Azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti magistratura məRKƏZİ
Yüklə 1,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
79
хərclərinin analitik uçоtu təşkil olunmalıdır; dövriyyə vəsaitlərindən səmərəli istifadə üçün işlənib hazırlanan tədbirlər planı sintеtik və analitik təhlil matеriallarına uyğun olmalıdır; auditor yoxlama zamanı yoxlamanı dövriyyə vəsaitləri ilə əlaqəsi оlmayan matеriallarla yükləməməlidir və s. Dövriyyə vəsaitlərindən istifadənin səmərəliliyinin daha da artırılması müəssisənin də mənfəətinin artmasına və bu da ölkə ərazisində ÜDM-nin də yüksəlməsinə gətirib çıxarır. Artımın əldə olunması üçün isə dövriyyə vəsaitlərindən istifadənin səmərəliliyinin artırılması üzrə maliyyə nəzarəti sistemini də təkmilləşdirmək lazımdır. Maliyyə nəzarətinin təkmilləşdirilməsi nəzarətin ən müasir mexanizmlərinin tətbiqini, nəzarət sisteminin əlaqələndirilməsini, təsir gücünün artırılmasını və s. nəzərdə tutur. Bizim ölkəmizdə də son dövrlər maliyyə nəzarəti inkişaf etsə də, onun da müəyyən çatışmazlıqları vardır. Ölkəmizdə maliyyə nəzarəti sisteminin əsas problemlərindən biri əlaqələndirmənin yoxluğu, bir təsərrüfat subyektində eyni zamanda bir neçə nəzarətçinin yoxlamalar təşkil etməsi olmuşdur. Bu sahədə mövcud olan çatışmazlıqlara həmçinin aşağıdakıları da aid etmək olar:
Ölkə üzrə ümumi maliyyə nəzarəti standartları formalaşmamışdır;
Daxili və xarici maliyyə nəzarətini həyata keçirən orqanların görməli olduğu işlər lazımi dərəcədə fərqləndirilməmişdir;
reqlamentləşdirilmiş qaydalar mövcud deyildir və s. Müstəqillik əldə etdikdən sonra maliyyə nəzarətinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı bir sıra tədbirlər görülmüşdür. Buraya qəbul olunan qanun layihələri, imzalanan fərmanlar və s. aid oluna bilər. Bunların bəzilərinə aşağıdakıları aid edə bilərik: 80
―İstehsal, xidmət, maliyyə-kredit fəaliyyətinə dövlət nəzarətinin qaydaya salınması və əsassız yoxlamaların qadağan edilməsi haqqında‖ 1996-cı il 17 iyun tarixli 463 saylı fərman;
―Dövlət nəzarəti sisteminin təkmilləşdirilməsi və sahibkarlığın inkişafı sahəsində süni maneələrin aradan qaldırılması haqqında‖ 7 yanvar 1999-cu il tarixli fərman;
"Sahibkarlığın inkişafına mane olan müdaxilələrin qarşısının alınması haqqında" 28 sentyabr 2002-ci il tarixli fərmanı;
verilmiş ―Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyi tərəfindən dövlət maliy- yə nəzarətinin həyata keçirilməsi qaydaları haqqında‖ 1-64 saylı, 27 iyun 2001-ci il tarixli təlimatı
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 3 sentyabr tarixli 377 nömrəli sərəncamı ilə təsdiq edilmiş ―Korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Dövlət Proqramı (2004- 2006-cı illər)‖ və s. Ölkə ərazisində Auditorun peşə məsuliyyətinin icbari sığortası haqqında‖, ―Daxili audit haqqında‖, ‖, ―Banklar haqqında‖, ―Mühasibat uçotu haqqında‖, ―Maliyyə-sənaye qrupları haqqında‖ və s. bu kimi qanunların qəbulu auditin ölkə iqtisadiyyatında və cəmiyyətin həyatında oynadığı rol və vəzifələri əks etdirir. Həmçinin, ötən dövr ərzində iqtisadi-maliyyə həyatında və qanunçuluq sferasında baş verən dəyişikliklər nəzərə alınmaqla və beynəlxalq təcrübəyə uyğun olaraq ―Auditor xidməti haqqında‖ Azərbaycan Respublikasının Qanununa çoxsaylı əlavə və dəyişikliklər edilmişdir.
1999-2008-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında Auditorlar Palatası tərəfindən ilk dəfə olaraq ―Azərbaycan Respublikasında audit sisteminin islahatı‖ konsepsiyası işlənib hazırlanmış və mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarına təqdim edilmişdir. Burada audit sisteminin normativ hüquqi bazasının təkmilləşdirilməsi, beynəlxalq təcrübə əsasında ölkədə auditin təşkili, ölkəmizdə auditor kadrlarının 81
hazırlanması və ixtisasartırmasının istiqamətləri, auditin keyfiyyətinin yüksəldilməsi və ona nəzarətin təkmilləşdirilməsi və s. istiqamətdə təkliflər işlənib hazırlanmışdır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 3 sentyabr tarixli 377 nömrəli sərəncamı ilə təsdiq edilmiş ―Korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Dövlət Proqramında (2004- 2006-cı illər)‖ auditor xidmətinin təkmilləşdirilməsi məqsədilə auditin qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsi və auditor xidmətinin beynəlxalq audit standartlarına uyğunlaşdırılması, milli audit standartlarının hazırlanmasının başa çatdırılması və s. kimi məsələlərin həlli Auditorlar Palatasına tapşırılmışdır. ―Azərbaycan Respublikasinda auditor xidmətinin inkişaf konsepsiyasi‖nda 2014-2020-ci illərdə həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuş tədbirlər aşağıdakı istiqamətlərdədir:
Auditor xidmətinin normativ hüquqi bazasının təkmilləşdirilməsi üzrə:
Auditor fəaliyyətinin idarə olunması, tənzimlənməsi və auditin institusional potensialının gücləndirilməsi üzrə:
Auditor xidmətinin keyfiyyətinin yüksəldilməsi üzrə;
Auditor kadrlarının hazırlanması və yenidən hazırlanması üzrə;
Auditin təşkili üzrə;
Auditdə şəffaflığın artırılması, haqsız rəqabət və korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə;
Auditin təşkili və tənzimlənməsinə dair metodik vəsait və tövsiyələrin hazırlanması üzrə;
Auditdə informasiya texnologiyalarının tətbiqi üzrə;
Nəşrlər, seminar və konfransların keçirilməsi üzrə;
Təhlil, tədqiqat və sosioloji sorğular üzrə; Yüklə 1,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|