ve diğer yavru çürüklüğü hastalıklarında 
ayırıcı   teşhis   olarak   kullanılır.   Hastalıklı   larvalar   su   karıştırılarak 
5

---

Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
ezilir.   Oluşan   süspansiyondan   bir   damla   alınarak   lam   üzerine 
yerleştirilir.   Lam   üzerine   konulan   süspansiyon   havada   kuruması 
sağlanır. Daha sonra alev bekinden birkaç defa geçirilmek suretiyle 
ısıyla   tespit   işlemi   yapılır.   Tespit   edilmiş   şüpheli   materyal   karbol 
fuksinle ile boyanır. Karbol fuksin boyası, A solüsyonu (0.3 gr basik 
fuksin, 10 ml etil alkol (%95)); ile B solüsyonunun (5 gr fenol, 95 ml 
distile   su)   karıştırılmasıyla   hazırlanmaktadır.   Karbolfuksin   ile   10 
saniye kadar boyanır. Sonra fazla boya su ile uzaklaştırılır. Preparat 
hala   ıslakken   lam   üzerine   bir   damla   sedir   yağı   konarak   sporların 
"brownian"   hareketleri   görünür.   Bacillus   cinsine   ait   diğer   türlerin 
sporları hareketsizdir. Sporların karekteristik ve morfolojik görünümü 
teşhise   yardımcı   olur.  P.   larvae’nin   boyanmasında   karbol   fuksin 
yerine giemsa boyası da kullanılabilir. 
Paenibacillus   larvae  sporları   tarafından   proteolitik   bir   enzim 
salınmaktadır. Enzim etkisi ile süt proteinleri parçalanmakta ve süt 
berraklaşmaktadır. Holst süt testi için yağsız süt tozundan %1’lik  3-4 
ml eriyik hazırlanır. Hastalıklı larva eriyik içine konarak karıştırılır. 
Test   tüpü   %5-10’luk   karbondioksitli   ortamda   37°C’de   20   dakika 
inkubasyona   bırakılır.   Amerikan   yavru   çürüklüğü   varsa   bulanık 
çözelti   10-20   dakika   içinde   berraklaşmaktadır.   Şayet   bulanıklık 
kaybolmuyor ise hastalık Amerikan yavru çürüklüğü değildir.
Paenibacillus   larvae’nın   üremesi   için   tiamine   (vitamin   B
1
) 
ihtiyaç vardır. Bu amaçla besi yerlerine 0.1 mg/lt tiamin hidroklorür 
katılmaktadır.   Tiamin   hidroklorür   katıldıktan   sonra   pH   6.6’ya 
hidroklorik asit ile ayarlanır. Paenibacillus larvae, özel bakteriyolojik 
besi   ortamlarında   üremektedir.   Bu   amaçla   Kanlı   agar,   Brain   heart 
infuzyon agar (BHI), Brain heart infuzyon agar + thiamin hidroklorür 
(BHITA)   ve   Columbia   agar   kullanılır.   Koloniler   gram,   giemsa, 
metilen blue ve karbol fuksin ile boyanmaktadır. Şüpheli kolonilerin 
saf kültürleri yapılarak tanı için katalaz ve flagella testleri yapılır.
Paenibacillus   larvae,   nutrient   agarda   üreyemez.   Amerikan 
yavru   çürüklüğü   için   hazırlanan   besi   yerine   Avrupa   yavru 
çürüklüğünün   etkeni   olan   Paenibacillus   alvei’nin   büyümesini 
engelleyen   nalidiksik   asit   ilave   edilir.   Bu   maksatla   besi   yerinin   1 
mililitresine 1 µg nalidiksik asit ilave edilmektedir. Nutrient agar;
Meat extract                   3.0 g
Peptone                          5.0 g
Agar                               12.0-18.0 g
6

---