9
Sonsuzun sonlu olan təzahürü var, Kamilin qeyri-kamil olan təzahürü
var. Bunlar Dünyadakı hadisələrdir. Dünya öz hadisələriylə daim
təzələnir, ancaq Dünya Dünya olaraq qalır. Məna yox olmur, – yox
olmayacaq.
Dində Vətən və millət yoxdur. Əgər dünya fanidirsə, insan o
dünyaya hazırlaşırsa, bu dünyada özünə sərhəd yaratmağa, dəyər
yaratmağa həsr olunmağa nə hacət?! Hər kəs peyğəmbərin ümmətidir
və onlar peyğəmbərin çağırışı ilə axirətə – babalarının gəldiyi yerə
qayıtmalıdırlar. Onsuz da qiyamət qopanda dünya dağılacaq.
İnamda Vətən – milləti bəşər səviyyəsinə qaldıran əbədi, ölməz
dəyərlərin yaşadığı ünvandır. Əbədi, ölməz dəyərlərin yaşadığı
müqəddəs ünvan fani ola bilməz. Nisbi, keçici, ötəri müqəddəslik
olmur. Vətən və millət bir-birinə bağlı ölməz məsələlərdir. Millətsiz
bəşər yoxdur. Asif Ataya görə xalq, millət bir şeydir. “Xalq Ruhunda
həmişə əbədi keyfiyyətlər saxlanılır.
... Xalq cəmiyyət qanunlarına əməl eləyir, ancaq öz qanunları
əsasında yaşayır. Bu səbəbdən də qəsbkarların yaratdıqları eybəcər
mühitdə belə, xalq xalq olaraq qalırdı. Çünki xalq insanların sadəcə
cəmi deyil, Birliyidir. Bu Birlik Mənəviyyatın dərinliyində mövcud
olur, bu dərinliyə isə cəmiyyət müdaxilə edə bilmir” (Yol. Ata Sözü).
Buradan da Asif Atanın millətçilik məsələsi öz izahını tapmış olur.
Çoxları düşünürlər ki, Asif Atada millətçilik var, Peyğəmbərlik isə
ümumbəşər hadisəsidir. Ancaq unutmaq olmaz ki, Peyğəmbər xalqda
yaranır. Peyğəmbərlik insani problemləri ilk öncə öz xalqında – yaşa-
dığı mühitdə aşkarlayır. Ümumbəşəri problemlər isə xalqlarda möv-
cud olan insani problemlərin ümumiləşməsi və genişlənməsidir. Pey-
ğəmbər konkret bir xalqın nümayəndəsidir. Öz xalqına yaramayan
bəşərə də yaramaz. Öz xalqını sevdiyi üçün bəşəri də sevir.
Xalqda ali,
gözəl, müqəddəs nə varsa, o, elə bəşərilik deməkdir. İnsanilik – milli-
likdə aşkarlanan və bəşəriliyə doğru inkişaf edən azadlıq və
humanizm yaradır.
Vətənləşmədən dünyalaşmaq mənasızlıq və xülyəvilikdir. “Bütün
dünya mənim vətənimdir” deyənlər Vətəni dərk eləmirlər. Vətənin
özünü dünyaya çevirməyən dünyanı tanımaz və sevməz. Vətənsizlər
10
ülviyyəti görmürlər. Öz millətini doğrultmaq bəşəriyyəti doğrultmaq-
dır, öz milləti vasitəsilə bəşəriliyə xidmət etməkdir.
Hökmdarlar öz millətindən bəşəriyyətə ağa düzəldirlər, başqa
sözlə, öz millətləri vasitəsilə dünyaya ağalıq edirlər.
Milləti bəĢəriy-
yətə qarĢı qoyanda imperiya yaranır.
Peyğəmbərlik millətin insani keyfiyyətlərini aĢkarladığı üçün
bəĢəridir.
Asif Ata İnamının adı İnsanilikdir, yəni əslində bəşərilikdir. Azər-
baycan İnamın həm mərkəzidir, həm də bir bölgəsidir. İnsana səcdə
üzərində qurulan Mütləqə İnam dünyabaxışının carı “İnsanlaşın – İn-
sanlaşdırın!Bəşərin nicatı İnsanlaşmaqdadır” məzmunundan ibarətdir.
Asif Atanın İnam İşinin istiqaməti, yuxarıda vurğuladığımız kimi,
Ruhani İntibahı həyata keçirən insanlar yetişdirməkdən ibarət idi.
Mütləqə İnam Dünyabaxışının yaşaması və yayılması üçün Ruhani
Qurum yaranmalı və hərtərəfli biçimini tapmalı idi. Bu qurum “Ocaq”
adı daşıyırdı. Asif Ata Ocağın qaydalarını, iş prinsiplərini, üslubunu
başa gətirməklə əslində yeni sivilizasiya tarixini başlamış oldu.
Burada insanlararası münasibətlər Ruhani quruculuğun ana xətti idi.
İndiyə qədərki ruhaniyyat tarixinin qorxu və təlqin ənənəsi İnam
Ruhaniyyatında inanmaq və dərk eləmək səviyyəsi ilə əvəz olunurdu.
Bunun özəyində isə, ilk növbədə, Atanın Özünü yaratması dayanırdı.
Onun Ömrü Evladları üçün həm də ruhani bir örnək idi. O, Evladlarını
müqəddəs tabeçiliyə (səcdəyə) çağırırdı, bunsuz İnamın baş
tutmasının mümkünsüzlüyünü anladırdı.
Bununla belə, heç kimə “bəli,
başüstə” halı aşılamırdı, qüsurlu Ataya tabe olun demirdi. Qüsurlu Ata
olmur, Ata qüsursuzluq deməkdir. Özünü kamilləşdirməyən, Mütləqə
tən yaşamayan şəxs peyğəmbər ola bilməz. Asif Atanın Ömrü
əzablarla yoğrulmuş, sarsıntılar odunda təmizlənmiş, müqəddəs
fikirlər, düşüncələr selinə qarışmış, ali mənəviyyatla qurulmuş bir
Ömürdür. Bu səbəbdən də səcdəyə layiqdir.
Ümumən Ocaqda özünəməxsus münasibət qanunları qüvvədədir.
Bunlar Asif Atanın Ruhani Hökmlərindən və yaratdığı Özüylədöyüş
xəttindən qaynaqlanır. Özüylədöyüş Yenidəndoğulma ideyasının
gerçəkləşmə üsuludur. Özüylədöyüş vasitəsiylə cəmiyyətçilik aradan
qaldırılır, əhvallarda, münasibətlərdə ülviyyət bərqərar olur. Bununla