153
duzsuzlaşdırılmasına,
deemulqatorların
hazırlanmasına,
kompressorların soyudul-masına və s. sərf olunan sulara səmt
suları deyilir.Səmt sularının tərkibində lay suları 82 – 84% ,
içməli sular 15%,yatağın iqlim şəraitlərindən asılı olaraq
atmosfer suları 1,3- 3% təşkil edir.Quyulara vurulmazdan əvvəl
mexaniki qarışıqlar və emulsiyalaşmış neftlə birlikdə olan səmt
suları xüsusi təmizlənmə qurğularında təmizlənməyə
göndərilir. Səmt sularının təmizlənməsi üsulunun seçilməsi
onların keyfiyyətinə qoyulan tələblərlə müəyyənləşdirilir.
Lakin öncədən səmt sularının neft tutucularda, çökdürücülərdə
və süzgəclərdə mexaniki temizlənməsi aparılır. Sadalanan bu
tədbirlərin hər biri üçün xüsusi təmizlənmə qurğusu seçilir.
İlk öncə hazırlanmış neft əmtəə çənlərinə daxil edilir və
su istidəyişdirici aparatda öz istiliyini xam neftə verərək onu
qızdırır sonra isə açıq təmizləmə qurğularına (nefttutucular və
çökdürücülər) göndərilir.Müəyyən edilmişdir ki, nefttutucular
səmt suyunda olan neftin 97-98%-ni (300mQ/ l) tutmaq
qabiliyyətinə malikdir. Apardığımız tədqiqatlar onu göstərir ki,
səmt suyunun təmizlənməsində daha yaxşı nəticə olmaq üçün
çökdürücülərdən
istifadə
etmək
lazimdır.Suda
neft
hissəciklərinin qalxma sürəti w çox amillərdən asılıdır; 1)suyun
ρ
s
və neftin
ρ
n
sixlıqlarının fərqi; 2)səmt suyunun özlülüyü μ,
3)neft hissəciklərinin diametiri,d; 4) ağırlıq qüvvesi təcili g.
Şəkil 1.Neft hissəciklərinin qalxma sürətinin diametrdən
aslılığı qrafikləri (mm/san)
( ρ
s
= 1 və t= 20
0
C olanda)
154
Neftin sıxlığı: 1, ρ
n
=0,735; 2, ρ
n
= 0,866; 3, ρ
n
= 0,937
q/sm
3
mm/san;
Statik şəraitdə və tərkibində mexaniki qarışıqlar
olmayan suda neft hissəciklərinin qalxma sürəti Stoks düsturu
ilə təyin edilə bilər:
W = d
2
(ρ
s –
ρ
n
) g / 18μ
Çökdrürücü aparatlarda səmt suyunun çökmə sürətini
artırmaq üçün aparatın ölçülərinin düzgün seçilməsi lazımdır.
YERLİ SEOLİTLƏRİN MƏİŞƏTDƏ İSTİFADƏ
OLUNAN VASİTƏLƏRDƏ TƏTBİQ EDİLMƏSİ
Tələbə:
Elmi rəhbər:
Sultanov Bəşir Eldar oğlu
dos. Y.C.Sadıqova
III kurs, qrup 2331.5
Təbii seolitlərdən neft emalı, neft kimya sənayesi ilə
yanaşı yeyinti, əczaçılıq sənayesində də geniş istifadə olunur.
Respublikamızda geniş seolit yataqları mövcuddur. Bu
seolit yataqları əsasən mordenit və kliniptiolitlərdən ibarətdir.
Hal-hazırda seolitlərdən bütün dünyada istifadə olunur.
Qonşu dövlətlərimiz olan Türkiyə və İran geniş seolit
yataqlarına malikdirlər. Tədqiqatlarımızda yerli seolitdən
məişətdə istifadə olunan bir çox vasitələrə tətbiq etməklə
səmərəli istifadə yolları tapılmışdır:
‒ dezodarasiya məqsədilə, xırdalanmış seolit salfetə
bükülür, üzərinə xoş iyli maye hopdurulur və ayaqqabıların
içərisinə qoyulur;
‒ məişətdə istifadə olunan sellofan rulonu istifadə
olunduqdan sonra, yararsız karton iki yerə bölünür, içərisi
seolitlə doldurulur və krana geydirilir, sutəmizləyici sorbent
qismində istifadə edilir;
‒ yuyucu vasitələrin effektivliyini yüksəltmək üçün
tərkibinə 10-20 kütlə % əlavə edilir.
155
Yerli seolitlərin göstərilən vasitələrdə effektivliyini
yoxlamaq üçün onların sorbsiyası öyrənilmişdir. Bunun üçün
seolit ştativə bərkidilmiş reaktora 15-20 sm doldurulur,
üzərindən tərkibində müxtəlif qarışıqlar olan maye və qaz
keçirilir və analiz edilir.
Aparılan tədqiqatlar nəticəsində məlum olmuşdur ki,
seolitlərdən göstərildiyi kimi istifadə edildikdə çirkab suların
səthi aktiv maddələrlə çirklənməsinin qarşısını alır.
ИССЛЕДОВАНИЕ СПОСОБОВ БУРЕНИЯ
БОКОВЫХ СТВОЛОВ
Студент:
Научный руководитель
Гусейнов Фархадбей Ислам оглы доц. Г.В. Джаббарова
IV курс, гр. 230.4
В настоящее время, бурение боковых стволов
является одним из главных способов восстановления
бездействующих скважин. Он также используется и для
увеличения производительности малодебитных скважин.
В настоящем докладе представлен способ бурения
дополнительных стволов наклонных и горизонтальных
скважин в комплексе.
На рисунке показаны конструкции двуствольной
горизонтальной
скважины
пробуренной
обычным
способом и новым в комплексе. На рисунке видно
следующее - горизонтальный ствол 1 был главным
стволом и был использован для добычи нефти.
При
продолжительной
эксплуатации
объем
добываемой нефти из данного ствола скважины снизился.
Геологическое строение и условия позволили пробурить
боковой ствол 2 (рис.1-а) в том же продуктивном
горизонте из первого ствола по обычной технологии.
Dostları ilə paylaş: |