Asiya regionu, Monqolustan, Mərkəzi Asiya, Cənubi Qafqaz regionu ölkələrinin Hokkaydo ilə özəl sektor sahəsində əməkdaşlığı ilə bağlı məlumatların toplanması və dəqiqləşdirilməsi məqsədi ilə

 

28 

5．Dəniz ağtikan (Облепиха) 

Şəki, Zaqatala 

Vitamin  B1,  B2,  B3,  B6,  C,  E,  K,  dəmir,  kalium,  kalsium,  maqnezium  və  s 

maddələrlə  zəngindir.  Azərbaycanda  olan  dəniz  ağtikanı  (Rusiya  növü)  eyni 

nəsildən olan çay tikanı (Çin növü) ilə müqayisədə meyvəsi böyük olein turşusu, 

linol  turşusu,  linolen  turşusu  və  yağ  turşuları  ilə  zəngindir,  yağlarda  vitamin  E 

külli miqdardadır (soya yağında olandan 20 dəfə çox). Tərkibində olan C vitamini 

Kividə  olandan  3-6  dəfə  çox,  tərkibində  olan  Saponin  Koreya  yarımadası 

jenşeninin tərkibində olandan 4 dəfə çoxdur.   

6．Zoğal 

Xaçmaz, Quba, Şəki, Zaqatala, 

İsmayıllı 

Zoğal dərman təsirli meyvədir. Güclü təmizləmə effekti, qan dayandırma effekti və 

qızdırmasalan  təsirə  malikdir.  Dərman  preparatların  hazırlanmasında  istifadə 

olunur.  Şəkər  xəstəliyi,  kəskin  bel  ağrıları,  damar  bərkimələri,  prostat 

hipertrofiyasına xeyirlidir.   

＊  Hokkaydo  Universiteti  Kənd  Təsərrüfatı  fakültəsi,  prof.  Takahaşi  Suzukinin  materialları  və  araşdırma  qrupunun 

yerlərdə apardıqları dinləmələr nəticəsində qurulmuş cədvəldir. 

 

Qutu 5-1  Hokkaydoda funksional qida sahəsinin nümayişi 

 

・  Soyuq  iqlimə  sahib,  istifadə  edilməyən  dağlıq  əraziləri  olan  Hokkaydo  Yaponiya  daxilində  dərman  mənşəli 

bitkilərin yetişdirilməsi və istehsalına uyğun region olmaqla, hal-hazırda Hokkaydo adası daxilində müəssisələrin 

işləri  fəal  şəkildə  davam  etdirilir.  Ada  daxilində  funksional  qida  məhsulları  ilə  bağlı  biznesi  dirçəltmək  üçün 

Hokkaydo  Bio  Biznes  Sənaye  Assosasiyası  da  beynəlxalq  arenaya  çıxışı  qarşısına  məqsəq  qoyan  tədqiqat 

konfranslarını təşkil edir.   

・  Azərbaycanda  sadəcə  biyan  deyil,  dağlıq  ərazilərdə  müxtəlif  növ  bitkilər  vardır.  Bu  bitkiləri  funksional  qida 

məhsullarının xammalı kimi hər iki ölkənin biznes dirçəlişinə töhvə verəcəyi düşünülür.   

 

Şimal ərazilərinə uyğun meyvə ağacları, dərman mənşəli bitkilərlə bağlı iş nümunələri (Hokkaydo) 

Şirkətin adı 

Şəhərin adı 

İcmalı 

Yubari Tsumura 

şirkəti 

Yubari şəhəri 

1999-cu  ildə  yaradılıb.  Hokkaydonu  əsas  məkan  seçməklə  dərman 

bitkilərinin  emalı  ilə  məşğul  olur.  Dərman  bitkilərinin  emalını 

genişləndirmək  üçün  müəssisələrin  sayını  artırmaqdadır.  Yetişdirilən 

sahə  2020-ci  ilədək  3  dəfə  böyüməklə  10  mln  m

3 

olacağı  gözlənilir. 

2015-ci  ildən  dərmanlar  üçün  istifadə  edilən  dərman  ağaclarını  4200 

ədəd əkməyə başlamışdır.   

Oji Holdings 

Şimokava 

şəhəri 

2013-cü ildə Şimokava şəhəri ilə dərman bitkilərinin tədqiqatı ilə bağlı 

anlaşma  əldə  edildikdən  sonra,  dərman  bitkilərinin  yaradılması  və 

yetişdirilməsi  həyata  keçirilmişdir.  Böyük  miqdarda  yetişdirməklə 

xərclərin  azalmasını  reallaşdırmaq  üçün  böyük  sahələrə  malikdir  və 

burada maşınlaşmış Hokkaydoda yüksək əlavə dəyərlə məhsullaşdırma 

tədqiqatı işləri aparılır.   

Endo-Gumi şirkəti 

Mukava 

şəhəri 

Yaponiya  məhsulu  olan  qarağatın 

yetişdirilməsi  və  emalı  ilə  məşğul 

olur. 

