22
Atanı kitablardan oxuyuram. Ocaqçılar çıxışlarında Amallaşma,
Kamilləşmədən hesabat verdilər. Mənə elə gəlir ki, Amallaşma kiçik
bir vərəqə sığan hesabat deyil. Vaxt məhdudiyyətidir, ya nədir, az
gəldi mənə.
Bizim Dədə Qorqudumuz var, Koroğlumuz var, bunu hamı bilir.
Biz tarixə-dastanlara ilişib qalmamalıyıq. Bunlarla normal cəmiyyət
qura bimərik. Doğulacaq körpəyə dastanlar deyil, öz beyninin
məhsulu olan fikirlər deyilməlidir. Sonra da cəmiyyətə ötürməlidir.
Biz ilk tanış olduğumuz insanda dini məqamlar axtarırıq, insanlıq
axtarmırıq. İnsana insan kimi yanaşmaq yoxdur. İdeoloji baxımdan
yanaşırıq. Dastanlardakı, nağıllardakı insanları axtarırıq. Çünkü biz o
dastanlara ilişib qalmışıq. Adət-ənənələri unutmaq, onların üzərindən
xətt çəkmək də doğru deyil.
Bu, mənim subyektiv fikrimdir, ancaq yalnız adət-ənənəsinə bağlı
olan millət heç vaxt inkişaf eləmir.
Ceyhun bəy: Bu millət köhnə adətlərin üstündə millətçiliyinə
qayıtdı. Bu xalqı birləşdirmək istəyirənsə, gərək kökündən yapışasan.
Bu millət dağılıb, güneyli, quzeyli. Onları birləşdirmək üçün kökünə
qayıtmalıdır. Yoxsa bu millət birləşməyəcək. Bu millətin yaralı
yerləri var. Vaxtilə öz dilində danışmağa qadağa qoymuşdular. Mil-
lətin keçmişi elə bir şeydir ki, onsuz bu xalqı bir yerə yığa bilmə-
23
yəcəksən. Sönmüş ocaqdır, yandıran oğul olsa, çox tez alışar. Ocaq
bu işi görür.
Soylu Atalı: Mən birinci sözümü İnamlı ilə başlamaq istəyirəm.
Böyük yolun başlanğıcına üz tutub. Özünü görmə və özünü yaratma
böyük bir başlanğıcdır. İnsan adətən uzun bir yol keçir içində. Bu
baxımdan mən qutlayıram İnamlını, axtarışlarında elə bir aşamaya
gəlib çatıb. Rahatsızlığı da doğrudur. Bununla bağlı da bir məqama
toxunum. Bir dəfə bizim keçmiş amaldaşlarımızdan biri Ataya dedi
ki, mən iş yerimdə çox ciddi sorunlar yaşayıram, mən nə edim? Bən-
zəri şeylər dedi. Ata dedi ki, oğul, sən balaca gölməçələrdə böyük
dalğalar yaratmaq istəyirsən. Gərək deyil. Hər birimiz işləyirik. Əgər
biz Ocağı yalnız iş yerimizdə ifadə eləyib vermək istəsək, onda biz
uğurlar əldə edə bilməyəcəyik.
İş yerindən qırağa çıxmaq zorundayıq. İş yerində yeri gələr ki,
çox dərinə getmək gərək olmaz. Çox da balaca qüsurlarla öcəşməyin,
gərək deyil. İşinizi işləyin, ayaqda saxlasın sizi. Siz də uzaq hə-
dəflərə vura biləsiniz. Məqamı gələrsə, tini düşərsə, böyük mənada
haqsızlıq görərsənsə, ona öcəşmədən etiraz edə bilərsən. Ancaq öcəş-
mək gərək deyil. Öcəşmək insanların gözündə demaqogiya yaradır.
