23
aşağı düşməsi xaricdən gələn turistlər üçün mükəmməl bir şans olduğunu yerli turizmlə məşğul şəxslər
intervyuya cavablarında qeyd edirdilər.
Həmçinin, turizm sahəsinin dirçəldilməsi üçün daha bir mövzu Eko Yaşıl Turizmdir. Bu, qarışıq şəhər
həyatından ayrılmaqla regionlarda kənd evlərində qalmaqla, regionların mədəniyyətinin, təbiətinin, burada
yaşayışın keyfini çıxarmaq məqsədi daşıyır. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, Eko Yaşıl Turizmin
dirçəldilməsi üçün, qalma məkanlarının internet vasitəsilə rezerv edə biləcək elektron saytın hazırlığı ilə
məşğuldur. Hal-hazırda, hər regionda olan kordinatorlar vasitəsilə rezerv etmək mümkün olduğu üçün,
xaricdən ayrı-ayrı şəxslər formasında səyahətə gəlmək asan deyil. Eko Yaşıl Turizm sahəsi turizm
sənayesinin dirçəldilməsi ilə bərabər, Bakı regionundan başqa digər regionlarda da yeni iş yerlərinin
açılması, gəlir mənbəyinin əldə edilməsi anlamına gəlir.
Şəkil 5-1 Eko Yaşıl Turizmlə bağlı
Sənəd
Azərbaycan turizminin problemləri kimi, yolların infrastrukturunun və yaşayış, qalma binalarının
(otellərin) hazır olmamaları səbəb ilə, turizm mənbələrinə gediş-gəlişin çətin olması, üstəlik qonşu ölkələr
Ermənistan və Gürcüstanla müqayisədə qalma yeri (otel), yemək, hərəkət (bir yerdən digərinə) və s üzrə
turizmlə məşğul olan şəxslərin qonaqpərvərliyinin və biznes təfəkkürünün aşağı olması, eyni zamanda digər
ölkələrdən nəqliyyat vasitələrinin az olması göstərilə bilər.
24
Şəkil 5-2 Bakı ətrafında hazır olmayan yollar həmçinin yaşayış yerləri
Beləliklə, Azərbaycanın turizmlə bağlı orqanlarından və təhsil orqanlarından Yaponiyanın
qonaqpərvərliyinin maarifləndirmə işi və müasir turist idarəetmə sistemləri də daxil olmaqla turizm
sahəsinə Yaponiyadan investisiya yatırımları və şirkətlərin çıxışı, turizm şirkətlərinin qarşılıqlı əməkdaşlığı
və s-yə ümid bəslənilir.
(6) Gələcək işlər haqqında fərziyyələr
Hokkaydo şirkətlərinin güclü tərəfləri və maraqları fonunda, Azərbaycanla özəl sektorda əməkdaşlığı
düşündükdə, kənd təsərrüfatı, qida emalı əsas mövzuya çevrilir. Azərbaycanda əsas problemlərdən olan
kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsal gücünün artırılması və keyfiyyətin stabil saxlanılması,
brendləşdirmək üçün Hokkaydonun zəngin təcrübəsi və texnologiyaları töhvə verə bilər. Həmçinin region
iqtisadiyyatının inkişafını sürətləndirər, stabil iş yerlərinin yaradılacağı ərzaq emalı sənayesi Azərbaycan
regionlarının inkişafı üçün həlledici rol oynaya bilər.
Digər tərəfdən, resursların inkişafına və neft-kimya sahəsinə Azərbaycan tərəfi olaraq, Yaponiyanın
investisiya yatıracağına ümidlər olsa belə, bu sahədə Hokkaydo şirkətlərinin təcrübələri olmadığından
cavab verə bilməzlər.
Sonda, 1-ci araşdırma zamanı, Azərbaycan tərəfində turizm sahəsində Hokkaydo ilə əlaqələrin
qurulmasına maraq olduğu dəqiqləşdirildiyindən, özəl sektorda əməkdaşlığın mümkünlüyü aşağı olduğuna
baxmayaraq, Azərbaycanla mübadilələrin inkişafı məqsədilə bundan sonrakı çıxış planlarına bir hissəsi
qeyd olunacaqdır.
