Ayev В. Ch., ndKirish «inson resurslari iqtisodiyoti» fanining predmeti va mazmuni

Qisqacha xulosalar
Mamlakat aholisining faol qismi mehnat qilishga, mahsulot ishlab chiqarishga, xizmat ko‘rsatishga, o‘z kuchi, bilimini sarflaydi. Aholining faol qismi mehnatga layoqatli va mehnatga yaroqli aholidan tashkil topadi.
Har qanday mamlakat iqtisodiyoti asosini mehnat resurslari tashkil etadi. Ular jismoniy va aqliy qobiliyatga ega bo'lib, mehnat jarayonida moddiy ne’matlar va xizmatlarni yaratadi. Mehnat resurslarida jamiyatning mehnatga
bo'lgan ijtimoiy qobiliyati jamlangan bo'ladi.
Mehnat resurslari tarkibiga ijtimoiy ishlab chiqarishda ishtirok etmayotgan ayrim shaxslar (uy bekalari, talabalar) ham kiritilishi mumkin. Bu tarkib mehnat
zahiralarini tashkil etadi. Ushbu zahiradan kelajakda foydalanish mumkin.
XIV asrdagi «Naqshband» ta’ limoti mehnatsevarlik va mehnatni ulug’lovchi ta'limotdir.
Nazorat va muhokama savollari

1. «Inson resurslari iqtisodiyoti» fani nimani o'rganadi?

   
   

2. «Ishchi kuchi», «Mehnat resurslari», «Mehnat salohiyati», «Inson omili» va «Inson kapitali» tushunchalari o'rtasida qanday farq bor?

   
   

3. Ishlab chiqarish tizimida inson resurslarining o'rni qanday?

   
   

4. Fan-texnika taraqqiyoti inson resurslariga sifat jihatdan qanday ta’sir ko'rsatadi?

   
   

5.«Iqtisodiy faol aholi» va «ish bilan bandlik» tushunchalarining makroiqtisodiyotda tutgan roli nimadan iborat?

6. «Inson salohiyati» va «inson omili» tushunchalari o'rtasidagi aloqadorlik nimalarda namoyon bo'ladi?

• umumiy mehnatga layoqatlilik — bu, maxsus tayyorgarlik va malaka talab qilmaydigan mehnat qobiliyatini ifodalaydi;

  
  

• kasbiy mehnatga layoqatlilik — bu, maxsus bilimni, alohida malakani talab qiluvchi mehnat qobiliyatidir;

  
  

• maxsus mehnatga layoqatlilik — bu, shaxsning ma’lum ishlab chiqarish va tabiiy sharoitlarda maxsus bajariladigan mehnat bo‘yicha qobiliyatidir. Zamonaviy ishlab chiqarish sharoitlarida jamiyat inson resurslarining sifat ko‘rsatkichlarini takomillashtirishda mehnatga kasbiy layoqatlilik alohida ahamiyat kasb etadi. Mehnatga layoqatlilik ishchi kuchining imkoniy unumdorligidan iborat. Uning sifati xodimning malakasi, kasb-koriga bog’liq bo‘lib, u mehnat unumdorligida namoyon boiadi.

  
  

Inson resurslarining ijtim oiy m ehnatning yuqori sam arasini ta’minlaydigan, mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning optimal imkoniyatini ifodalaydigan, mehnat faoliyatiga muvofiq keladigan sharoitlar birligidir. Inson resurslari mehnat qobiliyatlarining jamini (ularning miqdor va sifat jihatdan munosabatlarini), ya’ni alohida ishchining vajami ishchi kunining mehnat faoliyatida qatnashish imkoniyatlarini ifodalaydi. Inson resurslarining mehnat resurslaridan sifat jihatlari bo'yicha farqi ham shunda (26).