Azərbaycan demokratik respublikasi
Yüklə 0,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- CƏMOBƏY HACĠNSKĠ
- XUDADATBƏY MƏLĠK – ASLANOV
66
CƏMOBƏY HACĠNSKĠ
Odlar yurdu № 18, sentyabr 1989. Cəmobəy Süleyman oğlu Hacinski 1888-ci il iyunun 14-də Azərbaycanın qədim şəhərlərindən biri olan Qubada anadan olmuşdur. O, görkəmli siyasi və ictimai xadim Mehdibəy Hacinskinin (1879 - 1941) kiçik qardaşıdır. Hələ gənc yaşlarından Bakıya köçən C.Hacinski burada gimnaziya bitirmiş, 1907-ci ildə Bakıda rus dilində çap olunan ―Kaspi‖ qəzetində müxbir kimi fəaliyyətə başlamışdır. O, həmin dövrdə Peterburq Universitetinin hüquq fakultəsinə daxil olaraq 1914-cü ildə ali təhsilini başa vurmuşdur. C.Hacinski 1915-ci ilin dekabrından 1917-ci ilin aprelinə qədər Batum vilayətində və Dənizkənarı rayonda dünya müharibəsi dövründə zərər çəkənlərə kömək göstərmək üzrə müsəlman qaçqın komitəsinin müvəkkili vəzifəsində işləmişdir.
1917-ci ilin aprelində C.Hacinski Müvəqqəti hökumətin Zaqafqaziya komitəsinin müvəkkili təyin olunmuş, iyuladək bu vəzifədə çalışmışdır. İyul ayında isə Zaqafqaziya kəndli depupatları icraiyyə komitəsinin sədr müavini seçilmiş və oradan nümayəndə kimi Rusiya məclisi – müəssisanına yeni seçkilər üzrə Zaqafqaziya mərkəzi komissiyasının sədri vəzifəsinə göndərilmişdir.
1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan Demokratik Respublikası elan olundu. C.Hacinski bitərəf F.Xoyskinin (1875 - 1920) təşkil etdiyi birinci kabinədə dövlət nəzarətçisi vəzifəsini icra etmişdir. Həmin il iyunun 17-də F.Xoyskinin başçılıq etdiyi hökumət kabinəsi istefaya çıxdığı üçün C.Hacinski tutduğu vəzifəni tərk etmişdir.
C.Hacinski 1918-ci il dekabrın 7-də Bakıda təntənəli surətdə açılmış Azərbaycan parlamentinə üzv seçilmişdir.
Cəmobəy Hacinski Nazirlər Şurasının sədri Nəsibbəy Yusifbəylinin (1881 - 1920) təşkil etdiyi birinci kabinədə (14.IV.1919) və ikinci (22.XII.1919) kabinədə poçt və teleqraf naziri təyin olunmuşdur. Onun Şimali Azərbaycanda rabitə sahəsinin inkişafında fəaliyyəti diqqətəlayiqdir. Görkəmli Azərbaycan iqtisadçısı Məmmədhəsən Baharlı (1896 - 1943) bu barədə 1921 –ci ildə geniş məqalə yazmışdır. 1920-ci il martın 30-da C.Hacinski bütün kabinə ilə birlikdə istefaya çıxmışdır.
1920-ci il aprelin 27-də baş verən hadisələrdən sonra Hacinski ədliyyə komissarlığında inzibati – maliyyə şöbəsinin rəisi təyin olunmuşdur. 1922-ci il aprelin 21-də əsassız ittiham olunaraq həbsə alınmış, 3 il məhbəsdə yatdıqdan 67
sonra bünövrəsi hələ 1919-cu ildə Arxangelsk vilayətində qoyulan və dünyada ilk konslager hesab olunan məşhur Solovkiyə göndərilmişdir. Üç il də burada saxlandıqdan sonra 1928-ci ilin iyulunda azad edilmiş, Bakıya qayıtmışdır. C.Hacinski həmin ilin iyulundan respublika kənd təsərrüfatı kooperasiyası ittifaqında (―Göybirliyi‖) plan şöbəsinin katibi və sonra müdiri olmuşdur. 1933-cü il noyabrın 1-dən Azərittifaq sistemində işləyən C.Hacinski 1934-cü il noyabrın 6- da sənaye kooperasiyasında baş məsləhətçi vəzifəsinə keçmişdir. Həmin vəzifənin 1937-ci il yanvarın 7-də ləğv olunması ilə əlaqədar olaraq C.Hacinski işdən çıxarılmış, 1938-ci il noyabrın 24-də yenidən həbs olunmuş və 1942-ci ildə Kirov vilayətinin Vyatka konslagerində həlak olmuşdur.
