kommersiya direktoru və kompaniyanın prezidenti ilə üz-üzə qaldım. Mən ayağa
qalxdım və danışmaq üçün qəhrəmancasına cəhd etdim. Lakin bəlli oldu ki, mən
çətinliklə yalnız civildəyə bilirəm.
Hamı stolun ətrafında əyləşmişdi, buna görə də mən bloknotun vərəqində
yazdım:
“Cənablar, mənim səsim batıb və mən danışa bilmirəm”.
“Sizin yerinizə mən danışacağam”, – dedi prezident. O, mənim parçalarımın
nümunələrini göstərdi və onların müsbət keyfiyyətlərini qeyd etdi. Mənim
malımın üstünlüklərinin canfəşanlıqla müzakirəsi başlandı. Müzakirənin gedişin-
də prezident mənim tərəfimdə çıxış edirdi. Özümün müzakirədə iştirakım yalnız
bundan ibarət idi ki, başımla təsdiq edir və gülümsəyirdim.
Bu, öz-özlüyündə yeganə olan konferensiyanın nəticəsində mən ümumi
qiyməti 1 600 000 dollar təşkil edən yarım milyon yard uzunluğunda parça üçün
kontrakt bağladım – bu, mənim nə vaxtsa aldığım ən iri sifariş idi.
Dəqiq bilirəm ki, səsim o vaxt batmasaydı, mənimlə kontrakt bağ-
lanmayacaqdı, çünki məsələnin bütün təfərrüatları ilə bağlı mənim təsəvvür-
lərim yanlış idi. Beləcə, mən başqasına doyunca danışmağa imkan verməyin nə
qədər sərfəli olduğunu təsadüfən aşkar etdim”.
Elektrik kompaniyasından olan Cozef S.Vebb də eynilə həmin kəşfi etmişdi.
Cənab Vebb Pensilvaniya ştatında, işləri uğurla gedən Hollandiya mənşəli
fermerlərin məskunlaşdıqları kənd təsərrüfatı rayonunda müfəttiş səfərini
yerinə yetirirdi.
“Niyə bu adamlar elektrikdən istifadə etmirlər?” – deyə o, imkanlı fermerin
yanından keçəndə kompaniyanın yerli nümayəndəsindən soruşdu.
“Onlar simicdirlər. Onlara nə isə satmaq qeyri-mümkündür, – deyə
nümayəndə dilxor-dilxor cavab verdi. – Mən buna cəhd etmişəm, amma bir şey
çıxmayıb. Bundan əlavə, onlar kompaniyadan narazıdırlar”.
Bu bəlkə də ümidsiz idi, lakin cənab Vebb, hər halda, bəxtini sınamağı qərara
aldı və fermanın qapısını taqqıldatdı. Qapı lap azacıq aralandı və oradan artıq
yaşlaşmış xanım Drukenbrok boylandı.
“O, kompaniyanın nümayəndəsini görcək, – deyə bu əhvalatı təsvir edən
cənab Vebb mənə danışırdı, – qapını düz bizim sifətimizə çırpıb bağladı. Mən
qapını təkrarən döydüm və qapı yenə də azacıq aralandı. Bu dəfə o, bizim
kompaniyamız haqqında nə fikirləşirdisə, hamısını sifətimizə döşəməyə başladı.
“Xanım Drukenbrok, – dedim mən, – bağışlayın ki, sizi narahat etdik. Ancaq
mən bura sizi elektrikdən istifadə etməyə dilə tutmaq üçün gəlməmişəm. Mən,
sadəcə olaraq, bir az yumurta almaq istəyirəm”.
O, qapını açdı və şübhə ilə bizi nəzərdən keçirdi.
“Mən kohinhinlərin əla cücələrini gördüm və bir düjün təzə yumurta almaq
istəyərdim”.
Qapı bir az da coşdu: “Siz haradan bilirsiniz ki, mənim toyuqlarım kohinhin
cinsidir?” – deyə o, marağını qane etmək üçün soruşdu.
“Mən özüm də toyuq saxlayıram, – cavab verdim, – və etiraf etməliyəm ki,
kohinhin toyuqlarının bundan yaxşılarını heç vaxt görməmişəm”.
“Niyə siz öz toyuqlarınızın yumurtasını istifadə etmirsiniz?” – deyə o, bir
qədər şübhə ilə soruşdu.
downloaded from KitabYurdu.org
“Ona görə ki mənim leqqornlarım ağ yumurta yumurtlayır, evdar qadın
olaraq siz gözəl bilirsiniz ki, piroq hazırlanmasında ağ yumurtalar qəhvəyi
rənglilərlə heç bir müqayisəyə girmir. Mənim həyat yoldaşım isə öz piroqları ilə
fəxr edir”.
