Ъавидляр айы
Yüklə 2,22 Mb.
|
322
Mən bütün iştirak edənlərə minnətdarlıq edib dedim: «Sağ olsun Sibir torpağı ki, bizim dahi şair-drammaturq H.Cavidi öz qoynunda 41 il qoruyub saxlamışdır». Mitinq və 100 yaylım atəşi Sibir tayqasında Cavid Əfəndinin 100 illik yubileyinin ilk sədası idi. Tabutu mən, Telman, Zakir və Qəhrəman çiynimizdə üzü Vətənə qaytarırdıq. Axşam Qəhrəmanın evində gözəl bir məclis, ehsan məclisi açdıq. Səssizcə ilk tikələri kəsdik. Din- məz-söyləməz. Sonra məclisə şair gəldi. Cavid şeiri... çox qə- ribə bir Cavid axşamı oldu. Dostluq məclisində Tayşet şəhər və rayon Partiya Sovet hüquq mühafizə orqan rəhbərləri işti- rak etdilər. Oktyabrın 23-də İrkutsk Vilayət Partiya Sovet orqan rəhbərlərinə minnətdarlığımızı bildirib Moskvaya uçduq. Biz bura üç nəfər gəlmişdik. Amma indi dörd nəfərik. Ağsaqqalı- mız isə böyük şair-drammaturq Hüseyn Cavid idi. Təyyarədə bizə xəbər verdilər ki, siz İrəvana yox, Bakıya uçmalısınız. Bu respublikamızın rəhbəri H.Əliyevin tapşırığı idi! Budur, 26 oktyabr 1982-ci il saat 16³º-dur, dahi H.Ca- vid 43 ildən sonra Bakıya qayıdıb. Hava limanında H.Cavidi yüzlərlə alim, ədəbiyyat, incəsənət xadimləri, partiya sovet rəhbər işçiləri, radio, televiziya və mətbuat əməkdaşları qarşı- ladı. Şairin qızı Turan Cavid qarşılayanlar sırasında idi. Sibir- dən sonra üçüncü mitinq burada Cavidin tabutu önündə oldu. Mitinqdə: Nazirlər Soveti Sədrinin müavini Fikrət Əhmədov, Mədəniyyət Naziri Zakir Bağırov, şair Bəxtiyar Vahabzadə, Naxçıvan Vilayət Partiya Komitəsinin Katibi Həmid Cəfərov çıxış etdilər. Və belə bir misilsiz tarixi işi həyata keçirənlərə dərin minnətdarlıq bildirdik. Maşın karvanı, insan axını başda Cavid Əfəndi olmaqla möhtəşəm Şirvanşahlar sarayına gəldi. Şirvanşahlar sarayında H.Cavid Bakı və respublikanın hər yerindən gələnlərlə böyük həsrətlə görüşürdü, pıçıldaşırdı, Vətənə gətirənlərə öz hisslə- rini bildirirdi. 323
Belə əzəmətli və ehtiramlı qarşılanmanın çox dərin, giz- li və insafsız birliyə gəlmək, ağıla sığmayan ideyalar irəli sü- rənlər tapılıb, birləşmiş və MK-ya təklif və tələblərlə getmiş- dilər. Bunların hamısının adı və mövqeyi hər bir Cavid se- vənə məlumdur. Əfsuslar olsun ki, bunların içərisində ilham verən Turan Cavid də var idi. Məgər bu cəhənnəm əzabını görən, çəkən var idi ki, Cavid qayıdışının qələbəsini özünə bağlasın və belə imansız və allahsız iddiada olsunlar?! Bunlar Cavidi Naxçıvanda yox, Bakıda fəxri xiyabanda üçüncü dəfə dəfn etmək istəyirdilər. Əsasda onu uzaqda dəfn etsəniz biz, onu sevənlər onu ziyarət etməyə gedə bilməyəcə- yik.