Gərək deyil. Əsəb xərcləyirsiniz, uğur əldə eləmirsiniz. Özünüzü
böyük məsələlərə hazırlayın. Böyük mübarizələrə böyütmək, ha-
zırlamaq gərəkdir özünü, xalqın içində. Mən iş yerimdə heç kimlə
24
cırmaqlaşmırdım, ancaq kim əlimə keçirdi söhbət eləməyə çalışır-
dım. Zaman keçdikcə gördüm ki, hamı mənim istəklərimə cavab
vermir, istəmir. Görürdüm ki, mən sallaşıram. Aşama-aşama mən o
səviyyədən çıxdım qırağa. Xalqın içində görüşlərim başladıqca gör-
düm ki, mənim iş yerim balaca gölməçələrdir.
Bundan başqa, konkret İnamlının sözünə qayıdıram. İnamlı iş ye-
riylə məhdudlaşmır. Bu da onun üstün cəhətidir. O, görüşlərə, səfər-
lərə çıxır. Son iki ildə İnamlının təşkil elədiyi görüşlərdən Ocaq çox
böyük uğurla yararlanıbdır və topluma ciddi Ocaq sözü deyilib.
Qüsur məsələsinə gəlincə, tənqid məsələsinə vurğu elədiniz,
tənqidi biz doğru saymırıq. Tənqid əvəzinə yönəltmək olar. Ağşın
bəyin dediyi kimi, bəzi qüsurların üzərinə gedib onu çimdikləməmək
gərəkdir. Məsələn, mən qüsurlara iradı nə vaxt bildirirəm? Şəxsi
duyğunu sənin öz ixtiyarına buraxıram, sənin özün bilərsən. Ancaq
Ocaqla bağlı atdığın yanlış addıma irad tuturam. Sənin atdığın addım
Ocağa zərər gətirirsə, onda mən irad tuturam, haqq vermirəm. Ocaq
sənin, mənim deyil, xalqındır. Ona görə orada qüsura yol vermək
olmaz. Sən Ocaq olaraq davranışınla, sözünlə, yerişinlə, geyiminlə,
hər şeyinlə bəllisən, hər şeyinlə örnəksən, öyrədirsən. Öyrətmənsən
sən. Ruhani öyrətmən.
Biz Ocaq olaraq Azərbaycanda peyğəmbərlik hadisəsi yaradırıq.
O peyğəmbərlik hadisəsi ki, İnsanlaşma-Millətləşmə-Bəşərləşmə
dünyabaxışına əsaslanır. Belə bir hadisə təqdim edirik. Bu xalqın
min ildir özünü qoruma sistemi sıradan çıxıb. Asif Ata bu xalqa
özünü qoruma sistemi yaradıb. Min ilə bərabər özünü qoruma siste-
mi. Özünü qoruma sistemi nəylə sıradan çıxıb? Xalqı xalq kimi
ayaqda tutan dildir, mədəniyyətdir, yazı və tarix sistemidir. Tarix
nəyin əsasında oluşur, nəyin əsasında yaranır, hansı tarixdən söhbət
edirik – Mədəniyyətimizin tarixi; ikinci, dövlətin tarixi; üçüncü, milli
inkişafın tarixi. Bunlar çökdürülüb. Sənin danışdığın ana dilində
içinə sırınan ərəb dünyabaxışını ifadə edirsən. Sənin bir millət olaraq
özünü qoruma sistemin onda dağıldı. Babəkin edamıyla dağıldı sənin
özünü qoruma sistemin. Asif Ata xalqa ruhani immunitet yaradıb.
Bəzən bizə toplumda deyirlər, Asif Ataya o cür münasibət bəsləyir-
siniz, bu, şəxsiyyətə pərəstişdir. O insanlar mənimlə üz-üzə oturmur,
deyəm ki, sən şəxsiyyətə pərəstiş məsələsini dərk eləməmisən. Pərəs-
tiş, yəni şəxsiyyət sevər. Şəxsiyyət böyük söhbətdir. Şəxsiyyəti sev-
mək gərəkdir. Şəxsiyyətə sevgiylə ağaya münasibəti qarışdırmaq
olmaz. Asif Ata ağa deyil, peyğəmbərdir. Peyğəmbərə münasibət