Bu vaxt artıq sülhpərvər vəziyyətdə görünən xanım Drukenbrok eyvana
çıxmağa cürət etmişdi. Mən ətrafa göz gəzdirərək fermada yaxşı bir yağ
emaledicinin olduğunu gördüm.
“Bilirsinizmi, xanım Drukenbrok, – deyə mən davam etdim, – mərc qoşmağa
hazıram ki, siz öz toyuqlarınızdan ərinizin yağhazırlayandan qazandığından çox
qazanırsınız”.
Tap-p! Düz nöqtəsinə vurdum. O, eyvandan düşdü. Hə də, əlbəttə, onun
qazancı daha çoxdur. İndicə o, mənə bu barədə danışar. Amma öz uzunqulaq
ərini isə bunu etiraf eləməyə məcbur edə bilmir.
O, bizi öz hininə baxmağa dəvət etdi. Baxış zamanı onun fikirləşib tapdığı bir
neçə xırda təkmilləşdirmələrə diqqət yetirdim və tərifləri yağdıraraq bunları
səmimi-qəlbdən bəyəndiyimi bildirdim. Müəyyən yem növlərini və müəyyən
temperaturlar məsləhət elədim, müxtəlif məsələlərlə bağlı onun məsləhətini
soruşdum. Biz qızğın söhbət edir, təcrübəmizi bölüşürdük.
Nəhayət, o qeyd etdi ki, onun qonşularından bəzisi öz hinlərinə elektrik
çəkib və bu, əla nəticələr verir. O nə etməli olduğu barədə mənim səmimi rəyimi
bilmək istəyir. İki həftədən sonra xanım Drukenbrokun kohinhinləri
məmnunluqla qaqqıldaşır və özlərini elektrik işığında eşələyirdilər. Mən yeni
müştəri əldə etdim, o daha çox yumurta – hamı razı qalmışdı.
Lakin mən – bu əhvalatda ən əsas olan da məhz elə budur – Pensilvaniyadan
olan fermerin həyat yoldaşını elektrikdən istifadə etməyin sərfəli olduğuna heç
vaxt inandıra bilməzdim, əgər ona bu haqda birinci danışmağa imkan
verməsəydim.
Belə adamlara öz malını dürtüşdürə bilməzsən. Qoy onlar özləri onu almaq
istəsinlər”.
“Bu yaxınlarda “Nyu-York Gerald Tribun” qəzetinin səhifəsində böyük
təcrübəsi olan yüksək kvalifikasiyalı mütəxəssisə iş təklif olunması ilə bağlı elan
dərc etdirilmişdi. Çarlz T.Kubelis elana hay verərək göstərilən ünvana cavab
göndərdi. Bir neçə gündən sonra o, söhbətə gəlmək dəvətiylə məktub aldı. O,
söhbətə getməzdən əvvəl arayışlar toplamaq və firmanın başçısı haqqında
bacardıqca çox məlumat öyrənmək üçün Uoll-Stritdə xeyli vaxt keçirdi. Söhbətin
gedişində o qeyd etdi: “Sizin müəssisəniz kimi reputasiyaya malik olan bir yerdə
işləmək mənə fövqəladə dərəcədə xoş olardı. Mən eşitmişəm ki, siz bu işi yazı
stolu olan bir otaq və bir nəfər stenoqrafçı xanımla başlamısınız. Bu, doğrudur?”
İşləri uğurla gedən hər bir işgüzar adam, belə desək, özünün ilk addımlarını
xatırlamağı sevir. Bu adam da istisna təşkil etmirdi. O, cibində cəmi 450 dollar və
başında orijinal ideyası ola-ola bu işə necə başladığı ilə bağlı uzun-uzadı danışdı.
O ruhdan düşməyərək necə çalışdığını, onu lağa qoyanlara necə fikir
vermədiyini, bazar və bayram günlərində də sutkada on iki saat necə işlədiyini,
nəhayət, bütün maneələri adladığını, indi isə Uoll-Stritin iri işbazlarının
hamısının kömək və informasiya üçün ona müraciət etdiklərini danışdı. O, öz
reputasiyası ilə fəxr edirdi və onunla fəxr etməyə haqqı da var idi. O, bütün
downloaded from KitabYurdu.org