Bax belə bir amansız və insafsız tələblərə son qoymaq üçün 27 oktyabr 1982-ci il saat 15ºº-da Akademiyanın iclas zalında (Cavid yaşayan evin yaxınlığında) üç saatlıq respub- lika ziyalılarının Azərb. KP MK katibi Cavidin vətənə dön- məsində köməyi və dayağı olan Həsən Həsənovun rəhbərliyi ilə çox yadda qalan, ciddi və tarixi iclas-razılaşma keçdi. İclasın gündəliyi: H.Cavid harada dəfn olunsun? sözləri ilə müraciət edən MK katibi H.Həsənov şok vəziyyətə düş- məli oldu. Bir-birinin ardınca tribunaya qalxanlardan yazıçı, alim Qulu Xəlilov: - «Cavidi fəxri xiyabanda dəfn etmək hör- mətsizlikdir. Orada çoxlu juliklər, millətçilər var. Cavidi Si- birdən gətirən Həmid, Zakir, Telman qoy elə öz çiyinlərində də Naxçıvana aparsınlar», İsmayıl Şıxlı: - «Qoy Azərbaycanı- mızın hər yerində müqəddəs Cavid türbəsi ucalsın, elə əvvəl- cə Naxçıvanda», professor Abbas Zamanov, Əkbər Ağayev və Turan Cavid: - «Bir halda hamınız deyirsiniz Cavid Naxçı- vana aparılsın, biz də razıyıq». Mənim arzum xahişim, istə- yim qalib gəldi. Axı iştirakçıların üçü ilə axşam zəngləşib, görüşüb həqiqəti müdafiə etməyə and içmişdik və demişdik ki, çox paxıl və iddialı qonşuların gözü qarşısında böyük Ca- vidimizə mütləq Naxçıvanda məqbərə ucaldılmalıdır. Xalqın, torpağın yetirməsi hər yerdən öz ucalığını göstərməlidir. Bu 324
baxımdan həqiqətin müdafiəsinə mən inanırdım, belə də oldu. Bakı-Azərbaycanımız bu günlər Cavid dühası ilə, Cavid şə- rəfi ilə Şirvanşahlar sarayına axışırdı. Dahi Cavid Əfəndi bu sarayda bir həftə bizimlə, Turan xanımla, minlərlə gələn in- sanlarla, sənət sevərlərlə dinməzcə salamlaşdı və xüdahafiz- ləşdi. Və nəhayət 1 noyabr gecəsi, 45 ildən sonra Cavidi ya- şadığı binaya gətirib ikinci mərtəbədə, möhtəşəm zalda gül- çiçəyə bürüdük. Səhərisi gün, 2 noyabrda respublikamızın partiya rəhbəri Heydər Əliyev H.Cavidlə görüş-vidaya gəldi. Onunla birlikdə bütün respublikanın rəhbər işçiləri gəlmişdi. Görüşün belə uzanması isə mərkəzdən-paytaxtdan xüsusi mü- təxəssislərin Cavidin «Cavid» olmasının sübutu və təsdiqi ilə bağlı idi. Bəli, həqiqət zəfər çaldı. Və həmin gün Turan Cavid başda olmaqla bir qrup görkəmli alim, aktyor və yazıçı: Pro- fessor Abbas Zamanov, yazıçı Hüseyn Abbaszadə, xalq artisti Məlik Dadaşov ilə birgə xüsusi təyyarə ilə Naxçıvana uçduq. Təyyarədə Zakirlə birgə tabutun açıldığını, vurduğumuz mis- marların necə çıxarılmasını, vurulmasını yenidən görüb ba- xışlarımızla bir-birimizi təsdiqlədik. Və ən «sevindirici» hal o idi ki, bu 10 gün ərzində Turan xanım ilk dəfə bizimlə kəlmə kəsib danışdı. Bizdə olan rəsmi sənədlərə və foto şəkillərə çox diqqətlə, heyran və həyəcanla baxmağa başladı. Biz isə hələ Sibirdən Cavid Əfəndi ilə qayıdanda deyirdik, bizi qarşı- layanda Turan Cavid qarşısında diz çöküb, əlindən öpüb de- yərik:- «Atanın görüşünə xoş gəlmisən. Bu işimizlə fəxr edi- rik». Lakin bu baş tutmadı o heç tabuta yaxın gəlmədi və Za- kir Bağırovla kənarda dayandılar və nazirə çıxış üçün söz ve- rəndə birlikdə tabuta yaxınlaşdılar. Şirvanşahlar sarayında isə hamı bizi alqışlayır, təşəkkür edir. Lakin bir Turan xanım bizi görmürdü... Sonralar dəfələrlə minnətdarlıq edərək deyirdi: - «O vaxtlar mən şokdaydım». Bizim Naxçıvanda Vilayət Partiya Komitəsinin Birinci Katibi Kamran Rəhimov başda olmaqla, respublika rəhbərləri Yüklə 2,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|