bildim.
1955-ci ildə Partiya məktəbi 4 illik Ali Partiya məktəbi
statusu aldı. Məktəbə rayon partiya komitələri tərəfindən
göndərilən namizədlər Mərkəzi partiya komitəsinin 3 nəfər
dən ibarət xüsisi komissiyasında (mərkəzi komitənin II kati
bi, təşkilat şöbəsinin müdiri, Ali partiya məktəbinin direkto
ru) müsahibə yolu ilə yoxlanılır və iki fənndən (partiya tari
xi və Azərbaycan (və ya rus) dilindən) imtahana buraxılırdı.
Komissiyanın imtahana buraxdığı və imtahanlardan yüksək
qiymət alan şəxslər Mərkəzi partiya aparatının qərarı ilə Ali
Partiya məktəbinin müdavimləri kimi təsdiq edilirdi. 1955-
59-cu illərdə Bakı Ali Partiya məktəbində hər il təxminən
100 nəfər Azərbaycandan təhsilə qəbul olunurdu. Bundan
əlavə, Bolqarıstandan 10 nəfər türk, Güncüstan və Erməni
stanın hərəsindən isə 5-10 nəfər (əksəriyyəti azərbaycanlı
lar) ali təhsil alırdılar.
Ali partiya məktəbində Cənubi Azərbaycandan əsasən
1945-46-cı illərdə Azərbaycana pənah gətirmiş azərbaycanlı
demokrat ziyalıları üçün hər il xüsusi fakültədə 50-60 nəfər
təhsil alırdı. Demək olar ki, Cənubi Azərbaycandan gəlmiş
demokrat ziyalıların 90-95% Bakı Ali partiya məktəbini qur
tardılar və öz təşkilatlarında və digər yerlərdə işə göndəril
dilər.
1960-6İCİ dərs ilində məlum oldu ki, bütün Sovetlər
İttifaqı üzrə Ali partiya təhsili sistemində islahat aparılır. Ali
partiya məktəbləri əvəzinə ikiillik ixtisası təkmilləşdirmə
məktəbləri və qısa müddətli kurslar sistemi saxlanıldı.
Deputat körpüsü
1959-cu ildə Respublikanın Tovuz rayonunun Qəribli
seçki dairəsindən Azərbaycan SSR ali sovetinə (V çağırış)
deputat seçildim. Seçicilərimlə ilk görüşdə mənə verilən
266
t a p ş ı r ı q l a r d a n b i r i Q ə r ib li k ə n d i n i n o r t a s ı n d a n k e ç ə n ç a y ın
ü z ə r i n d ə n a s m a ( « k a n a t» ) k ö r p ü ç ə k m ə k id i. B e l ə k i, ç a y a
sel g ə l d i k d ə m ə k t ə b ş a g i r d l ə r i n i n y a r ıs ı d ə r s ə g e d ə b i l m i r
d ilə r .
R e s p u b l i k a ə h ə m i y y ə t l i t ə d b i r o lm a d ığ ı ü ç ü n b u k ö r
p ü n ü n t i k i l m ə s i n i d ö v l ə t p l a n ı n a d a x il e tm ə k q e y r i m ü m k ü n
id i.
D e p u t a t l ı ğ a g ö r ə a l d ı ğ ı m a y lıq v ə s a it h e s a b ın a ( 5 0 0
r u b .) ik i b ö y ü k m a ğ a r a m e ta l tr o s t a la r a q d ə m i r y o lu i l ə T o
v u z r a y o n u n a g ö n d ə r d i m v ə n ö b b ə t i g e d i ş i m d ə k ö r p ü n ü n
i n ş a s ı n a b a ş l a n d ı . B ir n e ç ə a y d a n s o n r a ç a y ın ik i s a h ilin i b i r
l ə ş d i r ə n a s m a k ö r p ü n ü n a ç ıl ı ş ı n a m ə n i d ə d ə v ə t e t d i l ə r . S e
ç i c i l ə r i m l ə b u g ö r ü ş ü m d ə T o v u z u n ta n ın m ış a ş ı q l a r ı n d a n
a ş ıq İ m r a n v ə a ş ı q Ə m r a h d e p u ta tın g ə l i ş i n ə q o ş d u q l a r ı
« X o ş g ə l m i s ə n d e p u t a t ı m ı z » m a h n ı s ı n ı m ə h a r ə t l ə ifa e t d i l ə r .
S o n r a k ı i l l ə r d ə h ə m i n a ş ı q l a r l a B a k ı d a d ə f ə l ə r l ə g ö r ü ş m ü ş
v ə a r z u e t d i k l ə r i x a h i ş l ə r ü z r ə o n l a r a k ö m ə k e t m i ş ə m .
M ə n ə m ə l u m d u r k i, h ə m i n k ö r p ü Q ə r i b l i d ə i n d i d ə
« d e p u t a t k ö r p ü s ü » a d la n ır .
İ n d i k i M i l li M ə c li s i n d e p u t a t l a r ı t ə r ə f i n d ə n b e l ə x e y i r
x a h i ş l ə r g ö r ü l m ə s i n i a r z u e d i r ə m .
Dövlət Neft Akademiyasında 40 il
« Ö m r ü n ü n ə s a s h i s s ə s i n i b u m ö t ə b ə r t ə h
s i l o c a ğ ı n d a k e ç i r m i ş v ə b i r n e ç ə n ə s i l
m ü h ə n d is , n e f tç i, y a x u d s ə n a y e n i n b a ş q a
s a h ə l ə r i ü ç ü n m ü t ə x ə s s i s l ə r h a z ı r l a m ı ş
i n s a n l a r b ö y ü k h ö r m ə l ə l a y i q d i r . . . »
HEYDƏR ƏLİYEV
B u s ə t r l ə r i n m ü ə l l if i ö m r ü n ü n tə n y a r ıs ı n ı , 4 0 ilin i in
d ik i D ö v l ə t N e f t A k a d e m iy a s ı n d a ( ə v v ə l l ə r N e f t v ə K i m y a
267
institutu adlanırdı) işləmişdir və indi də işləyir. Hesab edi
rəm ki, ömrümün bu dövründə də respublikanın siyasi həyatı
ilə tanışlıq oxucu üçün maraqlı olar.
