16
Mütləqə yetəndən sonra Atanı da anlayacaqsan, özünü də. Mütləqin
ölçüsü birdir. Bu ölçüyə yetəndə biləcəksən ki, necə davranmaq
gərəkdir”.
Həyatda min ölçü var. Hərənin bir ölçüsü, baxışı var. Mütəqə
yetəndən sonra insan hadisəyə münasibətini bildirərkən qırağa
çıxmaları olmur.
Xalqlaşma ilə bağlı yeni əməllərim yoxdur.
Qonu ilə bağlı: İnsan doğulur, bağçaya gedir, oxula gedir. Ancaq
özündən qırağa çıxmır. İşdə mənimlə ünsiyyətdə hər təbəqənin
adamları olur. Nazirlikdən gələnlər olur, aydınlardan, başqa yönün
adamlarından qarşılaşdıqlarım olur. Hamısı cəmiyyətdən şikayət
edir. Vaxt var idi, mən də elə idim. Mən də deyirdim ki, bu həyatdan,
bu insandan heç nə çıxmaz. Özüm özümə sual vermirdim ki, özüm-
dən nə çıxar. Mən insanam axı. Özüm İnsanlığın, Mütləqin tələblə-
rinə cavab verə bilirəmmi? Nə qədər xeyirliyəm, ədalətliyəm, vic-
danlıyam. Nə dərəcədə mən cəmiyyətdən üstünəm?!
Mən də bir vaxtlar elə idim. Hamı elə bilir özü düz yaşayır,
başqaları yanlış. Ata da deyir ki, zamandan asılı olmadığın dərəcədə
azadsan. Mühitdən asılı olmadığın dərəcədə azadsan. İçindəki
balacalıqdan azad olmalısan.
Mən demirəm ki, cəmiyyətdə hamı pisdir. Tərbiyəli insanlar da
var, ancaq təbiətdən gələn xarakterlə yaşamaq azdır. Çünkü istənilən
halda, həmin insan yalan yaşamaq imkanı gəzdirir özündə. Cəmiyyət
fərdi keyfiyyətlərini itirmiş insanların məcmuudur. Cəmiyyət adam-
lıq halını ifadə edir. İnsan olub cəmiyyət içində qalmaq çox çətindir.
Bəzən əsəbləşirəm və deyirəm ki, mən də həyatdan biri ola-
cam. Çünkü bu gün cəmiyyətdən ayrılıb insan kimi yaşamaq sorun-
larla üzləşməkdir. Çünkü şər xeyiri öldürməyə yönəlib. Cəmiyyət də
özündə şəri yaşadır. Ona görə cəmiyyət mütləq ruhaniləşməlidir.
Gedişat sübut edir ki, Ocaq ideyalarından qıraqda insani qurallar
yaratmaq mümkün deyil.
Atamız Var olsun!
Nurtəkin Atalı: Bir neçə ay bundan qabaq, İnamlı ilə mən “Ailə
Günü”ndə bir-birinə münasibətdə öz yanlışlarımızı boynumuza aldıq.
O da özündən çıxmışdı, mən də. İkimiz də bunu öz yanlışımız kimi
qiymətləndirdik. Məsələ burasındadır ki, boynuna almada dayanıb
qalmamalıyıq, çıxmalıyıq. Atanı oxumaq bizi düşündürür, ağlımız nə
dərəcədə işıqlanır, yetkinləşir, bunu ömrümüzə çevirmək gərəkdir.
17
Yəni sən deyirsən ki, dünyanın dünyalıq adlı mənası var, insanın
insanlıq adlı mənası var, bunu dərk eləmək çətindir. Bax, bilməyimiz
gərəkən anlam odur ki, gərək halımızda özünü göstərən aqressiya ilə
döyüşək, onda biz dünyalıq adlı mənaya, insanlıq adlı mənaya çata-
cağıq. Hər zaman özünə nəzarət gərəkdir, hər zaman özüylədöyüş
gərəkdir. Hər zaman özünü görmək gərəkdir ki, ruhani halından en-
məyəsən.
Mənim işlədiyim yerlərdə, işimdə səhv ola bilirdi, ancaq xarak-
terimdə, münasibətimdə qüsur yox idi. Təbii ki, işdə hamımız səhv
edə bilərik, ancaq bizim xarakterimizi qurmaq bizi öz mühitmizi
yaratmağa gətirib çıxarır ki, başqa bir hal ora təsir eləməsin.
