19
(3) Yaponiyanın dəstək siyasəti haqqında
Azərbaycan üçün Yaponiya höküməti və JICA-nın dəstək prinsipləri və başlıca siyasətləri aşağıdakı
kimidir. Azərbaycanda neft və təbii qaz layihələrində Yaponiya müəssisələri iştirak edirlər. Yaponiyanın
Neft Qaz Metal Milli Kooperasiyası (JOGMEC) Azərbaycanda neft istismarı işlərində vəzifələrin icrasına
zəmanət və s dəstək işlərini həyata keçirtməklə, enerji sahəsində əməkdaşlıq yüksək səviyyədə olsa da, son
illər xam neft qiymətinin kəskin aşağı düşməsi ilə ölkə iqtisadiyyatının zəifləməsi baş verdi. Bunun nəticəsi
olaraq, Azərbaycan tərəfi kənd təsərrüfatı, turizm, kiçik və orta sahibkarlığın inkişafı, qeyri-neft sektorunda
əməkdaşlığa böyük maraq göstərir.
Həmçinin, Azərbaycanın daxil olduğu GUAM ilə Yaponiya arasında 2007-ci ildə dialoq və əməkdaşlıq
üçün “GUAM+Yaponiya” birliyi yaradılmışdır. Əsas mövzu enerji sektoru, turizmin dirçəldilməsi,
investisiyaya dəstək olmaqla, 2015-ci il İyul ayında 6-cı iclası keçirilmiş və suya nəzarət, enerji
təhlükəsizliyi, turizm və beynəlxalq arenada əməkdaşlıqla bağlı müzakirələr aparılmışdır.
Cədvəl 5-2 Yaponiyanın yardım siyasəti
Xarici İşlər
Nazirlikləri
ölkələr üzrə
Ölkələr üzrə
yardım siyasəti
Başlıca məqsəd
(
çıxarış)
・Kənd təsərrüfatı, turizm, nəqliyyat sahəsinin dirçəldilməsi siyasəti、
・
Elektrik enerjisi, yolların infrastrukturunun inkişafı
Ölkələr üzrə
dəstək siyasəti
Orta məqsəd
(
çıxarış)
・
İnfrastruktur layihələri (enerji sahəsi, nəqliyyat sektoru, su və kanalizasiya
sahəsi)
・Sosial Xidmət (Sığorta, Səhiyyə, Təhsil, Ətraf-mühit siyasəti)
・
Kadrların yetişdirilməsinə dəstək (özəl sahə)
JICA
Məqsəd və əsas
tədbirlər
・
İqtisadi inkişafı qorumaq üçün mütləq olan iqtisadi və sosial infrastrukturun
yenilənməsi həmçinin sənayenin inkişafını qorumaq üçün kadr yetişdirilməsi
(Paytaxt Bakı ətrafında elektrostansiya tikintisi, regionlarda su və kanalizasiya
sisteminə dəstək, ictimai xidmətin yaxşılaşdırılması ilə əlaqədar təcrübələr)
(4) Hokkaydo şirkətlərinin beynəlxalq biznesə maraqları haqqında
Xaricə çıxmış Hokkaydo şirkətlərinin əsas istiqaməti (61%) Çin və Cənubi-Şərqi Asiya ölkələrinədir. Bu
ölkələrə çıxışda əsas məqsəd, ucuz əmək və xammalı tələb edən istehsal bazasının mərkəzləşmiş və etibarlı
(müddətli) istehsalıdır. Həmçinin, Yaponiya mətbəxinin məşhurluğunun yüksək olduğunu nəzərə alsaq,
Hokkaydonun ən güclü tərəfi kimi “qida” ilə bağlı dükan və restoranların açılması, kənd təsərrüfatı və dəniz
məhsullarının ixracatını misal gətirmək olar. Lakin, Yaponiya və digər dövlətlərin şirkətləri Çin və
Cənubi-Şərqi Asiya ölkələrinin bazarlarına çıxışı hədəfləmişlər. Bu istiqamətdə rəqabət kəskinləşməkdədir.
20
Rəsim 5-9 Hokkaydo şirkətərinin xarici bazarlara çıxma bölgüsü
Mənbə: JETRO Hokkaydo “2014-cü il üzrə xarici biznesə çıxışların real vəziyyəti ilə bağlı araşdırma”
(2015-ci il İyul ayı) əsasında hazırlanmışdır.
Buna görə də, Hokkaydo şirkətləri olaraq Hokkaydonun özünəməxsusluğundan (Cədvəl 5-3)
yararlanmaqla yeni bazar axtarışlarına ehtiyac duyulur. Hokkaydoda indiyədək xoş münasibətlərin
yaradılmasını qarşısına məqsəd qoyan regionların strategiyasını nəzərə almaqla, kənd təsərrüfatının
özünəməxsusluğu iqlim baxımından oxşar olan Rusiyanın uzaq şərq regionlarında və şimal-şərqi Asiya
ölkələri ilə kənd təsərrüfatı və heyvandarlıq sahəsinə infrastruktur layihələri və soyuq iqlimə malik
ərazilərdə texniki əməkdaşlıq, özəl sahədə biznes nailiyyətləri mövcuddur. Belə uğurlu təcrübələrdən
istifadə etməklə Hokkaydo şirkətlərinin bundan sonra eyni oxşarlıqlara malik Azərbaycana biznes çıxışları
mümkün görülməkdədir.
Cədvəl 5-3 Hokkaydonun sənaye müxtəlifliyinin özünəməxsusluqları
Kənd Təsərrüfatı
sahəsi
Özünəməxsusluğu
Kənd Təsərrüfatı
və Ərzaq
・Kənd Təsərrüfatı sahəsinin sənaye sahələrində payı çox yüksəkdir. (bütün ölkə üzrə orta
rəqəmdən 4 dəfə çox). Çox sahələrdə istehsal olunan məhsulların email ilə də məşğul olunur.
Tikinti və
İnfrasturuktur
・Tikinti və infrasturuktur sahəsinin sənayedə payı yüksəkdir. Hokkaydo üzrə 10.4%, ölkə üzrə
5.9%
Yaşam mühiti və
enerji
・
İllik orta temperatur ölkə daxilində ən aşağıdır. Ailədə adambaşına istifadə edilən enerji
istehlakına görəYaponiya üzrə 1-cidir. (24,500Coul/adam)
※GJ: Coul(fizikada enerjinin həcmi, istiliyin kəmiyyəti, görülən işin vahidi)
IT
・
Əhali sıxlığı ölkə daxilində ən aşağı göstəriciyə məxsusdur. (təxminən 70 nəfər/km
2
).
Xüsusilə qış mövsümündə uzaqda idarəetmə (fövqəladə hallar və tibb) çox vacibdir.
・Becəriləcək sahəsi genişdir. 23.4 ha/ev. Digər regionların göstəricisindən 14.6 dəfə böyükdür.
Ona görə kənd təsərrüfatında İT-də istifadə edilməkdədir.
Funksional qida
・
”Sağlam etmək” (Hokkaydo qida funksionallığını göstərən sistem) Yaponiyada ilk dəfə olaraq
məhz Hokkaydoda 2013-cüü il Aprel ayından etibarən başlanılmışdır.
Turizm
・
Burada qalan qonaqların sayı 24 milyon 180 min olmaqla Tokyonun ardınca ən böyük
göstəricidir. Müxtəlif biznes sahələri inkişaf etməkdədir.