1959-cu ilin yayında Azərbaycan partiya təşkilatının
rəhbərliyi dəyişdirildi. İmam Daşdəmir oğlu Mustafayevin
əvəzinə Respublika partiya təşkilatının 1 katibi vəzifəsinə
partiya rəhbərliyinin (Moskva) təklifi ilə Vəli Yusif oğlu
Axundov seçildi.
SSRİ rəhbərliyində hakim mövqeləri tutan Nikita
Xruşşov və Anastas Mikoyan (SSRİ Ali Soveti Rəyasət
Heyətinin sədri) birliyinin təklifi ilə edilmiş bu siyasi rəh
bərlik dəyişməsi bununla qurtarmadı: Azərbaycanın Partiya
işlərinə nəzarəti gücləndirmək üçün Moskvadan Vladimir
Semiçastnı II katib göndərildi və geniş miqyasda kadr dəy
işməsinə başlandı.
Bu şərlərin müəllifi Azərbaycan Dövlət Neft və Kim
ya institutunun partiya tarixi kafedrasına dosent vəzifəsinə
işə göndərildi.
Göstərilən dövrdə Neft və Kimya institutu Respubli
kada və SSRİ-də ən hörmətli ali məktəblərdən biri idi. Onu
demək kifayətdir ki, 60-70-ci illərdə bu institutda 100-ə ya
xın xarici ölkədən tələbələr təhsil alırdılar. İnstitut 1992-ci
ilin martında Dövlət Neft Akademiyası adma layiq görü
lmüşdür.
Doktorluq dissertasiyası üzərində elmi işimi qurtardım,
1968-ci ilin sonunda müdafiə etdim, həmin ilin avqustunda
kafedra müdiri seçildim.
Bu gün qürur hissi ilə deməyi lazım bilirəm ki, həya
tımın bu ağır illərində (1961-68) mən sınmadım (məni sındı
ra bilmədilər). Deməliyəm ki, rəhbər vəzifələrdən azad edi
lən bəzi şəxslər isə tab gətirməyərək, tez sındılar. Belə və
zifə düşgünlüyü isə faciədir.
Dövlət Neft Akademiyasında 21 il kafedra müdiri və 5
il partiya komitəsi katibi vəzifələrində işləmişəm.
268
Partiya komitəsi katibi vəzifəsi Azərbaycan partiya
təşkilatı bürosunun namenklaturası olduğuna görə bu vəzi
fəyə namizədi o zaman Azərbaycana rəhbərlik edən Heydər
Əliyev 1981-ci ilin noyabrında qəbul etdi.
Oxucuya bildirmək istəyirəm ki, sovet üsul-idarəsi
dövründə Azərbaycana başçılıq etmiş 5 nəfərin rəhbərliyi
dövrü (M.C.Bağırov, İman Mustafayev, Vəli Axundov, Hey
dər Əliyev, Kamran Bağırov) məsul partiya vəzifələrində iş
ləmişəm və bu şəxslərlə şəxsi görüşlərim olmuşdur. Demə
liyəm ki, bütün bunlar içərisində Heydər Əliyevin təşkilat
çılıq bacarığı üçün əsas əlamət ondan ibarətdir ki, bütün mə
sələlərə o, eyni dərəcədə xüsusi əhəmiyyət verir. Bu sətir
lərin müəllifini partiya komitəsi katibi vəzifəsinə təsdiqi
üçün qəbul edərkən H.Əliyevin ona verdiyi suallardan biri
bu oldu: «Hakim nəzəriyyəyə görə insanların elm və mədə
niyyət sahəsində bilikləri artdıqca onların şüur və əxlaqları
da yüksəlməlidir. Belə isə, ali məktəblərdə bəzi müəllimlə
rin rüşvət almalarını nə ilə izah etmək olar?». Oxucu hiss
edir ki, bu suala cavab vermək o qədər də asan deyil. Bu sə
tirlərin müəllifinin cavabı belə oldu: xoşbəxtlikdən mənim
işlədiyim institutda dediyiniz məsələ üzrə vəziyyət yaxşıdır
(hesab edirəm ki, hər hansı digər cavab onu qane etməyəcək
idi) və bununla da söhbətin istiqaməti dəyişildi.
Beləliklə, indiki Neft Akademiyasında 5 il (1982-1986-
cı illər) partiya komitəsi katibi vəzifəsində işlədim və həmin
vəzifədən öz xahişim ilə getdim və yalnız kafedra müdiri
vəzifəsində qaldım (partiya komitəsi katibi işlədiyim dövrdə
kafedra müdiri vəzifəsini 0,5 ştat maaş ilə ifa edirdim).
Dövlət Neft Akademiyasında işlədiyim 40 ildə 2 dəfə
dövlət ordeni ilə təltif edilmişəm, mənə Respublikanın
əməkdar təbliğatçısı adı verilmişdir, Azərbaycan Respubli
kası Ali Sovetinin fəxri fərmanı ilə 2 dəfə təltif edilmişəm.
Göstərilən dövr elmi fəaliyyətim üzrə də məhsuldar
olmuşdur. Bu illərdə Misirdə, Mərkəzi Afrika respublika
269