Məsələ ondadır ki, hər bir yanlışımızın özü də bizim üçün bir
təkandır. Bəzən çətinliyə düşə bilərik, ancaq yanlışın aşkarlanması
belə önəmlidir. Qoy qıraqdakı desin ki, səndə kobudluq var.
Çatışmayan cəhətlərin aşkarlanması belə bizim özümüzə inamımızı
azaltmamalıdır.
Mənim tənqid daha yaxşı yadımda qalır, tərif yadımda qalmır. O
da hər kəs tərəfindən yox. Əsasən Ocaq Yükümlüsü tərəfindən
yanlışlarıma görə düzəldilməyim mənim indiyə qədər yadımda qalıb.
Onunla hər bir şeyi bölüşürəm ki, o mənə desin ki, nədə səhv
etmişəm. Ola bilər mən onu görə bilmirəm. Buna mənim ehtiyacım
olur ki, bu Soylu Atalı tərəfindən deyilsin.
“Evlad Günü” mərasimində Soylu Atalı dedi ki, özüylədöyüş
gündəliyi yazılmalıdır, təqdim olunmalıdır. Məsələn, özüylədöyüş
dəftərlərinə mən ayrı-ayrı epizodlar yazıram. Təbii, o, özüylədöyüş
deyil, dəftərləri təqdim eləmək gərəkdir ki, Ocaq Yükümlüsü bizi
özümüzə göstərə bilsin. Əgər mən o cəhətdən çıxmaq istəyirəmsə,
özümü ifadə eləməliyəm, döyüşməliyəm, bu hər zaman mənim
diqqətimdə olmalıdır. Əgər mən bunu bir daha təkrarlamaq istəmi-
rəmsə, deməli, mən oxumalıyam, düşünməliyəm, yazmalıyam, öz
üzərimdə işləməliyəm və bunu da bölüşməkdən çəkinməməliyəm.
Göylü Atalı: Nurtəkin deyir, tənqid daha çox yadımda qalır.
Tənqid məsələsi belədir, bir var özünə qarşı, bir də var başqasına
qarşı. Məsələn, Mövlananın belə bir sözü var ki, qüsuru görmək
mənlik deyil, qüsuru örtmək mənlikdir. Bu da baxır nədə. Özünün
qüsuruna qarşı kobudluq, əlbəttə, bu doğru deyil, ancaq qüsuru üzünə
deməklə onu daha da qırır. Ona görə bu məsələdə maksimum
18
diqqətli olmaq. Harda kor olmaq, harda göstərmək və kimin göstər-
məyi. Hər iki tərəf buna haqq eləməlidir.
Nurtəkin Atalı: Aşağılamaq yönündə deyil, böyütmək yönündə
gərəklidir tənqid.
Göylü Atalı: Ümumiyyətlə, gözəl şeyləri qabartmaq insana daha
yaxşı təsir edir, nəinki pis tərəfini qabartmaq. Bunu mən səndən
öyrəndim ki, ilk qarşılaşdığın adamda gördüyün, birinci ağlına gələn
yaxşı şeydirmi, pis şeydirmi? Onu mən özümdə qüsur görürəm ki,
fərdə məhz tənqid gözüylə baxıram. Birinci yaxşı keyfiyyətlərini
görüb üzə çıxarmaq yaxşı olar.
Güntay Atalı Ataya səcdə ilə sözünə başladı: Mənim elə dolğun
çıxışım yoxdu. Atanı hər gün oxuyuram, halıma çatan, ancaq ağlıma
çatmayan məqamlar olur. Müəyyən mərhələlərlə özümə aydınlaş-
dırmağa çalışıram. Ancaq bir dəfə oxumaqla içimə çevrilmir.
Kamilləşməmdə mənə elə gəlir ki, hansısa uğurlara yetməkdə-
yəm.
Hər insan özü özünü daha yaxşı tanıyır. Mən ömrümü tutuş-
dururam, nələrisə qazandığımı görürəm. O sarıdan deyirəm ki,
mənim kamilləşmə yönündə müəyyən uğurlarım var.
Xalqlaşma işim. Ayrıca məqsədli olaraq xalq içinə çıxmamışam.
Evdə, iş yerimdə, ailə mühitimizdə söhbətlərim olub. Amalımızla