①
Kənd Təsərrüfatı Avadanlıqları
Qeyri neft sektorununun inkişafı məqsədilə kənd təsərrüfatının müasirləşməsi və kənd təsərrüfatı
məhsullarının ölkə daxili və xarici ehtiyacları ödəməsi sistemi hökümət tərəfindən qurulmaqdadır. Xüsusilə,
buğda, qarğıdalı və kartof kimi əsas qida məhsullarında özünü tam təmin etmək istəyir. Südçülük təsərrüfatı
inkişaf etmiş, qədim dövrlərdən bu yana milli qoyunçuluq adət-ənənələri qalmış, süd, mal əti, toyuq əti və s
istehsalı da həyata keçirilir.
25
Azərbaycanda kənd təsərrüfatının problemləri kimi, istehsal mərhələsində kənd təsərrüfatı üçün
dərmanlar, gübrələr, texnikanın stabil təminatı, yüksək keyfiyyətli toxum və mal-qara təminatı vasitəsilə
istehsal qabiliyyətinin yüksəldilməsi, daşınma mərhələsində qoruma və nəqliyyatda məhsulun keyfiyyətinin
aşağı düşməsinin qarşısının alınması, beynəlxalq bazarda brendləşdirilməsi və s göstərilə bilər.
Hokkaydoda hər fermerə bir ev üçün təxminən 23.4 hektar becərilmə sahəsi verilir ki, bu göstərici ilə
Hokkaydo Yaponiyanın digər prefekturaları ilə müqayisədə 14.6 dəfə geniş olması anlamına gəlir. Kənd
təsərrüfatının maşınlaşması da davam etdirilməkdədir (2014-cü il, Hokkaydo Kənd Təsərrüfatı Siyasəti
bölməsi). Xüsusilə, Hokkaydonun sahib olduğu texniki avadanlıq kimi kiçik həcmli yığım maşınlarını
nümunə göstərmək olar. Bu maşının özüməxsus üstün cəhətləri kimi böyük həcmli maşınlardan fərqli
olaraq, daha aşağı qiymətə olması və idarəedilməsi ilə xidmətinin asan olması göstərilə bilər. Hokkaydonun
geniş müxtəlif sahələrinin şərtlərinə uyğun olaraq müştəri reaksiyası nəzərə alınmaqla yaranmış kifayət
qədər dözümlü və texniki dəstəyinin olması da qeyd edilməlidir. Azərbaycanda hədəf seçilmiş məhsullara
heyvandarlıq otları, kartof, buğda və s. Hokkaydo ilə ümumi olanları vardır. Xüsusilə, fermer üçün olan
becərmə sahəsi 5 hektardan 25 hektaradək ailə idarəsində olan kiçik və orta fermerlər üçün Belarus və
Avropa İttifaqı ölkələrinin böyük həcmli maşınlarındansa Hokkaydo texnikası Azərbaycanda məhsul
yetişdirilməsi üçün daha əlverişli hesab edilir.
Yaponiya şirkətlərinin Azərbaycana çıxışını düşündükdə, problem və ya həlli yolları kimi, ilk öncə
Azərbaycan fermerlərindən tələb olunan konkret kənd təsərrüfatı maşınını seçib, uyğun qiymət şərtləri ilə
əlaqədar məlumat toplanması vacibdir. Üstəlik, maşınların xarab olması və təmiri zamanı ehtiyat hissələrinə
və xidmət servisinə ehtiyac vardır. Gübrə, kənd təsərrüfatı üçün dərmanların istifadəsi və texnikanı idarə
edəcək, əlaqədar texnikanı quraşdıracaq ümumi kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsal gücünün artırılması
məqsədəuyğundur. Həmçinin, Azərbaycanda “Aqrolizinq” və “Aqrokredit” kimi açıq səhmdar cəmiyyətləri
hökümətin kənd təsərrüfatının dirçəldilməsi strategiyasını dəstəkləyirlər və bu qurumlarla əməkdaşlıq
etmək də faydalı ola bilər.
Texnologiyasını tədbiqi ilə ümid bəslənilən nəticə kimi, kiçik həcmli texnikanın tədbiqi ilə fermerlərin
ağır əməkdən azad olması, məhsul yığımı dövründə qısa zaman ərzində işi ərsəyə gətirdiyi üçün, kənd
təsərrüfatı məhsullarının xarab olması və itkiyə məruz qalmasının qarşısının alınması göstərilə bilər. Eyni
zamanda maşınlaşmanın inkişafı ilə əkin sahələrinin genişləndirilməsi, yetişdirilən məhsulun keyfiyyətinin
artırılmasına nail olmaq mümkündür.