Xüsusilə 

mürəbbələr 

və 

kosmetika  istehsalında  istifadə 

edilir.  Regionun  xüsusi  məhsulu 

kimi brendləşdirilir.   

http://www.endou-gumi.co.jp/berry/top.html 

 

＊Mətbuat çıxışları sənədləri əsasında HIT tərəfindən hazırlanmış cədvəl 

   

 

Çörək pastası 

Meyvə sousu 

---

 

29 

 

Rəsim 5-11  Gələcək çıxış planı (Qida emalı sahəsi) 

Qutu  5-2   6-cı  sənaye  sahəsi  olması  ilə  turizmin  dirçəlməsində  kənd  təsərrüfatı  əməkdaşlığının 

mümkünlüy

ü 

 

 

Bu  araşdırmada  Azərbaycan  höküməti,  Təhsil  Orqanları,  Mənfəət  Güdməyən  Təşkilatlardan  (NPO)  turizm 

sahəsində Hokkaydodakı kadr yetişdirilməsi ilə bağlı ehtiyaclar dəqiqləşdirildi. Hazırda, Azərbaycanda Bakı şəhərini 

mərkəz  götürməklə  Avropa  və  Amerika  əsilli  otellərin  filiallarının  gəlməsi  davam  etdirilir  və  beynəlxalq  tədbirlərin 

buralarda  keçirilməsinə  çağırışlar  vasitəsilə  turist  gəlişində  uğurlar  qazanılır.  Digər  tərəfdən,  regionlara  getdikdə 

yolların və yaşayış yerlərinin və s turizm infrastrukturunun inkişafı gecikir.   

  Bununla  belə,  regionlarda  turizmin  inkişafı  üçün  heç  də  Bakı  qədər  böyük  ölçülü  investiyalara  ehtiyac  yoxdur. 

Xüsusilə,  Azərbaycan  höküməti  strateji  mövzu  seçdiyi  kənd  təsərrüfatı  və  qida  emalı  sənayesi  və  turizmi 

birləşdirməklə bütün regionlarda iş yerlərinin çoxalmasına ümid bəsləmək olar.   

  Yaponiya höküməti kənd təsərrüfatı, emal sənayesi, turizm və xidmət sahəsində əməkdaşlığı inkişaf etdirməklə 6-cı 

sənaye  sahəsinin

9

  inkişaf  etdirilməsini  qanuniləşdirib,  regionların  dirçəlməsi  üçün  çalışır.  Hokkaydo  Yaponiyada  bu 

sistemdən ən çox yararlanan regiondur. Konkret misallar aşağıdakı kimidir. Azərbaycan, Bakı ətrafı turizm yerlərinin 

ecazkarlığını artırmaq istiqamətində, südçülük təsərrüfatı və şimal ərazilərinə uyğun meyvə bitkilərinin yetişdirilməsi 

kimi işlərin genişlənməsinə ümid bəsləmək olar.   

 

                                                   

9

  6-cı sənaye sahəsi 1-ci sahə olan kənd təsərrüfatı və balıqçlıq nazirliyi , kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı ilə 

kifayətlənməyərək, onları xammal kimi istifadə etməklə, emal məhsullarının hazırlanması, satışı, turistik bağların 

salınması kimi regionun resurslarını istifadə etməklə xidmət sahəsi və s-i, 2-ci, 3-cü sənaye sahələri kimi yeni dəyər 

qoymaqla inkişafını nəzərdə tutur. 

【Ümid bəslənilən nəticə】 

・Azərbaycanda əlavə dəyərli emal məhsulları, xüsusi məhsulların yaradılması və turizm gücünün artırılması 

・Hokkaydoda stabil xammal təminatı sisteminin yaradılması (yarı emal olunmuş məhsulların idxalı və s) 

【Problemlər və həlli yolları】 

・

İstehsal, emal, marketinq, satışa qədər vahid sistemin yaradılması 

・Köhnəlməkdə olan zavodlar, texnikalar, avadanlıqların yenilənməsi ilə istehsal gücünün artımı 

・

Əlavə dəyərin qoyulması ilə keyfiyyətə nəzarət və qablaşdırma texnikası 

・

Avadanlıq üçün investisiya pulların, işin aparılmasına kapital tələbatına uyğun vəsait təminatı 

・Mütəxəssis kadrların təmin edilməsi və yetişdirilməsi 

・Stabil xammal təminatı sisteminin yaradılması 

Texnika transferi 

Kadr yetişdirilməsi 

Nəzarət sistemi 

・Regionlarda olan özünəməxsus bitkilərin 

(dərman bitkiləri, biyan, qarağat, bal və s) 

emalı və məhsula çevrilməsi (funksional 

qida) 

・Avropa və EEU bazarına (Rusiya, 

Qazaxıstan və s) ixrac üçün sertifikatların 

əldə edilməsi 

・Turizmlə  birlikdə  6-cı  sənayə  sahəsi  kimi 

iqtisadi xeyrinin genişləndirilməsi 

・Zəngin təbii sərvətlərdən istifadə etməklə 

xüsusi məhsulların hazırlanması (emal 

edilmiş qida məhsulları), satış yerlərinin 

tapılması, brendləşdirilməsi üzrə zəngin 

təcrübə   

・

Sağlam yaşam, funksional qida məhsulları 

ilə bağlı    sertifikatlar sisteminin 

yaradılması 

・6-cı  sənaye  sahəsi  kimi  dünya  bazarında 

tanınması 

Azərbaycanın ehtiyacları 

Uyğunluq 

Hokkaydo texnologiyası 

---