Mövsüm Əliyev.
68
Odlar yurdu, № 5 – 6, mart 1989. Məşhur alim, ixtiraçı – mühəndis Xudadatbəy Ağa oğlu Məlik – Aslanov 1879-cu ilin aprelində Şuşa şəhərində anadan olmuşdur. O, 1899-cu ildə Şuşa realni məktəbini bitirərək, Peterbur q Yol Mühəndisliyi institutuna daxil olmuş və 1904-cü ildə ali təhsilini birinci dərəcəli diplomla başa vurmuşdur. Xudadatbəy 1901- 1904 –cü illərdə RSDFP – nın üzvü olmuş və Peterburq komitəsində çalışmışdır. Sonra, o, heç bir partiyaya mənsub olmamış və ömrünün axırına qədər bitərəf qalmışdır. İnstitutu bitirdikdən sonra Voloqda Petrozavodsk dəmiryolu çəkilişi ilə əlaqədar olaraq, altı ay Peterburqda işləmişdir. O, 1905-ci ilin əvvəlində Tiflisə köçmüş və Zaqafqaziya dəmir yolu idarəsində işləməyə başlamışdır. Əvvəlcə stansiya rəisinin köməkçisi, sonra Zaqafqaziya dəmir yolunun ən ağır və dağlıq hissəsi hesab edilən Suram aşırımı keçidində yol xidməti rəisinin köməkçisi, daha sonra isə rəisi təyin olunmuşdur. Onun rəhbərliyi altında olan sahədə xeyli mülki tikinti aparılmış, ikinci yolun çəkilişi davam etdirilmiş Çiatura marqans mədəninə ensiz dəmir yolu çəkilmiş və s. texniki işlər görülmüşdür. Bu dövrdə onun dörq elmi məqaləsi Peterburq jurnallarında çap olunmuşdur. İstedadlı mühəndis dəmir yol texnikası sahəsində yeni ixtiraları ilə dünyada tanınırdı.
1917-ci ildə Rusiyada fevral – burjua inqilabı baş verdi. Həmin il martın 9-da Müvəqqəti hökümətin göstərişi ilə X.Məlik – Aslanov Tiflisə köçürülmüş və Zaqafqaziya dəmir yolu üzrə müvəkkil təyin olunmuşdur. O, 1917-ci il noyabrın 15-də Zaqafqaziya komissarlığında Dəmir Yolu Nəqliyyatı Nazirliyi üzrə komissar və 1918-ci il aprelin 26-da yaranmış müstəqil Zaqafqaziya Federativ Respublikası hökümətində dəmir yolu (nəqliyyatı) naziri idi. 1918-ci ildə onun Tiflis dəmir yolu nəqliyyatı tarixindən bəhs edən kitabı (rusca) çap olunmuşdur.
Xudadatbəy Məlik – Aslanov bitərəf F.X.Xoyskinin (1875 - 1920) təşkil etdiyi birinci kabinədə dəmir yolu nəqliyyatı naziri və poçt – teleqraf naziri olmuşdur. O, F.Xoyskinin başçılıq etdiyi ikinci və üçüncü kabinələrdə də dəmir yolu naziri vəzifəsini tutmuşdur. X.Məlik – Aslanov dekabrın 7-də Bakıda açılmış Azərbaycan parlamentinin üzvü seçilmişdir. O, nazirlər şurasının sədri Nəsibbəy Yusifbəylinin təşkil etdiyi birinci və ikinci kabinədə də həmin vəzifəni icra etmişdir. X. Məlik – Aslanov təşkilatçılıq qabiliyyətinə görə N.Yusifbəylinin birinci müavini təyin olunmuşdu. Bundan başqa, o, 1919-cu il iyunun 11-də yaradılmış respublika Yüklə 0,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|