Asqarova dilorom qurbonovna

«Grafik diktant». O‘quv topshirig‘ini qabul qilish, o‘quv amaliyotini bajarish, ya’ni ixtiyoriy (erkin) e’tibor rivojlanganligi darajasini aniqlash uchun L.A.Venger metodikasi bo‘yicha tashxis o‘tkazish.
Yo‘riqnoma:
– Katakli daftar varog‘idan olish va bolaga chiroqli naqshlar chizishni o‘rgatishni
taklif etish. – Men senga chiziqni qanday tortishni aytaman, sen men aytgandek qilib chiz. – Sen o‘ng qo‘ling qayerdaligini eslaysanmi?. To‘g‘ri, bu o‘sha qalam ushlab turgan qo‘ling. Qani uni yonga cho‘z-chi. Qayerni u ko‘rsatib turibdi (eshikni va boshq). – Demak, men qachon chiziqni o‘ng tomonga tortinglar desam sen eshik tomonga qaratib chizasan. – Chap qo‘ling qaerni ko‘rsatyapti? (derazani yoki boshq). -To‘g‘ri. Men qachon chap tomonga, desam sen chiziqni deraza tomongan tortasan. – Men faqat qaysi tomonga chiziqni chizishni aytmay, balki uning o‘zunligiga qancha ya’ni, bir katak yoki ikki katak bo‘lishini ham aytaman.
– Faqat men aytgan narsani chizinglar. Chiziq tortayotganingda to‘xtab, kutib tur, qachon men yangi chiziqni qanday chizishni aytganimdan so‘ng oldingisi to‘xtagan joydan boshlash kerak. Bolaga naqshni qaerdan boshlab chizishni ko‘rsatish (varaqning ustki chap burchagidan, chekkasidan biroz joy tashlab) va aytib turish kerak: bitta katakcha yuqoriga. Bitta katakcha o‘ngga. Bitta katakcha pastga. Bitta katakcha o‘ngga. Bitta katakcha yuqoriga. Bitta katakcha o‘ngga. Bitta katakcha pastga. Bitta katakcha o‘ngga. Bitta katakcha yuqoriga. Endi o‘zing xuddi chizganingga o‘xshatib davom ettir. «Diktant» to‘g‘ri bajarilgan holda quyidagi naqsh hosil bo‘lishi kerak: Agar bola xatoga yo‘l qo‘ysa, tuzating: Bu naqsh mashq uchun edi. Bola uni chiza turib yo‘riqnomani tushunishi kerak. Mustaqil chizishni davom ettirayotganida uni oxirigacha etkazish zarur.
Naqsh oxiriga etgach, bolaga navbatdagi naqshni qaerdan boshlash kerakligini
ko‘rsating va aytib turing: -Ikki katak yuqoriga. Bir katak o‘ngga. Bir katak yuqoriga. Ikki katak chapga. Ikki katak pastga. Bir katak o‘ngga. Ikki katak pastga. Ikki katak o‘ngga. Ikkita yuqoriga. Bitta o‘ngga. Bir katak yuqoriga. Ikkita o‘ngga. Bitta pastga. Bitta katak o‘ngga. Ikkita pastga. Naqshni chizishni o‘zing davom ettir. Endi chizish jarayonida hech qanday qo‘shimcha ko‘rsatmalar berilmaydi va xatolar tuzatilmaydi. Naqsh qatorini oxirigacha to‘liq chizib bo‘lingach, quyidagilarni aytib turishni boshlang: – Ikki katak tepaga, ikki katak o‘ngga, bir katak pastga, bir katak chapga («chapga» so‘zini ovozda alohida ta’kidlash kerak). Bir katak pastga. Ikki katak chapga. Ikki katak tepaga. Ikki katak o‘ngga. Bir katak pastga. Bir katak chapga. Bir katak pastga. Chizishni o‘zing davom ettir:
Va, nihoyat oxirgi naqsh: – Ikki katak tepaga. Bir katak chapga. Ikki katak tepaga. Bir katak o‘ngga. Bir katak pastga. Ikki katak o‘ngga. Bir katak pastga. Bir katak chapga. Ikki katak pastga. Uch katak o‘ngga. Ikki katak tepaga. Bir katak chapga. Ikki katak tepaga. Bir katak o‘ngga. Bir katak pastga. Ikki katak o‘ngga. Bir katak pastga. Bir katak chapga. Ikki katak pastga. Chizishni o‘zing davom ettir: